De Kleine Gids voor de Nederlandse Sociale Zekerheid: Een overzicht van belangrijke regelgeving en praktische toepassing
juli 9, 2025
In de afgelopen jaren is het thema emissie in steden steeds meer in het oog gevallen, met name in het kader van duurzame ontwikkeling en milieuvernieuwing. Emissie, in dit verband de uitstoot van schadelijke stoffen in de lucht, is een belangrijk onderwerp geworden in het debat over luchtkwaliteit, verkeersbeheersing en milieuverantwoordelijkheid. In Nederland staan steeds meer steden in de aanbouw van milieuzones en zero-emissiezones, die gericht zijn op het verminderen van luchtvervuiling. Deze ontwikkelingen vragen om zorgvuldige analyse, zowel vanuit het oogpunt van de luchtkwaliteit als vanuit het perspectief van de economische en maatschappelijke gevolgen.
Emissie en immissie: Wat is het verschil?
Een essentieel begrip in het verband met emissie is immissie. Emissie verwijst naar de hoeveelheid verontreinigende stoffen die uit een bron komt, zoals auto’s, industrieën of huishoudens. Immissie daarentegen is de hoeveelheid verontreinigende stoffen die op de leefhoogte (1,5 meter boven de grond) terechtkomen, en dus inwerkt op de gezondheid van mensen en dieren. Dit verschil is cruciaal bij het bepalen van de impact van emissies op de luchtkwaliteit in stedelijke gebieden.
In de praktijk komt de emissie van voertuigen, zoals personen- en bestelwagens, vooral dichtbij de grond terecht, wat de verhouding tussen emissie en immissie verergert. Daarentegen worden industriële emissies vaak via lange schoorstenen in de lucht gebracht, waardoor de verhouding tussen emissie en immissie kleiner is. Dit betekent dat industriële emissies langere tijd in de lucht kunnen blijven hangen en zich over grote gebieden verspreiden, terwijl de impact van auto’s eerder lokaal is.
Milieuzones: Beperkingen en toegangsregels
In Nederland is het aantal milieuzones toegenomen, met als doel de lucht in de stad schooner te maken. Een milieuzone is een gebied waar bepaalde vervoermiddelen, zoals dieselvoertuigen, beperkt mogen rijden of helemaal niet mogen rijden, afhankelijk van hun emissieklasse. De emissieklasse bepaalt hoeveel schadelijke stoffen een voertuig uitstoot, waarbij een hogere klasse een schoonere auto betekent.
Vanaf 1 januari 2025 geldt voor veel gemeenten een nieuw systeem van milieuzones. De voertuigen die toegelaten zijn, hangen af van de emissieklasse. Bijvoorbeeld:
- Groene milieuzone: Toegang voor dieselauto’s met emissieklasse 4 of hoger.
- Blauwe milieuzone: Toegang vanaf emissieklasse 5.
Benzineauto’s mogen beide zones betreden, ongeacht hun emissieklasse. Dit systeem is in lijn met het nieuwe, geharmoniseerde systeem dat sinds 2020 van kracht is. De ANWB benadrukt dat dit systeem moet leiden tot een duidelijker overzicht voor rijders, maar ook dat er aandacht moet zijn voor aanvullende maatregelen om mobiliteitsbeperkingen te voorkomen.
Zero-emissiezones: De toekomst van stadsverkeer
Naast milieuzones worden ook zero-emissiezones geïnitieerd, waarin alleen voertuigen mogen rijden die geen schadelijke stoffen uitstoten. Dit zijn meestal elektrische voertuigen, die op batterij of waterstof aangedreven worden. Deze zones zijn een stap richting een emissieloze toekomst, waarin het verkeer volledig uitstootvrij is.
De invoering van zero-emissiezones begint in 2025, met als doel dat alle nieuwe vracht- en bestelwagens die in deze zones mogen rijden, emissievrij aangedreven moeten zijn. Vanaf 2030 geldt deze eis ook voor alle voertuigen. De overheid ziet dit als een belangrijke stap op weg naar volledig uitstootvrij wegverkeer in 2050.
In de praktijk zijn er al diverse steden die zich hebben aangesloten bij de introductie van zero-emissiezones. Bijvoorbeeld:
- Amsterdam
- Arnhem
- Den Haag
- Utrecht
Deze steden hebben al een milieuzone voor bestelwagens en trucks, waarin voertuigen met een lage emissieklasse beperkt mogen rijden. In de toekomst zullen deze zones waarschijnlijk worden aangevuld of vervangen door zero-emissiezones, waarin alleen emissievrije voertuigen mogen rijden.
Emissieklasse en hoe je die kunt bepalen
De emissieklasse van een voertuig is van groot belang bij het bepalen of een voertuig mag rijden in een milieuzone of zero-emissiezone. De emissieklasse geeft aan hoeveel schadelijke stoffen een voertuig uitstoot, zoals fijnstof, koolstofmonoxide en stikstofoxiden. Hoe hoger de klasse, hoe schoner de auto.
De emissieklasse kan worden bepaald via het kentekenbewijs. Op de kentekencard staat onder ‘Milieuklasse EG-goedkeuring V.9’ soms de emissieklasse vermeld. Helaas is dit niet altijd ingevuld of staat er alleen een technische code. Daarnaast zijn er online tools beschikbaar, zoals de emissieklasse check op milieuzones.nl of het kentekenregister van de RDW.
De emissieklasse wordt ook bepaald op basis van de Euro-uitstootnormen. Bijvoorbeeld:
- Euro 6c: Getest met de realistischere WLTP-test.
- Euro 6d: WLTP-test en een praktijktest op de openbare weg.
Alle varianten vallen onder emissieklasse 6, maar auto’s met Euro 6d zijn in de praktijk het schoonst.
Toekomstige uitdagingen en maatregelen
De invoering van milieuzones en zero-emissiezones brengt uitdagingen met zich mee, zowel voor bestuurders als voor bedrijven. De overheid en gemeenten moeten zorgen voor een overgangsperiode, zodat voertuigen die nog niet aan de eisen voldoen, niet meteen worden uitgesloten. Daarnaast zijn er ook uitzonderingen mogelijk, zoals voor oude auto’s of gehandicapte personen.
De ANWB benadrukt dat er ook maatregelen moeten zijn om de lucht in de stad schooner te maken, zoals het stimuleren van openbaar vervoer en elektrische mobiliteit, parkeerbeleid, verkeersmaatregelen en zelfs een verkeerscirculatieplan. Deze maatregelen zijn belangrijk, vooral in kleinere steden, waar de impact van voertuigen minder is.
Conclusie
De ontwikkeling van milieuzones en zero-emissiezones in Nederland duidt op een groeiende aandacht voor luchtkwaliteit en duurzame mobiliteit. De emissieklasse is hierbij een belangrijk instrument om te bepalen welke voertuigen wel of niet mogen rijden in deze zones. De toekomst van het stadsverkeer ligt dus in de hand van de overheid, gemeenten en de maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is belangrijk dat deze maatregelen op een eerlijke en overzichtelijke manier worden ingevoerd, zodat zowel burgers als bedrijven zich hierin kunnen oriënteren.