Jongeren en de Nederlandse taal: Een kijk op de toestand van taalgebruik en onderwijs

In de afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor het taalgebruik van jongeren in Nederland. De vraag of jongeren steeds slechter Nederlands spreken, is een veelbesproken thema geworden. Uit verschillende onderzoeken en rapportages blijkt dat er sprake is van een verandering in het taalgebruik, zowel in het mondelinge als het schriftelijke gebied. De context van het onderwijs, de invloed van straattaal, en het gebruik van Engels in het dagelijks leven spelen hierbij een rol. In dit artikel worden de belangrijkste conclusies en feiten op een overzichtelijke manier samengevat, gebaseerd op de bronnen die in het onderzoek zijn gebruikt.

Toestand van het taalgebruik bij jongeren

Deelname aan het onderzoek 'Jongeren, de Nederlandse taal & participatie' van de Nederlandse Taalunie heeft laten zien dat jongeren hun taalgebruik aanpassen, afhankelijk van de situatie. In het algemeen spreken ze het meest Standaardnederlands, maar ze gebruiken ook andere vormen van taal, zoals dialecten en straattaal. De meeste jongeren vinden het Nederlands geen mooie taal, vooral omdat het niet zangerig is en de g-klank als keelziekte wordt beschouwd. Toch vinden sommige groepen, zoals Surinaamse jongeren, het Nederlands een romantische en uitdrukkingskrachtige taal.

In het onderzoek is ook gekeken naar het gebruik van straattaal. Volgens enkele deskundigen is het gebruik van straattaal een oorzaak van het dalende taalniveau, aangezien het leidt tot een vermindering van grammatica- en spellingvaardigheden. De invloed van sociale media en het gebruik van emoji’s wordt ook genoemd als een factor die de Nederlandse taal beïnvloed. Bovendien wordt er in meerdere bronnen op geweest dat het gebruik van Engelse woorden in het Nederlands de jongeren helpen bij het leren van vreemde talen, maar tegelijkertijd ook leidt tot een afname van het gebruik van het Standaardnederlands.

Onderwijs en het niveau van de jongeren

De leesvaardigheid van jongeren is een belangrijk punt van zorg. Volgens het onderzoek van de Onderwijsinspectie is het aantal jongeren dat niet goed leest, toegenomen. Dit komt onder meer door het feit dat het onderwijs in Nederland is verslechterd, en het gebruik van straattaal en sociale media heeft invloed op de leerprestaties. Het gebruik van Engels in het onderwijs wordt ook genoemd als een factor die de Nederlandse taal beïnvloed. Ruim 70% van de studenten krijgt hun vakken deels of helemaal in het Engels, wat leidt tot een afname van het gebruik van het Nederlands in het hoger onderwijs.

Het onderwijs stelt veel aandacht voor het beheersen van het Standaardnederlands, aangezien dit van belang is voor de carrièrekansen van jongeren. Een bekend voorbeeld is de sollicitatiebrief, die meestal in correcte standaardtaal moet zijn geschreven. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan het spelen met taal, zoals in poëzie, rap en songteksten. De jongeren vinden deze vormen van creatief taalgebruik interessant, maar het leidt niet altijd tot meer leesplezier.

Invloed van taalachtergronden en diversiteit

De diversiteit in Nederland speelt een belangrijke rol in het taalgebruik van jongeren. De taalachtergrond van leerlingen heeft invloed op hun mondelinge taalvaardigheid. Bijna een kwart van de leerlingen spreekt thuis een andere taal dan het Standaardnederlands. De ouders die thuis Nederlands spreken, maar dit niet hun moedertaal is, doen dit volgens het overgrote deel van de leerlingen goed. De invloed van de taalachtergrond van ouders op de leerprestaties van kinderen is een onderwerp van veel discussie. Het blijkt dat kinderen van buitenlandse herkomst vaker opgroeien in een lagere sociaaleconomische situatie, wat invloed heeft op hun onderwijsprestaties.

De invloed van de taal van de ouders is ook van belang voor de beheersing van de Nederlandse taal. Volgens onderzoek van de Onderwijsinspectie en andere bronnen is het verschil in taalvaardigheid tussen leerlingen met een Nederlandse en een buitenlandse herkomst duidelijk zichtbaar. De taalachtergrond van de leerlingen wordt door de leerkrachten als een factor gezien die rekening moet worden gehouden in het onderwijs.

Samenleving en taalgebruik

In de samenleving is de invloed van het taalgebruik van jongeren zichtbaar. De invloed van straattaal en het gebruik van Engelse woorden in het Nederlands leidt tot een verandering in het taalgebruik. Het gebruik van straattaal wordt gezien als een negatieve invloed op de Nederlandse taal, aangezien het leidt tot een afname van grammatica- en spellingvaardigheden. Daarnaast wordt er ook gesproken over de verengelsing van de Nederlandse taal, wat leidt tot een toename van het gebruik van Engelse woorden en een afname van het gebruik van het Standaardnederlands.

De invloed van sociale media en het gebruik van emoji’s wordt ook genoemd als een factor die de Nederlandse taal beïnvloed. Het gebruik van emoji’s leidt tot een afname van het schriftelijke taalgebruik en het ontbreken van volledige zinnen. Dit leidt tot een vermindering van de taalvaardigheid van jongeren, vooral op het gebied van grammatica en spelling.

Conclusie

De toestand van het taalgebruik van jongeren in Nederland is complex en wordt beïnvloed door meerdere factoren. Het gebruik van straattaal, het gebruik van Engelse woorden, en de invloed van sociale media spelen een rol in het dalende taalniveau. Het onderwijs speelt een belangrijke rol in het beheersen van het Standaardnederlands, aangezien dit van belang is voor de carrièrekansen van jongeren. De diversiteit in Nederland, en het verschil in taalachtergronden, heeft invloed op de leerprestaties van jongeren. De samenleving en het taalgebruik van jongeren vragen om aandacht en maatregelen om de taalvaardigheid van jongeren te verbeteren.

Bronnen

1. Jongeren blijven A.B.N. belangrijk vinden
2. Straattaal en Nederlands
3. Hoe komt het dat Nederlandse jongeren niet leesvaardig zijn?
4. Waarom leer je op school standaardnederlands en geen dialect?
5. Jongeren in Nederland
6. De invloed van het netwerk op taalvaardigheid van kinderen
7. De 10 thema’s van de nationale jeugdstrategie zijn bekendgemaakt
8. Mondelinge taalvaardigheid en thuistaal
9. Hoe pubers de taal telkens een beetje veranderen
10. Taal en taligheid van mensen met een migratieachtergrond