Knooppuntenroute in Nederland voor wandelen: een overzicht van wandelnetwerken en routes

Inleiding

In Nederland zijn wandelknooppunten een populaire manier om routes te plannen en te wandelen. Deze systemen zijn ontwikkeld om wandelaars te helpen bij het creëren van spontane of aangepaste wandelroutes, waarbij het gebruik van knooppunten het navigeren eenvoudiger maakt. Deze methode wordt vaak gebruikt in combinatie met wandelnetwerken, die zijn opgebouwd uit verbindingen tussen verschillende punten. In dit artikel worden de belangrijkste wandelnetwerken in Nederland, de werking van knooppunten, en hoe je je eigen wandelroute kunt plannen, uitgebreid besproken.

Wat zijn wandelknooppunten?

Een wandelknooppunt is een genummerde kruising of splitsing in een regionaal wandelnetwerk. Deze punten dienen als verbindingspunten tussen verschillende wandelpaden of rustige wegen. Bij elke wegverandering staat er een bordje met de richting en het nummer van het volgende knooppunt. Hierdoor hoeft de wandelaar zich niet te bezwaren houden met straatnamen of routebeschrijvingen, maar kan hij zich richten op het volgen van de bordjes met nummers. De bewegwijzering verschilt per regio, maar is meestal te herkennen aan een driehoek met een pijl naar het volgende knooppunt. Wandelnetwerken zijn altijd in twee richtingen bewegwijzerd.

De werking van het wandelnetwerk

Het wandelnetwerk is opgebouwd uit verschillende wandelpaden die met elkaar zijn verbonden via wandelknooppunten. Een wandelknooppunt is dus vergelijkbaar met een fietsknooppunt, maar dan voor wandelaars. Via deze knooppunten kun je eenvoudig een eigen wandelroute maken. De meeste systemen werken met nummers en pijlen die wandelknooppunten met elkaar verbinden. Er zijn ook netwerken die met gekleurde pijlen werken. Elke route is dan gekoppeld aan een kleur, die weer is verbonden aan een bepaalde afstand. Je kunt de kleuren combineren voor een langere route. Onthoud in dat geval bij welk knooppunt je wilt overstappen op welke kleur. Wandelnetwerken zijn altijd in twee richtingen bewegwijzerd.

Belangrijke wandelnetwerken in Nederland

De meeste provincies en regio’s in Nederland hebben hun eigen wandelnetwerk. Dit zijn systemen die zijn opgebouwd uit verschillende wandelpaden, die met elkaar verbonden zijn via wandelknooppunten. Hieronder volgen enkele bekende wandelnetwerken:

Wandelnetwerk Noord-Holland

In Noord-Holland is er een uitgebreid wandelnetwerk waarin veel startpunten bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Via de planner van Wandelnetwerk Noord-Holland kun je zelf een wandelroute maken, foto’s bekijken en zien welke routes (binnenkort) gesloten zijn. Het wandelnetwerk van Noord-Holland biedt ook leuke themaroutes.

Wandelnetwerk Veluwe

Het wandelnetwerk op de Veluwe is nog volop in ontwikkeling. Op dit moment vind je vooral wandelknooppunten rondom Ermelo, Apeldoorn, Ede en Arnhem. Via de website van Visit Veluwe kun je jouw eigen wandelknooppuntenroute op de Veluwe uitstippelen. De planner geeft aan hoe lang de route is en in hoeverre deze over verhard en onverhard terrein gaat.

Wandelnetwerk Brabant

In het wandelnetwerk van Brabant vind je meer dan zesduizend kilometer aan goed onderhouden wandelpaden die duidelijk bewegwijzerd zijn. Plan je eigen route langs wandelknooppunten in Brabant of kies een bestaande wandelroute.

Wandelnetwerk Drenthe

Het wandelnetwerk in Drenthe groeit hard. In de gemeenten De Wolden, Westerveld, Coevorden, Emmen, Borger-Odoorn, Assen en Midden-Drenthe kun je al een eigen route uitstippelen via knooppunten. Eind 2024 beslaat het wandelnetwerk heel Drenthe. De knooppunten sluiten dan ook aan op het netwerk van Overijssel, Friesland, Groningen én Duitsland!

Wandelnetwerk Limburg

Limburg biedt een wandelnetwerk van ruim drieduizend kilometer. De bewegwijzering verschilt per gebied: de meeste knooppunten in Limburg worden aangegeven met kleuren, maar er zijn ook knooppunten met nummers. Op de websites van Visit Noord-Limburg en Hart van Limburg kun je een wandelroute plannen in de wandelnetwerken in Noord- en Midden-Limburg. Vanaf 2024 is er ook een wandelnetwerk in Zuid-Limburg. Daar vind je bewegwijzerde routes in de ‘driehoek’ van Echt-Susteren, Eijsden-Margraten en Vaals.

Hoe maak je een wandelroute via knooppunten?

Er zijn meerdere manieren om een wandelroute via knooppunten te plannen. Hieronder staan de belangrijkste opties beschreven.

1. Gebruik van een online planner

Via verschillende websites kun je je eigen wandelroute plannen. Een voorbeeld is de Wandelroutenetwerk app, waarin je routes kunt maken en opslaan. Ook kun je met de wandelknooppuntenplanner van ANWB een gratis route maken. De planner bevat populaire wandelroutes zoals Lange-Afstand-Wandelpaden en Streekpaden. Combineer eenvoudig bestaande wandelroutes of gedeelten daarvan met jouw eigen plannen.

