Fietsen in Nederland: een cultuurueel en functioneel onderdeel van het dagelijks leven

Fietsen in Nederland is niet alleen een vervoermiddel, maar een onmisbaar onderdeel van de Nederlandse cultuur. Met meer fietsen dan inwoners, 32.000 kilometer aan fietspaden en een uitgebreid fietsnetwerk is het land wereldwijd het grootste fietsland. Dit artikel biedt een overzicht van de cijfers, geschiedenis, praktijk en toekomst van fietsen in Nederland, gebaseerd op de beschikbare bronnen.

Fietsen als onderdeel van de Nederlandse cultuur

Fietsen heeft in Nederland een diepe wortels. De eerste (loop)fietsen verschenen rond 1820, maar het succes van de fiets kwam pas in de jaren 1870 toen de ‘hoge bi’-fiets populair werd. Fietsen was in die tijd vooral een activiteit voor de jeugd van rijke komaf. Pas in de 20e eeuw begon de fiets haar intrede te doen in de Nederlandse cultuur. Tijdens de jaren 20 en 30 van de 20e eeuw begon Nederland naam te maken als fietsland. In 1920 reden er al twee miljoen fietsen in Nederland. Na de verloving tussen prinses Juliana en de Duitse prins Bernhard in 1936, werd de fiets nog sterker geassocieerd met de Nederlandse cultuur. Een foto van het verloofde stel op een tandem werd wereldwijd verspreid en leidde tot de benaming “Biking Queen” voor Juliana.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte fietsen ook voor het leger en burgers een opmars. Door brandstoftekorten en het vernietigen van personenauto’s, moesten veel mensen voor de fiets kiezen. Fietsen was een noodzakelijk vervoermiddel, en dat leidde tot een sterke cultuur rond fietsen.

Cijfers over fietsen in Nederland

Nederland heeft wereldwijd het grootste fietsnetwerk. Op dit moment zijn er 22,8 miljoen fietsen in Nederland, wat betekent dat iedere Nederlander ruim 1,3 fiets bezit. 1,8 miljoen van deze fietsen zijn elektrisch ondersteund, en het aantal speed pedelecs ligt iets boven de 14.000. Daarnaast is er in Nederland 37.000 kilometer fietspad, wat meer is dan de eerdere schatting van 29.000 kilometer van de Fietsersbond uit 2009. Het aantal kilometer wegen met fietsstroken bedraagt 4.700 kilometer, gelijk aan de eerdere schatting.

De Fietsersbond heeft een overzicht gemaakt van recreatieve fietsmogelijkheden in Nederland. Op basis van het ANWB-onderzoek is duidelijk geworden dat Nederlanders veel recreatieve fietsen. In 2022-2023 maakte 58 procent van de inwoners van Nederland een recreatieve fietstocht van minstens een uur. Op jaarbasis maken Nederlanders 262 miljoen recreatieve fietstochten van minstens een uur. Daarnaast zijn er 10.534 fietsknooppunten in Nederland, waarvan het knooppuntennetwerk 36.493 kilometer lang is.

Fietsinfrastructuur en veiligheid

De infrastructuur voor fietsen in Nederland is goed ontwikkeld. Veel wegen hebben vrijliggende fietspaden, en fietsers hebben hun eigen oversteekplaatsen en verkeerslichten. In de stad is het verstandig om achter elkaar te fietsen, terwijl buiten de stad het goed is om gezellig naast elkaar te fietsen. Fietsers moeten hun fiets altijd op slot zetten, vooral in de stad. In de stad wordt vaak twee sloten gebruikt, waarvan één een kettingslot is dat rond een vast object (fietsenrek, lantaarnpaal) wordt bevestigd.

De veiligheid van fietsers is een belangrijk onderwerp. De Fietsersbond en andere organisaties werken aan het verbeteren van de fietsinfrastructuur, met als doel het aantal ongevallen en verkeersdoden te beperken. De infrastructuur moet aantrekkelijk en veilig zijn, zodat meer mensen over kunnen stappen op de fiets.

Fietsen en duurzaamheid

Fietsen is een duurzame vervoerskeuze. Het levert positieve effecten op voor het milieu, gezondheid, mentale welzijn, reiskosten en reistijd. Daarnaast is het gebruik van e-bikes in opkomst. Een e-bike maakt het mogelijk om aanzienlijk grotere afstanden af te leggen, en de opkomst van openbare oplaadpunten maakt het gebruik van e-bikes steeds makkelijker.

Fietsen en recreatie

Fietsen is ook een populaire recreatieve activiteit. Nederland heeft een uitgebreid fietsnetwerk dat geschikt is voor meerdere dagen. De landelijke fietsroutes lopen van de Waddeneilanden en de kust tot aan de Veluwe en Zuid-Limburg. Fietsen in Nederland biedt veel variatie, en de fietspaden zijn veilig en comfortabel.

Fietsen in de toekomst

De toekomst van fietsen in Nederland lijkt rooskleurig. Het land blijft wereldwijd de op één na grootste fietsenstijl, en er zijn plannen om de infrastructuur te verbeteren en te vergroten. De overheid en diverse organisaties werken aan het stimuleren van fietsen, met als doel meer mensen te laten kiezen voor de fiets in plaats van de auto.

Bronnen

1. https://www.allesoversport.nl/thema/beleid/dit-is-de-waarde-van-fietsen-in-nederland/
2. https://npokennis.nl/longread/7801/waarom-fietsen-we-in-nederland-zo-veel
3. https://www.fietsersbond.nl/organisatie/fietsen-cijfers/
4. https://www.fietsplatform.nl/fietsen-in-cijfers/
5. https://www.holland.com/be_nl/toerisme/laat-je-inspireren/nl-in-7-verhalen/fietsen-in-nederland
6. https://isgeschiedenis.nl/nieuws/hoe-nederland-het-fietsland-van-de-wereld-werd
7. https://www.nederlandfietsland.nl/de-nederlandse-fietscultuur/
8. https://www.oppad.nl/bestemmingen/europa/nederland/fietsen
9. https://www.fietsactief.nl/2024/11/13/cijfers-over-fietsen/