Het mooiste fort van Nederland: een onvergetelijke beleving in het hart van de Hollandse Waterlinies

Fort Pannerden staat bekend als het mooiste fort van Nederland, een titel die het in 2023 heeft veroverd via een publiekssamenstemming. Dit artikel gaat in op de unieke eigenschappen van Fort Pannerden, de historische betekenis, de strategische ligging en de diversiteit aan activiteiten die het fort biedt. Daarnaast wordt ook ingegaan op de rol van de organisatie Liniebreed Ondernemen in het behoud en de exploitatie van het fort.

De historische betekenis van Fort Pannerden

Fort Pannerden is een van de meest strategisch geplaatste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort is gebouwd tussen 1869 en 1871 en ligt in het rivierlandschap van Doornburg, in de Gelderse Poort. Het is gelegen op de strategische plek van de splitsing van de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Hierdoor was het in staat om het rivierwater te controleren, wat cruciaal was voor de inundatie – het land onder water zetten om de vijand op afstand te houden. Vanwege deze strategische positie wordt het fort ook wel de kraan van de Hollandse Waterlinies genoemd.

Deze strategische positie maakte het fort tot een cruciaal onderdeel van het verdedigingssysteem. Het was bedoeld om het land te verdedigen tegen invallen vanuit het noorden. De inundatie was het kernconcept van het verdedigingssysteem, waarbij het land onder water werd gezet om vijandelijke troepen op afstand te houden. Het fort was een van de weinige forten die nog steeds als museum en attractie werkt, in plaats van als een verlaten monument. Het is ook een van de weinige forten die als UNESCO Werelderfgoed zijn aangemerkt.

De strategische ligging en het systeem van inundatie

Fort Pannerden is gelegen op de splitsing van de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Deze locatie was van groot militair belang, omdat het de controle over het rivierwater mogelijk maakte. Het was een van de meest strategisch geplaatste forten in het systeem. Het fort was het meest oostelijk gelegen van de Hollandse Waterlinies en waakte over het water van de Rijn, zodat het onbelemmerd naar het gebied van de Hollandse Waterlinie kon stromen via het Pannerdensch Kanaal. De beschikbaarheid van rivierwater was immers cruciaal om de linie in werking te stellen volgens het principe van inundatie; land onder water zetten om de vijand op afstand te houden.

Het systeem van inundatie was een van de belangrijkste verdedigingsstrategieën van de 19e eeuw. Het werkte op het principe dat het land onder water werd gezet, zodat vijandelijke troepen niet konden doordringen. Dit systeem was van groot belang voor de verdediging van het land tegen invallen vanuit het noorden. Het fort was een van de weinige forten die nog steeds als museum en attractie werkt, in plaats van als een verlaten monument.

De unieke activiteiten en attracties

Fort Pannerden biedt een breed scala aan activiteiten en attracties, zowel voor kinderen als volwassenen. Het museum in het fort is gericht op educatie en interactie. Bezoekers kunnen het fort verkennen via een spannende puzzelexpeditie, een real-life game of een audiotour door de duistere gangen en kamers. Er is ook een Vleermuis Experience van Staatsbosbeheer beschikbaar, die gericht is op de biodiversiteit van het gebied.

Voor de jongeren zijn er diverse activiteiten, waaronder escaperooms, speurtochten en evenementen. Ook zijn er activiteiten voor volwassenen, zoals culturele workshops, lezingen en voorstellingen. Het fort is ook geschikt als locatie voor feesten en evenementen, vanwege de grote ruimtes en de unieke sfeer.

Het fort is een van de 59 forten die deel uitmaken van de Hollandse Waterlinies, een van de belangrijkste militaire verdedigingswerken uit de 19e eeuw. Deze waterlinie bestaat uit de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het is ook een van de weinige forten die nog steeds als museum en attractie werkt, in plaats van als een verlaten monument.

De rol van Liniebreed Ondernemen

De organisatie Liniebreed Ondernemen speelt een belangrijke rol in het behoud en de exploitatie van de forten. Het doel van de organisatie is het behoud van het verdedigingserfgoed door een duurzame, maatschappelijk verantwoorde exploitatie. Fort Pannerden is een van de forten die onderdeel uitmaken van dit initiatief.

De organisatie is opgericht ter ondersteuning van het culturele ondernemerschap in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Hierna volgde al snel de Stelling van Amsterdam en vervolgens vele andere linies. Vandaag de dag bedient Liniebreed meer dan 10 waterlinies en is de organisatie een beweging geworden en waarin zeer diverse partijen, markt, publiek en privaat zijn verenigd. Doel: het behoud van ons verdedigingserfgoed garanderen door een duurzame, maatschappelijk verantwoorde exploitatie.

