Gelovigste dorpen in Nederland: een kijk in de religieuze kaart

De religieuze kaart van Nederland is een complex en dynamisch beeld dat zich over de jaren heen heeft ontwikkeld. In veel delen van het land is de religieuze betrokkenheid gedaalde, maar er zijn nog steeds gebieden waar religie een centrale rol speelt. Deze regio’s, vaak aangeduid als de “Biblebelt”, zijn gekenmerkt door sterke religieuze tradities, conservatieve waarden en een hechte gemeenschapsband. In dit artikel worden de belangrijkste gelovige dorpen en gemeenten in Nederland geanalyseerd, met aandacht voor hun religieuze structuur, cultuur, en invloed op het dagelijks leven.

De religieuze kaart van Nederland

Volgens gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de religieuze betrokkenheid in Nederland in de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald. In 2013 gaf 53 procent van de volwassenen aan godsdienstig te zijn, in vergelijking met 55 procent in 2010. De grootste categorie gelovigen zijn nog steeds de katholieken, die 25 procent van de bevolking vormen. Protestanten vormen 16 procent, waarvan 7 procent hervormd, 4 procent gereformeerd, en 5 procent tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) behoort. Moslims vormen 5 procent, en 6 procent rekent zich tot een andere kerkelijke of levensbeschouwelijke groepering.

Binnen deze algemene trend zijn er wel gebieden waar religie nog steeds een centrale rol speelt. In de regio’s van Limburg, Noord-Overijssel, en Veluwe is de religieuze betrokkenheid aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde. Bijvoorbeeld in het coropgebied Noord-Limburg is het aandeel religieuzen meer dan 60 procent, terwijl het in Oost-Groningen, Agglomeratie Haarlem, Noord-Drenthe, en Zaanstreek minder dan 1 op de 3 is. Deze regio’s vormen de kern van de zogenaamde Biblebelt, een gebied waar het calvinisme en andere protestantse tradities sterk zijn.

De Biblebelt in Nederland

De term “Biblebelt” verwijst naar regio’s waar het christendom, met name het calvinisme, diep geworteld is. Deze gebieden worden gekenmerkt door sterke religieuze overtuigingen, conservatieve waarden en een hechte gemeenschap die veel nadruk legt op religieuze praktijken en morele normen. In Nederland is de Biblebelt geen formele regio, maar een verzameling van gemeenten en plaatsen met een sterk religieuze identiteit. Het gebied strekt zich uit over verschillende provincies, met een hoge concentratie van conservatieve protestanten in de provincies Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland.

In de regio’s van Gelderland en Overijssel, met name in de gemeenten Barneveld, Harderwijk, Zwartewaterland en Staphorst, is de religieuze betrokkenheid zeer hoog. Deze gebieden worden gekenmerkt door een groot aantal gereformeerde kerken, conservatieve gemeenschappen, en een sterke invloed op lokale politiek en cultuur. De Biblebelt-gemeenten vormen de kern van deze regio. Hier worden religie en gemeenschap vaak als één beschouwd, en lokale beslissingen worden vaak genomen met religieuze waarden in gedachten.

De gelovigste dorpen in Nederland

In het kader van de religieuze kaart van Nederland zijn er verschillende dorpen en gemeenten die opvallen door hun hoge religieuze betrokkenheid. In deze sectie worden de belangrijkste gelovige dorpen en gemeenten in Nederland geanalyseerd.

1. Staphorst

Staphorst is een van de gelovigste dorpen in Nederland. Volgens cijfers van het CBS heeft ruim 62 procent van de inwoners van de gemeente die ouder zijn dan 18 jaar aan te geven minstens een keer per maand naar de kerk te gaan. Dit is het hoogste percentage in de provincie Overijssel. De gemeente is ook bekend om haar sterke invloed op de lokale politiek en cultuur, met veel activiteiten en evenementen die gerelateerd zijn aan religie.

2. Zwartewaterland

Zwartewaterland is een andere regio waar religie een centrale rol speelt. De gemeente is bekend om haar hoge concentratie aan gereformeerde gemeenten en sterke kerkelijke aanwezigheid. De inwoners van Zwartewaterland zijn sterk geïsoleerd van de rest van de samenleving, met een duidelijke grens tussen de Biblebelt-gemeenschappen en de omringende regio’s. De invloed van de kerk is hier enorm, en veel dorpen en gemeenten zijn volledig opgezet op religieuze waarden.

