Koopkracht van families met kinderen in Nederland: analyse en verwachtingen voor 2024

De koopkracht van families met kinderen in Nederland is in 2024 een belangrijk thema geworden, vooral vanwege de stijging van de kinderbijslag en het kindgebonden budget. De meeste huishoudens hebben dit jaar wat meer te besteden, maar niet iedereen profiteert evenveel. In dit artikel wordt ingegaan op de veranderingen in de koopkracht van families met kinderen, de impact van beleidsmaatregelen en de verwachtingen voor het komende jaar.

Veranderingen in de koopkracht

De koopkracht van veel huishoudens in Nederland stijgt in 2024, maar er zijn ook uitzonderingen. Volgens het Nibud gaan de meeste huishoudens er op vooruit. Het verschil tussen de laagste en de hoogste inkomensgroepen is echter duidelijk zichtbaar. De laagste inkomensgroep (1e inkomensgroep) heeft een stijging van 1,7 procent in koopkracht, terwijl de hoogste inkomensgroep (10e inkomensgroep) een daling van 1,5 procent kent. Dit betekent dat families met een laag inkomen, met name die met kinderen, het meeste profiteren van de stijging van de koopkracht.

Voor families met kinderen is de stijging van de kinderbijslag en het kindgebonden budget het belangrijkste. De kinderbijslag is met enkele tientjes verhoogd, en het kindgebonden budget is fors opgeschroefd. Hierdoor kunnen veel gezinnen met een laag inkomen meer geld hebben om te besteden. Bovendien is voor alleenstaande ouders de inkomensgrens hoger geworden, waardoor meer alleenstaanden recht hebben op het maximale kindgebonden budget. Dit betekent dat meer gezinnen met kinderen er op vooruit kunnen gaan.

Invloed van de energietoeslag

Een belangrijk onderdeel van de koopkrachtveranderingen is de afschaffing van de energietoeslag. Deze toeslag was bedoeld om huishoudens met een laag inkomen te helpen bij de energierekeningen. In 2024 wordt deze toeslag echter niet meer uitgekeerd. Dit betekent dat alleenstaanden met een laag inkomen tussen de 65 en 75 euro per maand op achteruit gaan in koopkracht. Dit is een belangrijke uitdaging voor deze groep, omdat ze al met een beperkt inkomen te maken hebben.

De energietoeslag werd in 2023 nog uitgekeerd, maar in 2024 is deze toekomstig niet meer beschikbaar. Dit heeft een negatieve invloed op de koopkracht van huishoudens met een laag inkomen, vooral als ze geen andere subsidies ontvangen. Daarnaast is de stijging van de zorgpremie ook een factor geweest die de koopkracht heeft beïnvloed. Hoewel de stijging van de zorgpremie lager is uitgevallen dan verwacht, is de maximale zorgtoeslag toch lager dan in 2023.

Invloed van de loonstijging en heffingskortingen

De stijging van de lonen en de verhoging van de heffingskortingen hebben ook een positieve invloed op de koopkracht van gezinnen met kinderen. Het CPB verwacht dat de lonen in 2024 met 5,4 procent zullen stijgen. Dit is een belangrijke factor voor werknemers, vooral voor die met een laag inkomen. Daarnaast zijn de heffingskortingen verhoogd, waardoor werknemers meer netto inkomen hebben. Dit is vooral gunstig voor gezinnen met kinderen, omdat ze hierdoor meer geld hebben om te besteden.

De stijging van het minimumloon en de uitkeringen heeft ook bijgedragen aan de koopkrachtverhoging. De minimumuitkeringen zijn in 2024 verhoogd, wat vooral gunstig is voor huishoudens met een laag inkomen. Bovendien wordt het kindgebonden budget verder verhoogd, wat vooral gezinnen met jonge kinderen helpt.

