Hittegolven in Nederland: Tips om de warmte effectief te doorstaan

Hittegolven in Nederland komen steeds vaker voor, vooral door het klimaatverandering. De temperatuur kan oplopen tot 35 graden of hoger, wat gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Het RIVM heeft een Nationaal Hitteplan opgesteld om te helpen bij het omgaan met extreme hitte. In dit artikel worden de belangrijkste tips en maatregelen besproken die je kunt nemen om je gezondheid te beschermen en de hitte effectief te doorstaan.

Wat is een hittegolf en hoe wordt deze gedefinieerd?

In Nederland wordt sprake van een hittegolf wanneer het vijf dagen op rij 25 graden of warmer is, waarvan minstens drie dagen 30 graden of hoger. Dit geldt voor een landelijke hittegolf, waarbij het meteorologische hoofdstation van het KNMI in De Bilt als meetpunt dient. Voor regionale hittegolven gelden soortgelijke criteria, maar dan op andere meetstations. De hittegolven zijn in de afgelopen jaren steeds vaker geworden. Sinds 1901 zijn er 30 hittegolven geweest, en tegenwoordig komt er ongeveer één hittegolf per twee jaar voor. De extreemste temperaturen worden vaker gemeten, waardoor het belang van het Nationaal Hitteplan groter is geworden.

Wat is het Nationaal Hitteplan en hoe werkt het?

Het Nationaal Hitteplan van het RIVM wordt ingeschakeld wanneer de verwachting is dat er vier of meer dagen temperaturen van boven de 27 graden zullen zijn. Het plan is gericht op het beperken van gezondheidsrisico’s bij kwetsbare groepen, zoals ouderen, jonge kinderen en chronisch zieken. De maatregelen in het plan omvatten het goed ventileren van woningen, regelmatig drinken en adviezen over luchtige en lichte kleding, werken en naar school gaan volgens tropenroosters. Het RIVM adviseert ook om risicogroepen te bezoeken en aandacht te besteden aan verkoeling op werk- en zorglocaties. De maatregelen zijn gericht op het voorkomen van gezondheidsklachten zoals uitdroging, hoofdpijn en oververhitting.

Tips om de hitte te doorstaan

De hitte kan zowel in het huis als op het werk een uitdaging vormen. Hieronder staan de belangrijkste tips en aanpakken beschreven om de hitte effectief te doorstaan.

1. Drink voldoende water

Een van de belangrijkste dingen om te doen tijdens een hittegolf is om voldoende water te drinken. Het wordt aangeraden om minimaal 2 liter water per dag te drinken, zelfs als je geen dorst hebt. Alcohol en cafeïne bevorderen de uitdroging, dus deze dranken dienen te vermijden. Het is ook belangrijk om vroeg in de ochtend en in de avond te drinken, zodat het lichaam de vochtbehoefte kan opvullen.

2. Draag luchtige kleding

Kies voor luchtige kleding, gemaakt van materialen die goed ademen, zoals katoen en linnen. Vermijd donkere kleuren en strakke kleding. Ook is het belangrijk om hoofddeksels te dragen die beschermen tegen de zon. Dit helpt om het lichaam koel te houden en zorgt voor comfort tijdens de hitte.

3. Vermijd zware inspanningen

Tijdens de hitte is het belangrijk om zware inspanningen te vermijden, vooral op het heetste deel van de dag, tussen 12:00 en 16:00 uur. Indien dit niet te vermijden is, dan is het aan te raden om te werken in de vroege ochtend of in de avond, wanneer de temperatuur lager is. Bij het sporten of lichamelijke activiteiten is het belangrijk om op te letten met de lichaamstemperatuur en voldoende water te drinken.

4. Zoek schaduw en koelte op

Bij extreem warm weer is het belangrijk om zoveel mogelijk schaduw op te zoeken. Dit kan op het strand, in de tuin of in de stad in de schaduw van gebouwen. Binnen de woning is het ook belangrijk om ramen en deuren te sluiten en zonwering te gebruiken om de hitte buiten te houden. Ventilatie is essentieel, maar dit moet op de juiste manier gebeuren, bijvoorbeeld door 's ochtends vroeg te luchten en overdag te sluiten.

