Goederentreinen in Nederland: Routes, infrastructuur en toekomst

Inleiding

In Nederland rijden goederentreinen over een complex netwerk van spoorwegen, waarbij bepaalde routes centraal staan in het vervoer van goederen. De Betuweroute, een van de belangrijkste goederenspoorlijnen, is het middelpunt van het goederenvervoer tussen de Nederlandse haven van Rotterdam en het Duitse deel van het Europese spoorwegennetwerk. Daarnaast zijn er andere routes, zoals de Brabantroute, die vaak worden gebruikt voor transport naar Zuid-Europa. De infrastructuur en het vervoer van goederen vormen een cruciale ondersteuning voor het economische verkeer van het land. In dit artikel worden de belangrijkste routes, de infrastructuur, en de toekomstige ontwikkelingen van het goederenvervoer in Nederland besproken, gebaseerd op informatie uit de bronnen.

Belangrijke spoorlijnen voor goederenvervoer

De Betuweroute

De Betuweroute is de belangrijkste spoorlijn voor het goederenvervoer tussen Nederland en Duitsland. Deze route is in 2007 in gebruik genomen en heeft deels het doel om het goederenverkeer efficiënter te maken. Ongeveer de helft van het spoorgoederenverkeer met Duitsland gaat via deze route. De Duitse spoorwegen bouwen een derde spoor tussen Zevenaar en Oberhausen, waarmee de Betuweroute beter aansluit op het Duitse spoornet. Deze aanleg van het Derde spoor duurt tot 2026, en tijdens de werkzaamheden is de Betuweroute minder beschikbaar, waardoor veel goederentreinen om moeten rijden via Noord-Brabant/Limburg en Oost-Nederland.

Andere belangrijke routes

Naast de Betuweroute zijn er ook andere routes die belangrijk zijn voor het goederenvervoer. De Brabantroute, die bij Venlo de grens passeert, is een handige route als de bestemming in Zuid-Europa ligt. Bovendien is het spoorwegennetwerk van Nederland onderdeel van een groter Europees netwerk van 'goederencorridors', zoals de Rijn-Alpen-corridor, de Noordzee-Mediterrane-corridor en de Noordzee-Baltische-corridor. Deze corridors zijn ingesteld met de Europese Verordening (EU) nr. 913/2010 inzake het Europese spoorwegnet voor concurrerend goederenvervoer.

Regionale spoorlijnen

In verschillende delen van Nederland zijn er ook spoorlijnen die specifiek worden gebruikt voor het vervoer van goederen. Bijvoorbeeld de 'Pon-lijn' in Utrecht, die wordt gebruikt voor de aanvoer van auto’s van het VW-concern. Daarnaast is de Coruslijn in Noord-Holland, die ooit wordt gebruikt voor het vervoer van ijzer en staal, ook nog steeds actief als museumspoorlijn. In Zuid-Holland ligt de goederenspoorlijn tussen de Maasvlakte en Barendrecht, een deel van de Betuwe-route, en deze lijn kan ook een reizigersvervoerfunctie hebben voor het havengebied.

Infrastructuur en technische aspecten

Spoorwegen en capaciteit

Goederentreinen mogen in Nederland op alle spoorlijnen rijden, mits de capaciteit en de wetgeving voor geluids- en gebruiksvoorwaarden van tunnels voor het vervoer van gevaarlijke stoffen passen. Bepaalde routes worden meer gebruikt door goederen dan andere. De Betuweroute is de enige 'dedicated' goederenspoorlijn in Nederland, maar andere spoorlijnen kunnen ook worden gebruikt voor het vervoer van goederen. Er zijn echter beperkingen in de capaciteit, en de capaciteit van spoorwegen is een belangrijk aspect bij het plannen van goederentreinen.

