Het aantal steden en dorpen in Nederland: een overzicht op basis van betrouwbare cijfers

In Nederland zijn de grenzen tussen steden en dorpen vaak niet duidelijk. Er zijn geen wettelijke criteria voor het onderscheid tussen steden en dorpen, waardoor de aanduiding van een plaats als stad of dorp vaak afhangt van lokale tradities en het gevoel van de inwoners. Toch is er een duidelijk overzicht van de woonplaatsen in Nederland, gebaseerd op gegevens van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) en andere betrouwbare bronnen. Op 1 januari 2024 telde Nederland in totaal 2501 woonplaatsen, verdeeld over 342 gemeenten. Deze woonplaatsen omvatten steden, dorpen en kleinere plaatsen.

Het aantal steden in Nederland

Volgens de BAG-gegevens (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) van 2024 telt Nederland 165 steden. Deze lijst bevat namen zoals Arnhem, Assen, 's-Gravenhage, Groningen, Haarlem, 's-Hertogenbosch, Leeuwarden, Lelystad, Maastricht, Middelburg, Utrecht en Zwolle. Deze steden zijn geregistreerd op basis van de BAG-gegevens van 2024. Het is belangrijk op te merken dat de term ‘stad’ niet per se betekent dat het een grote bevolking heeft. Er zijn namelijk ook plaatsen die voldoen aan de voorwaarden van een stad, maar toch als dorp worden beschouwd. Bijvoorbeeld het Gelderse Wijchen, dat voldoet aan de voorwaarden van een stad, maar toch als dorp wordt gezien. Ook het Noord-Brabantse Gemert wordt vaak als ‘verstedelijkt dorp’ aangeduid.

Het aantal dorpen in Nederland

Het aantal dorpen in Nederland is lastiger vast te stellen, omdat er geen officiële cijfers zijn voor het aantal dorpen. De term dorp wordt vaak gebruikt voor kleinere plaatsen die geen stadsrechten hebben en niet als stad worden beschouwd. Echter, de grens is vaak onduidelijk. Zo is het in de gemeente Ede dat er discussies zijn over of het een stad of een dorp is, ook al heeft het ruim 78.000 inwoners. Op basis van de bevolkingscijfers zou Ede een stad moeten zijn, maar het gevoel van de inwoners speelt hierbij een grote rol. Ook het dorp ’t Woudt, dat geen enkele inwoner heeft, wordt wel als dorp beschouwd. Dit dorp, dat zich bevindt in de buurt van Amsterdam, werd in de jaren ’70 afgebroken om plaats te maken voor een industrieterrein. Later werd het echter heringericht als een kunstenaarskolonie, maar de gemeente besloot dat deel van Ruigoord mocht blijven bestaan, hoewel er geen mensen meer mochten wonen. Dit dorp is dus een uniek geval, waarin het begrip ‘dorp’ wordt gebruikt, ook al zijn er geen inwoners.

De dynamiek van de bevolkingsontwikkeling

De bevolkingsontwikkeling en de herstructurering van gemeenten hebben een invloed op het aantal steden en dorpen in Nederland. In sommige gevallen worden dorpen omgevormd tot steden, terwijl andere plaatsen juist kleiner worden. Bijvoorbeeld, de gemeente Amsterdam heeft met 935.793 het hoogste aantal inwoners van alle gemeenten in Nederland. Toch is het aantal inwoners niet het enige criterium voor het onderscheid tussen steden en dorpen. Er zijn ook andere factoren, zoals de aanwezigheid van een station, ziekenhuizen en andere voorzieningen. Echter, er zijn ook plaatsen die voldoen aan deze criteria, maar toch als dorp worden beschouwd. Bijvoorbeeld het Noord-Brabantse Gemert, dat vaak als ‘verstedelijkt dorp’ wordt aangeduid.

De rol van de BAG-gegevens

De BAG-gegevens zijn van groot belang voor het bepalen van de woonplaatsen in Nederland. Deze gegevens worden continu bijgewerkt en zijn beschikbaar via het CBS. Op 1 januari 2024 telde Nederland in totaal 2501 woonplaatsen, verdeeld over 342 gemeenten. Deze informatie komt uit de BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen), een register dat de woonplaatsen en adressen in Nederland bijhoudt. De gegevens zijn op 1 januari 2024 vastgesteld, en de lijst bevat informatie over de namen van de woonplaatsen, de gemeenten, de provincies en de landsdelen waar ze bij horen. De BAG-gegevens zijn continu aan verandering onderhevig en kunnen maandelijks worden aangepast. In deze publicatie van Woonplaatsen in Nederland zijn de woonplaatsen opgenomen die op 1 januari 2022 bestonden volgens het BAG-extract van februari 2022.