3. Barneveld

Barneveld is een bekende stad in de regio Gelderland, waar religie een belangrijke rol speelt. De stad is gekend om haar gereformeerde tradities en sterke kerkelijke aanwezigheid. Veel inwoners van Barneveld zijn actief binnen de kerk, en er zijn talloze religieuze evenementen en activiteiten die jaarlijks worden georganiseerd. De gemeente is ook een belangrijk centrum voor het calvinisme in Nederland.

4. Harderwijk

Harderwijk is een stad die sterk is beïnvloed door de Protestantse Reformatie. De stad was een belangrijk centrum tijdens de Reformatie en blijft een religieus centrum. Er zijn talloze kerken en religieuze instellingen in de regio, en de inwoners van Harderwijk hebben een sterke band met hun geloof. De stad is ook een bekende plek voor religieuze evenementen en feesten.

5. Dinkelland en Tubbergen

Hoewel Dinkelland en Tubbergen niet de hoogste percentages kerkgangers tonen, hebben ze een aanzienlijk aantal gelovigen. In Dinkelland zeggen zelfs meer mensen dan in Staphorst een geloofsovertuiging te hebben. Ze gaan alleen minder vaak naar de kerk. Tubbergen en Dinkelland zijn ook de gemeenten met de meeste katholieken in Nederland. De regio’s zijn daarom zeer religieus, hoewel de kerkgangers het niet altijd zijn.

De invloed van de Biblebelt op de lokale cultuur

De Biblebelt-gemeenten hebben een diepe invloed op de lokale cultuur. Dit is zichtbaar in de manier waarop religie wordt geprakticeerd, in de samenlevingsstructuur en in de lokale politiek. In veel Biblebelt-gemeenten wordt de zondagsrust streng nageleefd, en traditionele gezinsstructuren worden vaak benadrukt. De invloed van de Biblebelt-gemeenten is dan ook diepgeworteld in de lokale cultuur. Dit zorgt voor een sterke sociale cohesie, waarbij de gemeenschap elkaar ondersteunt.

De toekomst van de Biblebelt

De Biblebelt in Nederland is niet altijd geweest. In de achttiende eeuw zag het er totaal anders uit dan nu. In steden als Amsterdam en Rotterdam woonden toen nog veel bevindelijk gereformeerden. Maar waar ze precies zaten in de rest van het land, en met hoeveel ze waren, is nu lastig te zeggen. Enquêtes werden er nog niet gehouden en er was nog geen SGP die je als graadmeter kon gebruiken.

In de jaren zestig tekent de Biblebelt zich steeds duidelijker af op de kaart, maar dat komt vooral doordat de omgeving verandert. Er gaan steeds minder mensen naar de kerk, inclusief de protestanten, en daardoor worden zij die wél vasthouden aan kerkelijke tradities extra zichtbaar. ‘Ineens zijn de bevindelijken een maatschappelijk afwijkend element geworden’, schrijft Snel. Sommige historici vergelijken het ook wel met een zandbank die droogvalt bij eb. De zandbank zelf doet daar niets aan, het is de omgeving die verandert.

Conclusie

De Biblebelt in Nederland blijft een belangrijk deel van de religieuze kaart van het land. De regio’s waar het calvinisme en andere protestantse tradities sterk zijn, vormen een unieke cultuur en samenleving. De gelovigste dorpen, zoals Staphorst, Zwartewaterland, Barneveld, Harderwijk, Dinkelland en Tubbergen, tonen hoe sterke religieuze waarden nog steeds een rol spelen in het dagelijks leven. Hoewel de religieuze betrokkenheid in Nederland is gedaald, blijven deze gebieden een belangrijk deel van de nationale identiteit en cultuur.

Bronnen

1. Gelovig Nederland van boven
2. De Biblebelt in Nederland: Wat is de Biblebelt?
3. De religieuze kaart van Nederland
4. Waarom loopt er een Biblebelt dwars door Nederland?
5. Google Identity Platform
6. Staphorst heeft meeste kerkgangers, Twente is het meest gelovig
7. Bezoek aan Zwolle en Sint Jansklooster
8. Google Identity Platform
9. Google Identity Toolkit