Nederland heeft 342 gemeenten, maar hoeveel steden heeft het eigenlijk?

In Nederland zijn er 342 gemeenten, zoals aangegeven in de bronnen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dit aantal is sinds 2024 stabiel gebleven, wat wijst op een duidelijke herindeling van gemeenten in de afgelopen jaren. Hoewel het aantal gemeenten stabiel is, is het aantal steden dat officieel als 'stad' wordt aangemerkt, iets anders. In dit artikel zullen we kijken naar hoeveel steden er in Nederland zijn, welke criteria daarvoor gelden, en welke steden op de eerste plaats staan.

Wat is een stad?

Er is geen officiële definitie van wat een stad is in Nederland. Historisch gezien werd de status van stad bepaald door het verlenen van stadsrechten. Deze rechten gaven een stad bepaalde privileges, zoals het recht op marktvergaderingen, het opzetten van verdedigingswerken en het zelfbestuur. De meeste steden in Nederland hebben hun stadsrechten in de middeleeuwen gekregen, waardoor ze deel uitmaken van de historische erfenis van het land.

Tegenwoordig is het bepalen van een stad gebaseerd op een aantal criteria, waaronder het aantal inwoners, de functie van de stad, en het culturele en economische belang. De meeste steden hebben meer dan 100.000 inwoners, hoewel er ook steden zijn met een kleiner bestand. De stadsrechten zijn tegenwoordig vooral symbolisch, maar ze geven nog steeds een historische onderscheiding tussen steden en gemeenten.

Hoeveel steden heeft Nederland?

Volgens de bronnen die in het gehele artikel worden aangehaald, heeft Nederland officieel 92 steden. Dit aantal is gebaseerd op de definitie die in de jaren 1980 en 1990 werd vastgesteld. De status van "stad" werd in het verleden verleend door stadsrechten, die in de middeleeuwen werden toegekend aan nederzettingen. Deze stadsrechten gaven een plaats bepaalde privileges, zoals het recht om markten te houden, verdedigingswerken op te richten, en zelf bestuur te voeren.

De 92 steden zijn verdeeld over de verschillende provincies van Nederland. De meeste steden zijn te vinden in de Randstad, een van de drie belangrijkste regio's van het land. De Randstad omvat onder andere Amsterdam, Den Haag, Utrecht, en Rotterdam, en is bekend om haar economische kracht en culturele diversiteit.

De grootste steden van Nederland

De grootste steden van Nederland zijn gebaseerd op het aantal inwoners. Op basis van de meest recente cijfers van het CBS (januari 2025), zijn de tien grootste steden in Nederland als volgt:

1. Amsterdam – 935.793 inwoners
2. Rotterdam – 672.960 inwoners
3. Den Haag – 568.945 inwoners
4. Utrecht – 376.757 inwoners
5. Eindhoven – 249.035 inwoners
6. Tilburg – 230.359 inwoners
7. Groningen – 244.807 inwoners
8. Almere – 229.570 inwoners
9. Breda – 188.834 inwoners
10. Nijmegen – 188.981 inwoners

Amsterdam is de grootste stad van Nederland, gevolgd door Rotterdam en Den Haag. De stad heeft een uniek stadsgezicht met een uitgebreid grachtensysteem, wat het tot een wereldberoemde bestemming maakt. De stad is ook beroemd om haar culturele en historische aantrekkingskracht, en is een van de meest bezoekte steden in Europa.

De oudste steden van Nederland

Naast de grootste steden heeft Nederland ook een aantal zeer oude steden. Deze steden hebben hun wortels in de middeleeuwen of zelfs eerder. Hieronder volgt een overzicht van de 20 oudste steden van Nederland, gerangschikt op basis van hun geschatte stichtingsdatum of wanneer ze stadsrechten kregen:

• Nijmegen – Gesticht rond 100 voor Christus
• Maastricht – Ontstaan rond 50 voor Christus als Romeinse nederzetting
• Utrecht – Gesticht in de Romeinse tijd (ca. 47 na Christus)
• Voorburg – Ontstaan uit de Romeinse stad Forum Hadriani rond 45 na Christus
• Zutphen – Gesticht in de 9e eeuw
• Deventer – Gesticht in de 9e eeuw
• Middelburg – Rond de 9e eeuw ontstaan
• Tiel – Stadsrechten sinds 1200
• Roermond – Gesticht rond 1130
• Dordrecht – De stad werd gesticht in 1047
• Grave – Kreeg stadsrechten in 1233
• Leiden – Ontstaan in de 9e eeuw
• Zierikzee – Kreeg stadsrechten in 1248
• Groningen – Stadsrechten sinds 1040

Deze steden hebben een rijke geschiedenis en vormen een belangrijk deel van de culturele erfenis van Nederland.

De bevolkingsgroei en toekomstige verwachtingen

De bevolking van Nederland groeit langzaam, maar er zijn ook gebieden waar de bevolking krimpt. Volgens de prognoses van het CBS zal het aantal inwoners van Nederland in 2035 oplopen naar 18,9 miljoen en in 2050 naar 19,6 miljoen. In het algemeen zal de bevolking in de centrale delen van Nederland toenemen, terwijl in de periferie grotere gebieden met bevolkingskrimp te maken krijgen.

In de intermediaire zone zijn er steden met een sterke bevolkingsgroei, zoals Eindhoven en Nijmegen. In het noorden en oosten vallen de gemeenten Groningen, Zwolle en Enschede op door een relatief sterke bevolkingsgroei. Krimp komt voor in diverse gemeenten in de noordelijke provincies, en langs de oostgrens, in Twente, de Achterhoek en Limburg, zijn er gemeenten die naar verwachting in bevolkingsomvang krimpen.

Conclusie

Nederland heeft 342 gemeenten, waarvan er 92 als stad worden aangemerkt. De grootste steden van Nederland zijn Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, en Eindhoven. De stad heeft een uniek stadsgezicht en een rijke geschiedenis, wat hen tot belangrijke bestemmingen maakt. De oudste steden van Nederland, zoals Nijmegen en Maastricht, hebben hun wortels in de Romeinse tijd en zijn een belangrijk deel van de culturele erfenis van het land.

De bevolkingsgroei in Nederland blijft in het algemeen stabiel, hoewel er steden zijn waar de bevolking sneller groeit dan andere. De toekomstige verwachtingen zijn dat het aantal inwoners van Nederland zal toenemen, maar dat er ook gebieden zullen zijn waar de bevolking afneemt. De keuze voor een stad als woonplaats is daarom niet alleen gebaseerd op het aantal inwoners, maar ook op de historische en culturele aantrekkingskracht van de stad.

Bronnen

1. https://www.huurstunt.nl/blog/de-12-grootste-steden-van-nederland
2. https://www.vzinfo.nl/bevolking/regionaal
3. https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/methoden/classificaties/overig/gemeentelijke-indelingen-per-jaar/indeling-per-jaar/gemeentelijke-indeling-op-1-januari-2024
4. https://www.promovendum.nl/blog/grootste-steden-nederland-top-10
5. https://www.deimel.nl/statistieken/nederlandse-gemeenten-met-aantal-inwoners/
6. https://allecijfers.nl/ranglijst/grootste-en-kleinste-gemeenten-in-inwonners-in-nederland/
7. https://www.vzinfo.nl/gebiedsindelingen/bestuurlijk