De invloed van de gemeentelijke herstructurering

De gemeentelijke herstructurering heeft ook invloed op het aantal steden en dorpen in Nederland. Het aantal gemeenten is de afgelopen jaren sterk afgenomen door samenvoegingen (fusies). Overigens waren er in het jaar 1900 1.200 gemeenten! De gemeenten zijn bijgewerkt tot 2024 met cijfers van het CBS. Bij elke gemeente is een Informatiebox toegevoegd en indien van toepassing de bijbehorende plaatsen, buurtschappen en gehuchten. Er is ook een lijst van steden en dorpen in Nederland. Er zijn ook lijsten van gemeenten per Provincies van Nederland.

De invloed van de bevolking

De bevolking speelt ook een rol bij het onderscheid tussen steden en dorpen. Er zijn namelijk geen officiële cijfers voor het aantal dorpen. De term dorp wordt vaak gebruikt voor kleinere plaatsen die geen stadsrechten hebben en niet als stad worden beschouwd. Echter, de grens is vaak onduidelijk. Zo is het in de gemeente Ede dat er discussies zijn over of het een stad of een dorp is, ook al heeft het ruim 78.000 inwoners. Op basis van de bevolkingscijfers zou Ede een stad moeten zijn, maar het gevoel van de inwoners speelt hierbij een grote rol. Ook het dorp ’t Woudt, dat geen enkele inwoner heeft, wordt wel als dorp beschouwd. Dit dorp, dat zich bevindt in de buurt van Amsterdam, werd in de jaren ’70 afgebroken om plaats te maken voor een industrieterrein. Later werd het echter heringericht als een kunstenaarskolonie, maar de gemeente besloot dat deel van Ruigoord mocht blijven bestaan, hoewel er geen mensen meer mochten wonen. Dit dorp is dus een uniek geval, waarin het begrip ‘dorp’ wordt gebruikt, ook al zijn er geen inwoners.

De invloed van de locatie

De locatie speelt ook een rol bij het onderscheid tussen steden en dorpen. In sommige delen van Nederland zijn de woonplaatsen groter en beter uitgebaat, terwijl andere delen juist kleiner en minder uitgebaat zijn. Bijvoorbeeld, in het westen van Nederland zijn er meer steden dan in het oosten. Ook het verschil tussen stedelijke en plattelandsgebieden is groot. In het plattelandsgebied zijn er meer dorpen dan in de steden. Echter, het verschil tussen steden en dorpen is vaak niet duidelijk, en wordt het bepaald door lokale tradities en het gevoel van de inwoners. Zo is het in de gemeente Dronten dat de kern Dronten geen stadsrechten heeft, maar toch vaak als stad wordt beschouwd. Dit toont aan dat het verschil tussen stedelijke en plattelandsgebieden meer bepaald wordt door culturele en emotionele factoren dan door wettelijke criteria.

Conclusie

In Nederland zijn er 2501 woonplaatsen, verdeeld over 342 gemeenten. Deze woonplaatsen omvatten steden, dorpen en kleinere plaatsen. Het aantal steden is 165, terwijl het aantal dorpen lastiger vast te stellen is. De term dorp wordt vaak gebruikt voor kleinere plaatsen die geen stadsrechten hebben en niet als stad worden beschouwd. Echter, de grens is vaak onduidelijk. Het aantal inwoners is een belangrijk criterium, maar niet het enige. Er zijn ook andere factoren, zoals de aanwezigheid van een station, ziekenhuizen en andere voorzieningen. De BAG-gegevens zijn van groot belang voor het bepalen van de woonplaatsen in Nederland. De gemeentelijke herstructurering heeft ook invloed op het aantal steden en dorpen. De bevolking en de locatie spelen ook een rol bij het onderscheid tussen steden en dorpen.

Bronnen

1. Lijst van grote Nederlandse steden
2. Hoeveel plaatsen heeft Nederland?
3. Van Nooitgedacht naar Boerenhol: Bram fietste langs alle Nederlandse plaatsen
4. Informatie over advertenties en cookies
5. Het aantal dorpen en steden in Nederland: een overzicht op basis van betrouwbare cijfers
6. Ranglijst van de grootste en kleinste gemeenten in Nederland
7. Aantal gemeenten stabiel na decennialange afname
8. Lijst van Nederlandse gemeenten
9. Hoeveel steden en dorpen telt Nederland eigenlijk?
10. YouTube