Invloed van de inflatie

De inflatie heeft een belangrijke rol gespeeld in de koopkrachtontwikkeling van 2024. De CPB verwacht dat de inflatie in 2024 3,6 procent zal bedragen. Dit is minder dan in 2023, maar toch nog steeds een aanzienlijke stijging van de prijzen. De stijging van de prijzen heeft een negatieve invloed op de koopkracht van huishoudens, vooral vanwege de stijging van de energieprijzen en de kosten van levensmiddelen.

Hoewel de energieprijzen zijn gedaald, zijn andere producten niet goedkoper geworden. Dit betekent dat gezinnen met een laag inkomen, met name die met kinderen, nog steeds moeite hebben met het aanpassen van hun uitgaven. De koopkracht van deze huishoudens is dus nog steeds onder druk gezet, ook al is er in 2024 wel een stijging van de koopkracht geweest.

Invloed van de maatregelen van het kabinet

Het kabinet heeft in 2024 meerdere maatregelen genomen om de koopkracht van gezinnen met een laag inkomen te verbeteren. Daarbij hoort de verhoging van de huurtoeslag met maximaal € 416 per jaar. Ook is het kindgebonden budget verhoogd, wat vooral gezinnen met jonge kinderen helpt. Daarnaast is de dubbele heffingskorting in de bijstand in 2024 niet afgebouwd, wat helpt bij het verbeteren van de koopkracht van bijstandsontvangers.

De Tijdelijke Energieregeling is in 2024 opnieuw opgestart, waarmee een deel van de energierekening van mensen met een laag inkomen wordt vergoed. Dit is vooral belangrijk voor huishoudens met een laag inkomen, omdat ze hierdoor minder last hebben van de stijging van de energieprijzen. Daarnaast wordt er ook gekeken naar het aanbieden van gratis schoolmaaltijden voor kwetsbare kinderen, waardoor ze niet met een lege maag in de klas zitten.

Samenvattend: koopkracht en toekomstige verwachtingen

De koopkracht van families met kinderen in Nederland is in 2024 in veel gevallen gestegen, vooral door de stijging van de kinderbijslag en het kindgebonden budget. De verhoging van de lonen en de heffingskortingen heeft ook bijgedragen aan de koopkrachtverhoging. Hoewel er ook negatieve invloeden zijn geweest, zoals de afschaffing van de energietoeslag, is de toekomst voor veel gezinnen met kinderen gunstiger dan in 2023.

De koopkracht van de laagste inkomensgroep is in 2024 met 1,7 procent gestegen, terwijl de hoogste inkomensgroep een daling kent van 1,5 procent. Dit betekent dat gezinnen met een laag inkomen, met name die met kinderen, het meeste profiteren van de stijging van de koopkracht. De maatregelen van het kabinet, zoals de verhoging van de huurtoeslag en het kindgebonden budget, hebben hierbij geholpen.

Conclusie

De koopkracht van families met kinderen in Nederland is in 2024 aanzienlijk gestegen, vooral door de stijging van de kinderbijslag en het kindgebonden budget. De verhoging van de lonen en de heffingskortingen heeft ook bijgedragen aan de koopkrachtverhoging. Hoewel er ook negatieve invloeden zijn geweest, zoals de afschaffing van de energietoeslag, is de toekomst voor veel gezinnen met kinderen gunstiger dan in 2023. De maatregelen van het kabinet, zoals de verhoging van de huurtoeslag en het kindgebonden budget, hebben hierbij geholpen.

Bronnen

1. Nibud: Koopkracht stijgt voor bijna iedereen, behalve bij de allerarmsten
2. Google Support: Familie-inkijk op je kind's Google-account
3. Defence for Children: Armoede en kinderen
4. Business Insider: Koopkracht stijgt het meest voor werknemers met kinderen
5. Rijksoverheid: Prinsjesdag 2023 - maatregelen voor meer bestaanszekerheid
6. CPB: Jan Modaal en het sociale middeninkomen
7. NOS: Koopkracht stijgt voor bijna iedereen, behalve bij de allerarmsten
8. CBS: Koopkracht steeg met 0,3 procent in 2023
9. Nibud: Koopkracht verbetert voor bijna alle huishoudens