Het verschijnsel dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen

In Nederland is het verschijnsel dat burgers steeds minder letters tot zich nemen een thema dat de aandacht trekt van onderzoekers, beleidsmakers en burgers. Hoewel het begrip "letters" in het algemeen duidelijk is, blijkt uit de beschikbare bronnen dat het probleem complexer is dan het lijkt. De term "letters" verwijst hier niet alleen naar de tekens op papier, maar ook naar het vermogen om tekst te begrijpen, te lezen en te schrijven. In dit artikel wordt het verschijnsel dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen uitgebreid besproken, met aandacht voor de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen.

De situatie in Nederland

Volgens de bronnen is het aantal Nederlanders met een laaggeletterdheid aanzienlijk. Het verslag van Stichting Lezen en Schrijven wijst uit dat 1 op de 5 volwassenen in Nederland moeite heeft met het lezen, schrijven en digitale vaardigheden. Dit getal is niet alleen groot, maar blijft ook groeien, vooral door de vergrijzing van de bevolking en het toenemend aantal jongeren met een taalachterstand. Daarnaast is er sprake van een stijging van het aantal mensen met een zeer lage taalvaardigheid, wat wijst op een diepere maatschappelijke uitdaging.

Een van de belangrijkste problemen is dat veel mensen schamen voor hun laaggeletterdheid. Ze houden het jarenlang geheim, zelfs voor familie, vrienden en collega’s. Dit leidt tot een soort blinde vlek: mensen denken dat iedereen goed kan lezen en schrijven, maar dat is niet waar. Het gevolg is dat veel laaggeletterden niet in staat zijn om belangrijke informatie te begrijpen, zoals doktersafspraken, taken in het werk of zelfs instructies voor het gebruik van apparaten.

Oorzaken van het verschijnsel

Er zijn meerdere oorzaken voor het feit dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen. De eerste en belangrijkste oorzaak is de vergrijzing van de bevolking. Hoe ouder mensen worden, hoe groter de kans dat ze moeite hebben met het lezen en schrijven. Dit wordt ook duidelijk uit het onderzoek van Buisman et al. (2024), waarin wordt aangegeven dat het aantal Nederlanders tussen de 66 en 75 jaar met een lage taalvaardigheid op 750.000 ligt. Dit betekent dat het probleem niet alleen beperkt is tot jonge generaties, maar ook een groot deel van de bevolking beïnvloedt.

Een tweede oorzaak is het toenemend aantal mensen met een taalachterstand. Dit komt vooral voor bij nieuwe inwoners die niet goed voldoen aan de taalvereisten. Het is echter ook een probleem bij mensen die in Nederland zijn geboren, maar toch moeite hebben met het lezen en schrijven. Dit wijst op een bredere maatschappelijke uitdaging, waarin taalvaardigheid niet alleen afhankelijk is van het opleidingsniveau, maar ook van de omgeving en de toegang tot onderwijs.

De derde oorzaak is de digitale maatschappij. In een wereld waarin steeds meer informatie online beschikbaar is, is het belangrijk dat mensen kunnen lezen en schrijven. Echter, volgens de bronnen is het aantal Nederlanders dat moeite heeft met digitale vaardigheden toegenomen. Dit is vooral een probleem bij mensen die niet goed met computers om kunnen gaan, wat leidt tot een verstikkend gevoel van onzekerheid en onzichtbaarheid.

Gevolgen van het verschijnsel

Het verschijnsel dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen heeft verschillende gevolgen. Ten eerste leidt het tot een grotere maatschappelijke kloof. Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, raken vaak kwijt in de maatschappij, omdat ze niet kunnen deelnemen aan het werk, het onderwijs of het sociale leven. Dit leidt tot isolatie, armoede en onzekerheid.

Ten tweede heeft het verschijnsel ook gevolgen voor het werk. Veel bedrijven hebben te maken met medewerkers die moeite hebben met het lezen van instructies, het schrijven van rapportages of het begrijpen van communicatie. Dit kan leiden tot fouten, vertragingen en zelfs tot verlies van werknemers.

Ten derde is er een gevolg voor de overheid. Veel officiële documenten, zoals belastingaangiften, pensioenformulieren en gezondheidsinformatie, zijn niet toegankelijk voor iedereen. Dit leidt tot onzekerheid en ongemak, maar ook tot extra kosten voor de overheid, omdat er steeds meer mensen zijn die hulp nodig hebben bij het lezen en schrijven.

Mogelijke oplossingen

Er zijn verschillende oplossingen voor het verschijnsel dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen. De eerste oplossing is het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Het is belangrijk dat jonge kinderen vroeg leren lezen en schrijven, zodat ze in staat zijn om met de maatschappij om te gaan. Dit kan worden gedaan door de school en de ouders te ondersteunen, zodat ze kunnen werken aan het verhogen van de lees- en schrijfvaardigheden van kinderen.

De tweede oplossing is het aanbieden van taaltrainingen voor volwassenen. Veel bedrijven en organisaties bieden nu cursussen aan voor mensen die moeite hebben met het lezen en schrijven. Dit helpt hen om beter om te gaan met hun werk, maar ook met hun dagelijks leven. Daarnaast is het belangrijk dat de overheid steunt bij het aanbieden van dergelijke trainingen, zodat iedereen toegang heeft tot deze kansen.

De derde oplossing is het aanpassen van communicatie. Overheden en bedrijven moeten leren hoe ze hun teksten eenvoudiger kunnen maken, zodat iedereen ze begrijpt. Dit kan worden gedaan door het gebruik van eenvoudige taal, duidelijke instructies en het vermijden van jargon. Een goed voorbeeld hiervan is de NOS, die nu elke werkdag het ‘NOS Journaal in Makkelijke Taal’ heeft. Dit helpt mensen die moeite hebben met het gewone nieuws.

Conclusie

Het verschijnsel dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen is een belangrijk maatschappelijk probleem dat zowel de individuen als de samenleving beïnvloedt. Het probleem is complex en heeft verschillende oorzaken, waaronder de vergrijzing van de bevolking, het toenemend aantal mensen met een taalachterstand en de digitale maatschappij. De gevolgen zijn groot, waaronder een grotere maatschappelijke kloof, problemen op het werk en onzekerheid bij de overheid. De oplossingen die beschikbaar zijn, zoals het verbeteren van de onderwijskwaliteit, het aanbieden van taaltrainingen en het aanpassen van communicatie, kunnen helpen om dit probleem aan te pakken. Het is belangrijk dat de samenleving dit probleem serieus neemt, zodat iedereen toegang heeft tot de basisvaardigheden die nodig zijn om in de maatschappij te kunnen werken en te kunnen leven.

Bronnen

1. De impact van laaggeletterdheid: waarom dit probleem ons allemaal aangaat
2. Twee derde Nederlanders denkt geen laaggeletterde te kennen
3. Lage taalvaardigheid bij een op zes mensen
4. Wat gebeurt er als je niet goed kunt lezen?
5. Het verschijnsel dat Nederlanders steeds minder letters tot zich nemen
6. De situatie in Nederland
7. De oorzaken van het verschijnsel