Kaart van Nederland met belangrijke steden: een overzicht van geografische kenmerken en stedelijke structuur
juli 11, 2025
De zorg voor kinderen in Nederland wordt geregeld door meerdere wetten en regelgevingen, waaronder de Jeugdwet, de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz). Deze wetten en regelgevingen zorgen ervoor dat kinderen en jongeren in de juiste omstandigheden de juiste hulp en ondersteuning krijgen. De jeugdzorg is gericht op het helpen van kinderen, jongeren en hun ouders bij het oplossen van problemen, het bevorderen van gezondheid en het bieden van ondersteuning bij het opvoeden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de zorgvormen die in Nederland beschikbaar zijn voor kinderen, de rol van gemeenten en andere betrokken instanties, en de belangrijkste uitgangspunten van de jeugdzorg.
Jeugdzorg in Nederland
De jeugdzorg wordt in Nederland geregeld door de Jeugdwet, die is ontstaan om het probleemoplossend vermogen van kinderen, jongeren, hun ouders en hun sociale omgeving te versterken. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van de jeugdwet en deelname aan de jeugdzorg. De jeugdzorg omvat verschillende zorgvormen, waaronder jeugd & opvoedhulp, jeugdbescherming, jeugdreclassering, geestelijke gezondheidszorg voor jeugd (jeugd-ggz), en zorg voor jeugd met een licht verstandelijke beperking (jeugd-lvb).
De jeugdzorg is gericht op kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar, maar in sommige gevallen kan de jeugdhulp en jeugdreclassering doorlopen tot maximaal het 23ste levensjaar. Dit vereist dat de gemeente of de rechter expliciet besluit om dit te doen. Bovendien mogen jongeren in pleeggezinnen en gezinshuizen daar tot hun 21ste levensjaar blijven wonen, tenzij ze willen dat de hulp eerder stopt.
De rol van gemeenten en wijkteams
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de preventieve gezondheidszorg voor alle kinderen van 0 tot 18 jaar in Nederland. Ze bieden (eerstelijns-) begeleiding voor jeugdigen en gezinnen vanuit wijkteams, buurtteams of wijknetwerken. Deze teams zijn multidisciplinair en werken in de wijk, met als doel ondersteuning en hulp te organiseren. De wijkteams helpen bij het signaleren en ondersteunen van opgroei- en opvoedproblemen, psychische problemen en stoornissen.
Bij sommige gevallen kan de jeugdzorg worden geregeld via de Zorgverzekeringswet (Zvw) of de Wet langdurige zorg (Wlz). De zorg wordt dan meestal vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering. De zorg is echter niet altijd beschikbaar via de Zvw, en in sommige gevallen is de jeugdzorg van toepassing. De gemeenten zijn ook verantwoordelijk voor de preventieve gezondheidszorg voor alle kinderen van 0 tot 18 jaar in Nederland.
Zorgvormen en ondersteuning
De jeugdzorg omvat meerdere zorgvormen, waaronder ondersteuning bij opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen, en bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen. De zorgvormen die onder de jeugdwet vallen, zijn:
- Zorg- en hulp bij opvoedingsproblemen, zoals ambulante jeugdhulp en pleegzorg
- Jeugdbescherming
- Jeugdreclassering
- Geestelijke gezondheidszorg voor jeugd (jeugd-ggz)
- Zorg voor jeugd met een licht verstandelijke beperking (jeugd-lvb)
De jeugdzorg is gericht op kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar, maar in sommige gevallen kan de jeugdhulp en jeugdreclassering doorlopen tot maximaal het 23ste levensjaar. Dit vereist dat de gemeente of de rechter expliciet besluit om dit te doen. Bovendien mogen jongeren in pleeggezinnen en gezinshuizen daar tot hun 21ste levensjaar blijven wonen, tenzij ze willen dat de hulp eerder stopt.
De rol van de jeugdarts en het consultatiebureau
Het consultatiebureau is gericht op kinderen van 0 tot 4 jaar en biedt gratis zorg aan. Hierin werken jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen, die controleren of het kind zich goed ontwikkelt. Als het nodig is, verwijzen ze naar een huisarts of specialist. Het consultatiebureau biedt ook advies over de gezondheid van het kind en helpt ouders bij het oplossen van problemen.
Kindzorg en de bijdrage van de zorgverzekeraar
Kindzorg wordt meestal vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering (de Zorgverzekeringswet, ofwel Zvw). En soms uit de Jeugdwet of de Wet langdurige zorg (Wlz). Daarover vindt u meer informatie verderop op deze pagina. De kindzorg wordt geregeld door de zorgverzekeraar, die bepaalt of de zorg die het kind nodig heeft onder de zorgpolis valt en of aan de eventuele overige voorwaarden van de zorgpolis is voldaan.
De bijdrage van de gemeente aan de jeugdzorg
De gemeente is verantwoordelijk voor het aanbieden van jeugdzorg en jeugdhulp, en werkt samen met andere instanties zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en wijkteams. De gemeente is ook verantwoordelijk voor de preventieve gezondheidszorg voor alle kinderen van 0 tot 18 jaar in Nederland. Dit is geregeld in de Wet publieke gezondheid (Wpg).
De invloed van jeugdhulp op school
De jeugdhulp op school zorgt ervoor dat kinderen en jongeren de hulp krijgen die ze nodig hebben. Dit gebeurt vaak via een onderwijszorgarrangement, waarin de hulpverlening goed op de kinderen en jongeren is afgestemd. De hulpverleners op school kunnen problemen vroeg signaleren en de drempel laag houden voor kinderen en jongeren om hulp te vragen.
Bronnen
- Jeugdzorg Nederland
- Zo werkt de zorg in Nederland voor je kind van 0 tot 4 jaar
- Impact maken met jeugdbeleid
- Zorg in de jeugd: kindzorg 0-18 jaar
- Jeugdzorg in Nederland (Jeugdwet)
- Passend onderwijs en zorg
- Gezondheidszorg voor kinderen
- Hulp vinden voor kind 4-18 jaar
- Jeugdhulp op school: hoe zit het met het onderwijs?