5. Gebruik koelende middelen

Er zijn meerdere manieren om het lichaam koel te houden. Een eenvoudige manier is om je polsen, nek en enkels onder koud stromend water te houden. Dit helpt om het bloed te koelen, wat het lichaam effectief kan verkoelen. Ook kan het gebruik van koelplaten of natte handdoeken op de nek of het voorhoofd helpen om de temperatuur te verlagen. Bij het gebruik van airconditioning is het belangrijk om de temperatuur niet te laag te zetten, zodat het verschil tussen binnen- en buitentemperatuur niet te groot is.

6. Let op kwetsbare personen

Bij hittegolven is het belangrijk om op te letten met kwetsbare personen, zoals ouderen, jonge kinderen en chronisch zieken. Deze groepen hebben een groter risico op oververhitting en uitdroging. Het is belangrijk om hen te bezoeken en te controleren of ze voldoende water drinken en zich goed voelen. Ook is het belangrijk om hen te waarschuwen voor extreem warme dagen en hen te adviseren om binnen te blijven of zich te verstoppen in koelere ruimtes.

7. Werk flexibel en deel taken slim

Voor bedrijven en werknemers is het belangrijk om flexibel te werken tijdens hittegolven. Het is aan te raden om werktijden aan te passen aan de temperatuur, zoals het starten van de werkdag vroeger en het stoppen eerder. Daarnaast is het belangrijk om de zwaarste taken en vergaderingen in de ochtenduren te plannen, en over te schakelen naar lichter werk in de namiddag. Dit helpt om de productiviteit te behouden en tegelijkertijd de hitte te vermijden.

8. Houd je huis koel

Bij het opsturen van een hittegolf is het belangrijk om je woning koel te houden. Dit kan door ramen en deuren te sluiten, zonwering te gebruiken en ventilatie te maken. Ook kan het gebruik van airconditioning helpen, mits het op een veilige manier gebeurt. Het is belangrijk om de temperatuur niet te laag te zetten, zodat het verschil met de buitentemperatuur niet te groot is. Daarnaast is het belangrijk om koelere ruimtes op te zoeken, zoals kelders, parkeergarages of koelere gebouwen, waar je je tijdelijk kunt terugtrekken.

9. Plan slim en vermijd reizen op het heetste deel van de dag

Tijdens hittegolven is het belangrijk om slim te plannen. Vermijd reizen op het heetste deel van de dag, tussen 12:00 en 16:00 uur. Dit helpt om het risico op oververhitting en uitdroging te beperken. Ook is het belangrijk om je auto’s te controleren op bandenspanning en koelvloeistof voordat je vertrekt. Laat geen kinderen of huisdieren achter in een dichte auto, want de temperatuur kan razendsnel oplopen.

Conclusie

Hittegolven zijn in Nederland steeds vaker en vaker voorkomend. Het RIVM heeft een Nationaal Hitteplan opgesteld dat helpt bij het omgaan met extreme hitte. De belangrijkste tips om de hitte effectief te doorstaan zijn: voldoende water drinken, luchtige kleding dragen, zware inspanningen vermijden, schaduw en koelte opzoeken, koelende middelen gebruiken, kwetsbare personen in de gaten houden, flexibel werken en het huis koel houden. Door deze maatregelen te nemen, kan je je gezondheid beschermen en de hitte effectief doorstaan.

Bronnen

1. Hittegolf – wat te doen en wat te laten
2. 10 tips om productief te blijven tijdens de hitte
3. Hittegolf – Wikipedia
4. Nationale hittegolf – Nationaal Hitteplan
5. Hittegolf – Meteorologisch Instituut
6. Hittegolf.nl
7. Hittegolf in Nederland – Wat te doen?
8. Hittegolf in Nederland – 40 graden
9. Koele tips tegen een hittegolf
10. Wat te doen bij hitte – Rode Kruis
11. Hitte – KNMI
12. Hittegolf en onweer – Buienradar