Hotelovernachtingen in Nederland: Cijfers, Trends en Impact

In Nederland zijn de aantallen hotelovernachtingen en gasten in de jaren na de coronapandemie sterk toegenomen. In 2023 was het aantal gasten in logiesaccommodaties, waaronder hotels, campings en bungalowparken, 49,7 miljoen. Dit is een stijging van 8,1 procent ten opzichte van 2022. De stijging is vooral te danken aan het aantal buitenlandse gasten, dat met bijna 25 procent toegroeide naar 20,4 miljoen. Dit aandeel is terug op het niveau van vóór de coronapandemie. De meeste gasten verbleven in de provincie Noord-Holland, vooral in Amsterdam. Daar verbleef in 2023 het aantal gasten met 21 procent toe, naar 9 miljoen. Het aantal buitenlandse gasten in Amsterdam steeg met 26 procent, terwijl het aantal gasten uit Nederland met 8 procent toegroeide. Buitenlandse gasten kwamen vooral uit het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Duitsland.

Hotelovernachtingen in Utrecht

In Utrecht nam het aantal hotelovernachtingen in 2024 af ten opzichte van 2023, met 8 procent. Het aantal gasten daalde met 6 procent. In 2024 verbleven 680.000 gasten voor 1.131.000 hotelnachten in Utrecht. Hoewel het aantal gasten en overnachtingen lager is dan in 2023, is het aandeel van Nederlandse gasten toegenomen. 57% van de hotelgasten in Utrecht komt uit Nederland, wat hoger is dan in 2023 (56%) en ook hoger dan in 2019 (47%). Tussen 2019 en 2024 groeide het aantal Nederlandse hotelgasten met 83% en het aantal overnachtingen met meer dan 23%. Het percentage overnachtingen door Nederlanders in Utrecht nam toe van 47% in 2023 naar 49% in 2024. Het aantal gasten en overnachtingen daalde tussen 2023 en 2024 minder onder Nederlandse gasten dan onder buitenlandse gasten. Nederlanders lijken Utrecht steeds beter te kunnen vinden. Nederlandse hotelgasten verblijven gemiddeld 1,4 nachten in Utrecht, terwijl buitenlandse gasten gemiddeld 2 nachten blijven.

Bezetting van hotelkamers

De gemiddelde bezettingsgraad van hotelkamers in Utrecht was in 2024 74%, vergelijkbaar met 73% in 2023. Het patroon van de bezettingsgraad door het jaar heen is in 2024 vergelijkbaar met 2023: hotelkamers zijn relatief vaak bezet in het voorjaar en najaar, terwijl het rustiger is in de winter en zomervakantie. In 2022 was het patroon hetzelfde, behalve in de eerste maanden vanwege coronamaatregelen. Voor de coronapandemie (in 2019) waren gemiddeld wat minder kamers bezet dan in 2023 en 2024.

Verdeling van gasten en overnachtingen

In 2023 was het aantal gasten in logiesaccommodaties in Nederland 49,7 miljoen. De meeste gasten verbleven in hotels, namelijk 32,6 miljoen. Vakantieparken ontvingen 10,4 miljoen mensen, campings 5,2 miljoen. Van de buitenlandse gasten in deze accommodaties kwamen de meeste uit Duitsland (7,2 miljoen), België (2,5 miljoen) en het Verenigd Koninkrijk (2 miljoen). Het aandeel buitenlandse gasten is ook het hoogst bij de hotels: 46 procent van alle gasten woont in het buitenland. Bij campings en bungalowparken is dat ongeveer een derde.

