Aardgasvelden in Nederland: Overzicht, Impact en Toekomst

Nederland is een van de belangrijkste landen in Europa op het gebied van aardgaswinning. Het land telt ruim 200 aardgasvelden, waarvan het Groningenveld het grootste en bekendste is. Dit artikel geeft een overzicht van de aardgasvelden in Nederland, hun invloed op de energietransitie, en de toekomst van de gaswinning in het land.

Aardgasvelden in Nederland

Nederland telt ruim 200 aardgasvelden, waarvan de helft op zee ligt en de rest op land. Het Groningenveld, ontdekt in 1959, is het grootste gasveld van Europa en maakt deel uit van de aardgasvoorraad van het land. Het veld heeft een oorspronkelijk volume van ongeveer 2.900 miljard Nm3, terwijl het grootste kleine veld slechts 73 miljard Nm3 bedraagt. De overige gasvelden worden daarom aangeduid als ‘kleine velden’.

De gaswinning in Nederland vindt plaats op land en op zee. Het Groningenveld is op het moment van schrijven onderhevig aan een afbouw, terwijl de kleine velden nog steeds in productie zijn. De gasreserves van Nederland bedragen per 1 januari 2021 92,4 miljard Nm3, waarvan 6,6 miljard Nm3 uit het Groningenveld komt en het overige gedeelte uit de kleine velden.

Het Groningenveld: Het grootste gasveld

Het Groningenveld is het grootste aardgasveld in Nederland en maakt deel uit van de aardgasvoorraad van het land. Het veld ligt in de provincie Groningen en heeft een oorspronkelijk volume van 2.800 miljard Nm3. Tot op heden is ruim 80% van dit volume gewonnen. De gaswinning in Groningen is in de afgelopen jaren aanzienlijk gereduceerd, omwille van de aardbevingen die als gevolg van de gaswinning zijn ontstaan.

De gaswinning in Groningen heeft ook gevolgen voor de bodem. Door het wegnemen van gas uit de grond kan de bodem zakken, wat leidt tot aardbevingen. In 2024 zijn er 36 aardbevingen gemeten in het Groningenveld, terwijl er in de overige velden slechts 4 zijn gemeten. Het verschil in het aantal aardbevingen is te wijten aan het grotere oppervlakte van het Groningenveld.

Kleine gasvelden in Nederland

Naast het Groningenveld zijn er ook veel kleine gasvelden in Nederland. Deze velden zijn kleiner en hebben een lagere productiecapaciteit. De kleine velden zijn in veel gevallen minder gevoelig voor bodemdaling en aardbevingen. In 2022 leverden de kleine velden in Groningen 727 miljoen kubieke meter gas op, terwijl het Groningenveld 2,8 miljard kubieke meter gas produceerde.

De kleinste gasvelden in Groningen zijn die van Pieterzijl-Oost en Feerwerd. Samen bevatten deze velden iets meer dan 600 miljoen kubieke meter gas, waarvan iets meer dan 400 miljoen al is opgepompt. Sommige velden zijn formeel nog producerend, maar leveren bijna niets meer, zoals Kommerzijl en Boerakker.

Gaswinning en het energiebeleid

De Nederlandse overheid is gericht op het op peil houden van de binnenlandse gasproductie, aangezien Nederland netto importeur van gas is door de snelle afbouw van productie uit Groningen en de (voorlopig) nog hoge gasvraag. Gas uit Nederland heeft een lagere kooldioxide-voetafdruk dan geïmporteerd gas en levert een substantiële bijdrage aan de Nederlandse economie. Voor het gas vanuit de Noordzee geldt dat het minder impact heeft op de samenleving dan de gaswinning op land.

De energietransitie is een belangrijk onderdeel van het beleid. Nederland wil in 2050 een CO2-neutraal energiesysteem hebben, door op grote schaal energie uit hernieuwbare bronnen (zon, wind, water) te halen. Toch zullen we aardgas nog een tijdje nodig hebben, aangezien de energietransitie kost nu eenmaal tijd, zeker voor de industrie.

Invloed van gaswinning op de bodem

De gaswinning in Nederland heeft gevolgen voor de bodem. Door het wegnemen van gas uit de grond kan de bodem zakken, wat leidt tot aardbevingen. Het Groningenveld is daarbij het meest gevoelig voor bodemdaling en aardbevingen. De kans op bodemdaling bij het Groningenveld is groter dan bij de kleinere gasvelden vanwege het grotere oppervlakte van het veld. Door de bodemdalingen is de kans op aardbevingen in Groningen groter geworden.

Gaswinning in de toekomst

De toekomst van de gaswinning in Nederland is onzeker. De gaswinning in Groningen is afgebouwd en zal in de komende jaren naar nul teruggaan. De kleine velden zullen mogelijk nog wel verder worden ontgonnen, maar het hangt af van de economische en milieueisen. De overheid wil de gaswinning in Nederland op peil houden, aangezien Nederland netto importeur van gas is.

De infrastructuur van de aardgassector kan hergebruikt worden voor bijvoorbeeld waterstof. Hiermee kan de energietransitie worden ondersteund. De gaswinning in Nederland speelt een grote rol in de transitie naar een nieuw energiesysteem.

Conclusie

Nederland is een belangrijk land op het gebied van aardgaswinning. Het land telt ruim 200 aardgasvelden, waarvan het Groningenveld het grootste is. De gaswinning in Nederland heeft gevolgen voor de bodem en de samenleving. De energietransitie is een belangrijk onderdeel van het beleid. De toekomst van de gaswinning in Nederland is onzeker, maar de gaswinning speelt een grote rol in de transitie naar een nieuw energiesysteem.

Aardgasvelden in Nederland: Overzicht, Impact en Toekomst