2. Kies een bestaande route

Als je liever een vooraf uitgestippelde route wandelt, kun je kiezen uit verschillende wandelroutes. Bijvoorbeeld de gratis ANWB wandelroutes, wandelroutes van Staatsbosbeheer, of Klompenpaden in Gelderland of Utrecht. Ook kun je van treinstation naar treinstation wandelen met een NS-wandeling.

3. Gebruik van een mobiele app

Er zijn meerdere apps beschikbaar die helpen bij het plannen van een wandelroute via knooppunten. Bijvoorbeeld de Fietsknoop app, die ook gebruikt wordt voor fietsrouten. De app ondersteunt meerdere talen en biedt ondersteuning bij het plannen van routes. Daarnaast kun je via de app routes bewaren, delen en afdrukken.

Kwaliteitsroutes en themaroutes

Een van de nadelen van de knooppuntroutes is dat ze ‘anoniem’ zijn, niet meer dan een rijtje cijfers zonder een thema als ‘molens’, ‘witte wieven’, ‘hunebedden’ of ‘kastelen’. Vandaar dat initiatiefnemers vast wat voorwerk hebben gedaan en knooppuntroutes rond een thema hebben samengesteld. Op wandelnet.nl kun je bijvoorbeeld per locatie kiezen uit de thema’s Culinair, Cultuur, Familie, Met kleurcodes, Natuur, Seizoen en Stationswandeling.

Toegankelijkheid en bezoekerstips

Bij het wandelen via knooppunten is het belangrijk om rekening te houden met de toegankelijkheid van de routes. Sommige routes zijn geschikt voor iedereen, terwijl andere routes meer moeilijkheden kunnen bevatten. Bijvoorbeeld:
- Wandelen met een rolstoel: Er zijn routes die aangepast zijn voor rolstoelen.
- Wandelen met kinderen: Sommige routes zijn geschikt voor kinderen, met veel speelplekken en rustige paden.
- Wandelen met hond: Deel van de routes is geschikt voor honden, maar hou ze aan de lijn als je langs weilanden wandelt.

Voordeel van het gebruik van knooppunten voor wandelaars

Het gebruik van knooppunten biedt wandelaars verschillende voordelen. Hieronder staan enkele van deze voordelen beschreven.

1. Flexibiliteit

Met het systeem van knooppunten kun je zelf je route bepalen. Dit maakt het mogelijk om spontane wandelingen te maken of routes aan te passen aan jouw voorkeuren.

2. Overzichtelijke navigatie

De bewegwijzering van de knooppunten is overzichtelijk en makkelijk te volgen. Dit maakt het mogelijk om zonder GPS te wandelen, wat vooral handig is in gebieden zonder ontvangst.

3. Veiligheid

De knooppuntenroutes zijn meestal gemaakt op autoluwe wegen en wandelpaden. Dit zorgt voor een veilige omgeving voor wandelaars.

Aanbevelingen voor wandelknooppunten in Nederland

Er zijn meerdere wandelknooppunten in Nederland die interessant zijn om te bezoeken. Hieronder volgen enkele aanbevelingen:

1. Wandelpad langs de Grebbelinie

Dit is een bekende wandelroute in Noord-Holland, waarbij je langs de Grebbelinie wandelt. De route is geschikt voor verschillende niveaus en biedt een prachtig uitzicht over het landschap.

2. Rondje Dalfsen

Deze wandelroute is geschikt voor mensen die een korte wandeling willen maken. De route is goed bewegwijzerd en loopt langs verschillende natuurlijke en culturele punten.

3. Wandeling via de Veluwe

In de regio Veluwe kun je verschillende wandelpaden en knooppuntenroutes lopen. De route is geschikt voor mensen die willen wandelen in een natuurrijk gebied met veel fauna en flora.

4. Wandeling in Drenthe

Het wandelnetwerk in Drenthe biedt vele routes aan. De route is geschikt voor mensen die willen wandelen in een rustig gebied met veel groen en water.

Conclusie

Knooppuntenroutes zijn een handige manier om wandelingen te plannen in Nederland. Ze bieden wandelaars de kans om spontane routes te maken en te kiezen uit een uitgebreid netwerk van wandelpaden. De meeste wandelnetwerken zijn goed bewegwijzerd en geschikt voor verschillende niveaus. De keuze voor een knooppuntroute maakt het mogelijk om gemakkelijk en veilig te wandelen, zonder rekening te hoeven houden met straatnamen of navigatie. Door gebruik te maken van de verschillende planners en apps kun je eenvoudig je eigen wandelroute plannen, aangepast aan jouw voorkeuren en behoeften.

Bronnen

1. Wandelnetwerk Noord-Holland
2. Route.nl - Wandelen over het knooppuntennetwerk
3. Wandelroutenetwerk
4. Route.nl - Fietsen en wandelen met route.nl
5. ANWB - Wandelknooppunten
6. Fietsknoop
7. Fietsen123 - Knooppunten fietsrouteplanner
8. Knooppunten.nl
9. Wandelnet.nl - Wandelen via wandelknooppunten
10. Route.nl - Fietsknooppunten
11. ANWB - Fietsknooppuntenplanner
12. Wandel.nl - Wandelen via wandelknooppunten
13. Fietsnet.be - Knooppunten fietsrouteplanner
14. Fietsnet.be