Tijdens de coronacrisis

Tijdens de coronacrisis in 2020 nam het aantal gasten in logiesaccommodaties aanzienlijk af. In 2020 overnachtten 27,3 miljoen gasten in de Nederlandse logiesaccommodaties, in 2019 waren dit er 45,9 miljoen. Hiervan waren 20,0 miljoen Nederlandse gasten, bijna 6 miljoen minder dan in 2019. Het aantal buitenlandse gasten was aanzienlijk lager: 7,3 miljoen tegen 20,1 miljoen in 2019. De terugloop is bij de kampeer- en huisjesterreinen echter beperkt tot respectievelijk 17 en 26 procent. De toeristische accommodaties in de grote steden bestaan voornamelijk uit hotels en aanverwante accommodaties (pensions, B&B’s, jeugdhotels, en dergelijke) en moeten het voor een groot deel hebben van buitenlandse gasten. Deze accommodaties worden dan ook zwaar getroffen door de coronacrisis; de hotels in Amsterdam ontvingen in 2020 2,1 miljoen buitenlandse gasten, 72 procent minder in 2019. Ook hotels in de andere grote steden boden aanzienlijk minder buitenlandse gasten onderdak: van 65 procent minder in Utrecht, tot 50 procent minder in Den Haag.

Impact op de economie en banen

Toerisme heeft een aanzienlijke impact op de economie en banen in Nederland. In 2023 was het aantal werkzame personen in de toeristisch-recreatieve sector 24.345, een stijging van ruim 900 personen ten opzichte van 2022. In Utrecht zorgt toerisme voor banen in de horeca, bij overnachtingsplekken, winkels, sport en recreatie. In 2023 is er meer werkgelegenheid in deze sectoren dan in 2022. In Rotterdam zorgt de sector Recreatie & Toerisme voor 24.400 banen. Dit is 6,5% van het totaal aantal banen in Rotterdam. De bezoekerseconomie leverde de stad in 2023 naar verwachting ruim 13 miljoen euro aan toeristenbelasting op. Iemand die de stad bezoekt geeft geld uit; in horeca, musea, attracties, aan vervoer en een hotelovernachting. Dat zorgt voor inkomsten voor ondernemers in de stad en creëert banen in de (zakelijke) toeristische sector, en gerelateerde sectoren (horeca en detailhandel, zakelijke dienstverlening, leveranciers, etc.). Bovendien kunnen we mede dankzij bezoekers een hoog voorzieningenniveau (musea, horeca, winkels en attracties) in stand houden waar ook Rotterdammers van profiteren.

Toeristenoverlast in Utrecht

Inwoners van Utrecht hebben last van tijdelijke verhuur van woningen aan toeristen. 11% van de inwoners heeft last van tijdelijke verhuur van woningen aan toeristen. Dit aandeel is even hoog als in 2021. Inwoners van Binnenstad ervaren het vaakst overlast in hun buurt. 20% van de inwoners heeft hiermee te maken. In de wijken Vleuten-De Meern, Zuid en Leidsche Rijn komt overlast van tijdelijke woningverhuur aan toeristen het minst voor. Meer dan 90% ervaart in deze wijken (bijna) nooit overlast. De meeste Airbnb’s bevinden zich in en rondom de binnenstad. Jaarlijks ontvangt de gemeente Utrecht slechts enkele klachten over toeristische verhuur van woonruimte. Sinds 2024 handhaaft de gemeente hier ook op.

Conclusie

De cijfers tonen aan dat het toerisme in Nederland, met name in steden zoals Utrecht en Amsterdam, zich herstelt van de impact van de coronapandemie. De toename van het aantal gasten en overnachtingen, vooral van buitenlandse gasten, duidt op een sterke herstelbeweging. Tegelijkertijd blijven er uitdagingen, zoals overlast door tijdelijke verhuur van woningen aan toeristen. De impact van het toerisme op de economie en banen is aanzienlijk, met name in regio’s zoals Utrecht en Rotterdam. De toekomstige ontwikkelingen in het toerisme zullen belangrijk zijn voor de economische groei en de leefbaarheid van stedelijke gebieden.

Bronnen

1. https://utrecht-monitor.nl/economie-inkomen/economie/toerisme
2. https://nos.nl/l/2510531
3. https://longreads.cbs.nl/nederland-in-cijfers-2021/hoeveel-toeristen-overnachten-in-nederland/
4. https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/82058NED
5. https://pretwerk.nl/recreatie-actueel/groei-van-25-in-aantal-hotelovernachtingen-rotterdam-in-2023/87257/
6. https://www.metropoolregioamsterdam.nl/recordaantal-gasten-voor-hotels-en-campings-in-2023/