De verkiezing 'Mooiste Fort van Nederland' is een publieksprijs georganiseerd door Stichting Liniebreed Ondernemen. Deze stichting ontfermt zich over forten en waterlinies in Nederland. Het gaat om een publieksprijs. Bezoekers konden de afgelopen maanden via een speciale site hun stem uitbrengen. Aan de verkiezing deden 88 forten mee.

De winnaar van de verkiezing

In 2023 werd Fort Pannerden uitgeroepen tot het mooiste fort van Nederland. Dit gebeurde via een publiekssamenstamming. Het fort kreeg 23% van het totaal aantal stemmen. De verkiezing werd georganiseerd door Stichting Liniebreed Ondernemen. De uitslag werd bekendgemaakt tijdens het jaarlijkse forten- en Vestingfestival van 2 t/m 10 september. Op 130 verdedigingserfgoedlocaties worden meer dan 270 activiteiten aangeboden, zoals rondleidingen, lezingen, voorstellingen, theater, muziek en activiteiten voor de jeugd.

De winnaar werd bekendgemaakt tijdens het Forten- en Vestingfestival 2023. Het fort kreeg een gratis marketing en communicatie pakket. Met onder meer een artikel in FORT! magazine 2024 (oplage 50.000) en een omvangrijke Facebook-campagne. Mede om te zorgen dat nog meer mensen dit prachtige fort in een uithoek van Unesco Werelderfgoed Hollandse Waterlinies komen bezoeken.

De diversiteit aan activiteiten

Fort Pannerden is een van de weinige forten die nog steeds als museum en attractie werkt, in plaats van als een verlaten monument. Het is een bezoek waard voor wie geïnteresseerd is in geschiedenis, natuur, cultuur en avontuur. Het biedt een brede reikwijdte aan activiteiten en attracties, geschikt voor zowel kinderen als volwassenen.

De strategische ligging en de unieke constructie maken het fort tot een belangrijk onderdeel van de Hollandse Waterlinies en een van de weinige forten die nog steeds als museum werkt. Het is een bezoek waard voor wie geïnteresseerd is in geschiedenis, natuur, cultuur en avontuur.

Conclusie

Fort Pannerden staat bekend als het mooiste fort van Nederland, een titel die het in 2023 heeft veroverd via een publiekssamenstamming. Het is een van de meest strategisch geplaatste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het is gebouwd tussen 1869 en 1871 en ligt in het rivierlandschap van Doornburg, in de Gelderse Poort. Het is gelegen op de strategische plek van de splitsing van de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Hierdoor was het in staat om het rivierwater te controleren, wat cruciaal was voor de inundatie – het land onder water zetten om de vijand op afstand te houden. Vanwege deze strategische positie wordt het fort ook wel de kraan van de Hollandse Waterlinies genoemd.

De organisatie Liniebreed Ondernemen speelt een belangrijke rol in het behoud en de exploitatie van de forten. Het doel van de organisatie is het behoud van het verdedigingserfgoed door een duurzame, maatschappelijk verantwoorde exploitatie. Fort Pannerden is een van de forten die onderdeel uitmaken van dit initiatief. De verkiezing 'Mooiste Fort van Nederland' is een publieksprijs georganiseerd door Stichting Liniebreed Ondernemen. De uitslag werd bekendgemaakt tijdens het jaarlijkse forten- en Vestingfestival van 2 t/m 10 september. Op 130 verdedigingserfgoedlocaties worden meer dan 270 activiteiten aangeboden, zoals rondleidingen, lezingen, voorstellingen, theater, muziek en activiteiten voor de jeugd.

Fort Pannerden is een van de weinige forten die nog steeds als museum en attractie werkt, in plaats van als een verlaten monument. Het is een bezoek waard voor wie geïnteresseerd is in geschiedenis, natuur, cultuur en avontuur. Het biedt een brede reikwijdte aan activiteiten en attracties, geschikt voor zowel kinderen als volwassenen.

Bronnen

1. Het mooiste eiland van Nederland: een overzicht van de Waddeneilanden en andere bijzondere locaties
2. Forten.nl - Fort Pannerden, mooiste fort van Nederland
3. Fort Pannerden is het mooiste fort van Nederland
4. Gelderse Krant - Fort Pannerden is het mooiste fort van Nederland
5. Hylkema Erfgoed - Het mooiste fort van Nederland
6. Forten.nl - Nog 5 forten in de race voor verkiezing mooiste fort van Nederland
7. Staatsbosbeheer - Fort Pannerden uitgeroepen tot mooiste fort
8. Yapolitic.ru - 60-minuten - Uitzending in 11:30