Nederland krijgt steeds vaker te maken met extreme buien

Inleiding

Nederland is in de afgelopen jaren steeds vaker te maken met extreme buien. Dit verschijnsel is onderworpen aan de klimaatverandering, die leidt tot veranderingen in het weerpatroon. De bronnen tonen aan dat de neerslag in Nederland is toegenomen, met name in de winter en zomer, en dat de frequentie en hevigheid van buien toenemen. Dit heeft gevolgen voor het landschap, de natuur, en ook voor de inrichting van woningen en openbare ruimtes. De invloed van extreme buien op de maatschappij is groeiend, en daarom is het belangrijk om hierop te reageren. In dit artikel wordt uitgelegd hoe de neerslag in Nederland verandert, wat de gevolgen zijn, en welke maatregelen er kunnen worden genomen om schade te beperken.

Veranderingen in de neerslag in Nederland

De gegevens uit de bronnen tonen aan dat de neerslag in Nederland in de afgelopen eeuw is toegenomen. Tussen 1910 en 2022 is de jaarlijkse neerslag met 26% gestegen. De neerslag in de winter is toegenomen, maar ook de zomers zijn natter geworden. Het aantal dagen met neerslag is niet of nauwelijks toegenomen, maar de neerslag is vooral heviger geworden. Dit geldt vooral voor zomerse hoosbuien. Vanaf het jaar 2000 is de jaarlijkse hoeveelheid neerslag nauwelijks toegenomen, maar de extremen zijn wel verder toegenomen. Het Compendium voor de Leefomgeving laat zien dat het aantal dagen met meer dan 50 millimeter neerslag sinds 1951 is toegenomen met 85%.

De toename van extreme neerslag is te wijten aan de opwarming van de aarde. Warmere lucht kan meer vocht bevatten, wat leidt tot heviger regen. De KNMI’23-klimaatscenario’s laten zien dat de winters in de toekomst natter worden en de zomers droger. De mate waarin dit gebeurt is onzeker, omdat Nederland in een breed overgangsgebied zit tussen een droger wordend Middellandse Zeegebied en een natter wordend Scandinavië. Daardoor zijn er twee scenario’s mogelijk: een nat scenario waarin het eerste effect overheerst, en winters sterk vernatten en zomers licht verdrogen. En een droog scenario waarin de winters licht vernatten en de zomers sterk verdrogen.

Regionale verschillen in neerslag

De bronnen laten zien dat er regionale verschillen zijn in de neerslag in Nederland. Het regent in het westen van Nederland, met name in Zuid-Holland, en in het zuiden van Limburg harder dan in de rest van Nederland. Dit komt door de verstedelijking en de nabijheid van de Noordzee. Voor dagelijks extremen (lange duren vanaf 12 uur) zijn er wel aantoonbare regionale verschillen in neerslagextremen. Het regent in het westen van Nederland, met name in Zuid-Holland, en in het zuiden van Limburg, harder dan in de rest van Nederland. Dit is echter nog niet aangetoond.

Invloed van extreme buien

De toename van extreme buien heeft verschillende gevolgen voor Nederland. De klimaatverandering leidt tot meer droogte en hevige neerslag. Denk maar aan de extreme droogtes in 2018, 2019, 2020 en 2022. En de overstromingen door extreme buien in de zomer van 2021. Ons klimaat wordt steeds extremer. De KNMI legt uit hoe het klimaat in Nederland gaat veranderen en presenteert in het kort de KNMI’23-klimaatscenario’s. De belangrijkste veranderingen in ons klimaat zijn: de winters worden natter en in de zomer neemt de kans op hevige regenbuien toe. Deze buien worden ook steeds extremer. Dat de neerslag toeneemt, komt doordat warmere lucht meer vocht kan bevatten.

Maatregelen om schade te beperken

De verzekeraars geven aan dat er maatregelen zijn om schade te beperken. Zo kunnen klanten hun woningen aanpassen om wateroverlast te voorkomen. Bijvoorbeeld door spullen in de kelder op minimaal 10 centimeter hoogte te plaatsen, of zandzakken of een waterpomp in huis te halen. Uit onderzoek blijkt dat dit soort schadebeperkende maatregelen 30 tot 40 procent van de schade kunnen verminderen. Als er dan toch schade is, kunnen verzekeraars deze klimaatadaptief laten herstellen. Dit betekent dat een verzekerde de mogelijkheid krijgt om bijvoorbeeld een bij waterschade kromtrekkende houten vloer te vervangen door een keramische vloer, zodat eventuele schade in de toekomst voorkomen kan worden.

Conclusie

Nederland krijgt steeds vaker te maken met extreme buien. De gegevens uit de bronnen laten zien dat de neerslag in Nederland is toegenomen, met name in de winter en zomer, en dat de frequentie en hevigheid van buien toenemen. Dit heeft gevolgen voor het landschap, de natuur, en ook voor de inrichting van woningen en openbare ruimtes. De invloed van extreme buien op de maatschappij is groeiend, en daarom is het belangrijk om hierop te reageren. De verzekeraars geven aan dat er maatregelen zijn om schade te beperken, en dat er in de toekomst meer aandacht moet zijn voor klimaatadaptatie. De klimaatverandering leidt tot veranderingen in het weerpatroon, en daarom is het belangrijk om hierop vooruit te zien.

Bronnen

1. https://www.weerverteller.nl/verhalen/binnenland-nederland-krijgt-dit-jaar-erg-veel-regen
2. https://www.universiteitvannederland.nl/podcast/waarom-krijgen-we-in-nederland-meer-extreme-buien
3. https://iplo.nl/thema/klimaatverandering/aanpassen-klimaatverandering-klimaatadaptatie/gevolgen-klimaatverandering/
4. https://klimaatadaptatienederland.nl/kennisdossiers/wateroverlast/verandert-neerslag/
5. https://www.nemokennislink.nl/publicaties/het-klimaat-van-de-toekomst-in-nederland/
6. https://www.universiteitvannederland.nl/college/waarom-krijgen-we-in-nederland-straks-meer-extreme-buien
7. https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/extreme-neerslag
8. https://klimaatadaptatienederland.nl/kennisdossiers/klimaatverandering/verandert-klimaat-nederland/
9. https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/buien-grootste-schadeboosdoener-in-2024-klimaatschademonitor-extreem-weer/