Maximale snelheid

De maximum snelheid van een goederentrein hangt af van het gewicht van de trein, maar ligt tussen de 85 en 95 km per uur. Verder geldt er soms een lagere maximumsnelheid, afhankelijk van de omstandigheden. Goederentreinen kunnen ook voorrang krijgen op het reizigersvervoer tijdens calamiteiten, mits dit mogelijk is zonder overlast voor de reizigers.

Veiligheid en regelgeving

Bij het vervoeren van goederen over het spoor zijn er regels voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. In Nederland geldt voor een aantal gevaarlijke stoffen een zogenaamde routeplicht, waarbij gemeenten binnen hun gemeentegrens routes kunnen aanwijzen die verplicht gevolgd moeten worden. De klassificatie van gevaarlijke stoffen is belangrijk voor het bepalen van de juiste veiligheidsmaatregelen en het vervoer via de juiste routes.

Ondersteunende diensten en vervoerbedrijven

Goederenvervoerders

In Nederland zijn verschillende spoorwegondernemingen actief in het goederenvervoer. DB Cargo Nederland is de grootste goederenvervoerder en is actief op alle deelmarkten. Buitenlandse bedrijven zoals HSL Logistik, Captrain Netherlands, en RTB Cargo Netherlands zijn ook actief in het Nederlandse spoorwegennetwerk. Daarnaast zijn er ook bedrijven die in Nederland werken zonder eigen licentie, zoals BLS Cargo.

Technische ondersteuning

Er zijn ook ondernemingen die zich richten op het onderhoud van rollend materieel, zoals Shunter Tractie en TX Logistik. Deze bedrijven zorgen voor het onderhouden van de locomotieven en wagons die nodig zijn voor het vervoer van goederen.

Toekomstige ontwikkelingen

Infrastructuur en verbeteringen

De Rijksoverheid investeert extra in sommige routes voor goederentreinen, zoals de Betuweroute. Daarnaast wordt er gewerkt aan betere infrastructuur, zodat weg, water en spoor efficiënter kunnen worden benut. Er wordt ook gekeken naar het vervoer van containers over water in plaats van overwegende wegen, om zo het verkeer te verminderen en het milieu te besparen.

Multimodale logistiek

Het gebruik van multimodale logistieke systemen, waarbij goederen via verschillende vervoersvormen worden vervoerd, is van belang voor het efficiënter maken van het vervoer. In combinatie met economische prognoses kan worden ingeschat hoe het vervoer zich zal ontwikkelen en wat dit betekent voor de infrastructuur. Daarnaast wordt er gekeken naar het aanpassen van vertrek- en aankomsttijdstippen, zodat het vervoer sneller en betrouwbaarder kan worden.

Conclusie

Het goederenvervoer in Nederland is een complex en essentieel onderdeel van het economische verkeer. De Betuweroute is de belangrijkste spoorlijn voor het vervoer van goederen naar Duitsland, terwijl andere routes zoals de Brabantroute en de Rijn-Alpen-corridor ook een rol spelen. De infrastructuur, technische aspecten en veiligheidsmaatregelen zijn van groot belang voor het veilig en efficiënt vervoeren van goederen. Bovendien zijn er verschillende spoorwegondernemingen actief in het land, die bijdrragen aan het goed functioneren van het spoorwegennetwerk. De toekomstige ontwikkelingen, waaronder de verbetering van de infrastructuur en het gebruik van multimodale logistiek, zijn belangrijk om het vervoer efficiënter en duurzamer te maken.

Bronnen

1. Goederentreinen in Nederland
2. Routes voor goederentreinen
3. Goederenspoorlijnen per provincie gerangschikt
4. Wat is de route van containers in Nederland?
5. Goederen en zaken
6. Is de Betuweroute de enige spoorlijn voor goederenvervoer?
7. Railsystemen in Nederland: goederenvervoerders
8. Vijf vragen aan: De verkeersleider
9. Routeplicht bij het vervoer van gevaarlijke stoffen
10. Waar rijden de goederentreinen?