Ecologische Hoofdstructuur: Belangrijke plekken en rol in het Nederlandse landschap

De Ecologische Hoofdstructuur (EHS), ook wel bekend als het Natuurnetwerk Nederland (NNN), is een essentieel onderdeel van het natuurbeleid in Nederland. Het vormt een samenhangend netwerk van bestaande en nieuwe natuurgebieden, gericht op het behoud van biodiversiteit en het versterken van de ecologische verbindingen tussen verschillende gebieden. Deze structuur is van groot belang voor het behouden van soorten en het ondersteunen van de ecologische balans in het land. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van de EHS toegelicht, waaronder haar functie, beschermde gebieden, en de rol van de verschillende natuurtypen in het land.

Wat is de Ecologische Hoofdstructuur?

De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) is een netwerk van grote en kleine natuurgebieden, dat bedoeld is om de biodiversiteit in Nederland te versterken. Het is ontstaan als reactie op het verdwijnen van natuur en biodiversiteit in de jaren 1990, toen het duidelijk werd dat isolatie van natuurgebieden leidde tot het uitsterven van planten en dieren. De EHS heeft als doel om deze gebieden met elkaar te verbinden, zodat dieren en planten zich gemakkelijker kunnen bewegen en reproduceren.

De EHS omvat zowel bestaande als nieuwe natuurgebieden, inclusief ecologische verbindingen, landbouwgrond dat in de natuur wordt omgevormd, en waternatuurgebieden. Het doel is om de natuur op een manier te beheren en uit te breiden, zodat er meer ruimte is voor de ecologische functies zoals het beheer van water en het voorkomen van overstromingen.

Beschermde Gebieden en Biodiversiteit

In Nederland zijn er 162 Natura 2000-gebieden, die onderdeel uitmaken van het Europese netwerk van beschermde gebieden. Deze gebieden zijn aangewezen onder de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn, die gericht zijn op het behoud van de biodiversiteit in Europa. De selectie van deze gebieden is gebaseerd op het voorkomen van soorten en habitattypen die vanuit Europees oogpunt bescherming nodig hebben.

Deze gebieden zijn essentieel voor het behoud van flora en fauna. Ze bieden onderdak aan zeldzame soorten, waaronder bestuivende insecten zoals bijen. Daarnaast helpen ze bij het beheer van water en het voorkomen van overstromingen. De Natura 2000-gebieden zijn onderverdeeld in groene en lichtblauwe gebieden, afhankelijk van de richtlijn waarin ze vallen.

Nationale Parken en Ecologische Verbindingen

Nederland telt 21 nationale parken, die elk hun eigen unieke natuur en biodiversiteit hebben. De Veluwe is bekend om zijn uitgestrekte heidevelden, terwijl de Biesbosch het water centraal stelt. Deze parken beschermen niet alleen bijzondere natuur, maar zorgen ook voor het behoud van soortenrijkdom. De meeste nationale parken worden door de Rijksoverheid beheerd, maar twee parken beheren zichzelf: de Hoge Veluwe en de Veluwestroom. Ook is er een grenspark: de Zoom-Kalmthoutse Heide.

Deze parken spelen een cruciale rol in het Natura 2000-netwerk en het Natuurnetwerk Nederland (NNN), vroeger bekend als de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Ze vormen belangrijke schakels in de bescherming van Nederlandse natuur en het bevorderen van biodiversiteit. De meeste natuurgebieden zijn toegankelijk voor het publiek via wandel- en fietspaden. In de nationale parken liggen de mooiste wandel- en fietsroutes. In de meeste parken kun je samen met een gids natuurwandelingen maken en uiteraard ook zelf op pad gaan.

Ecologische Verbindingen en Natuurontwikkelingsgebieden

Een belangrijk onderdeel van de EHS zijn de ecologische verbindingen, ook wel bekend als groene corridors. Deze verbindingen zijn ontstaan door het verbinden van verschillende natuurgebieden, waardoor dieren en planten zich makkelijker kunnen verspreiden. Voor edelherten zijn bijvoorbeeld ecoducten over snelwegen gebouwd. Voor dassen en andere kleine dieren zijn tunnels onder wegen aangelegd. De grotere natuurgebieden die zo ontstaan zijn gevarieerder en er kunnen meer soorten planten en dieren leven.

Naar aanleiding van het verdwijnen van natuur en biodiversiteit in Nederland is de EHS ontwikkeld. De EHS is een nationaal netwerk van grote en kleine natuurgebieden. Verbindingen tussen de gebieden zorgen ervoor dat planten en dieren zich makkelijker kunnen verspreiden. Het grootste deel van de EHS is nog in gebruik als landbouwgrond. In het gebied werken provincie Groningen, particulieren, agrarische ondernemers en natuurverenigingen samen aan natuurbeheer. Bij projecten rond nieuwe natuur wordt altijd rekening gehouden met de waterhuishouding in het gebied.

De Rol van het Natuurnetwerk Nederland

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is een systeem van natuurgebieden dat bedoeld is om de biodiversiteit te versterken. Het netwerk zorgt ervoor dat de natuur voorrang krijgt en helpt bij het behoud van de biodiversiteit. Geïsoleerde gebieden krijgen hierdoor steun, wat de kans op uitsterven van planten en dieren verkleint. Ook grote wateren maken deel uit van het NNN.

De kaart van het Natuurnetwerk Nederland is ontwikkeld door het Interprovinciaal Overleg (IPO). De gegevens van deze kaart zijn beschikbaar via het Nationaal Georegister. Deze kaarten bieden waardevolle informatie over de locatie en toegankelijkheid van nationale parken en Natura 2000-gebieden.

Belangrijke Ecologische Gebieden in Nederland

De Ecologische Hoofdstructuur omvat verschillende ecologische gebieden, waaronder bossen, heide, duinen, laag- en hoogveen, rivieren en polders. Deze gebieden bieden onderdak aan diverse planten- en dierensoorten, waaronder zeldzame en beschermde soorten. Ze spelen ook een rol in het beheer van water en het voorkomen van overstromingen.

In de regio Zuid-Holland is het Natuurnetwerk Nederland (NNN) een belangrijk onderdeel van het ecologische netwerk. Het omvat zowel bestaande als nieuwe natuurgebieden, ecologische verbindingen, landbouwgrond dat in de natuur wordt omgevormd, en waternatuurgebieden. Het NNN valt onder beschermingscategorie 1 (gebieden met bijzondere kwaliteit).

Samenvatting

De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) is een essentieel onderdeel van het natuurbeleid in Nederland. Het vormt een samenhangend netwerk van bestaande en nieuwe natuurgebieden, gericht op het behoud van biodiversiteit en het versterken van de ecologische verbindingen tussen verschillende gebieden. De EHS omvat zowel bestaande als nieuwe natuurgebieden, ecologische verbindingen, landbouwgrond dat in de natuur wordt omgevormd, en waternatuurgebieden. De EHS speelt een cruciale rol in het behoud van de biodiversiteit in Nederland en helpt bij het voorkomen van het uitsterven van planten en dieren.

Bronnen

1. Ecologische Dorpen in Nederland: Duurzaam Wonen en Gemeenschappelijkheid
2. Ecologische Hoofd Structuur (EHS)
3. De Ecologische Hoofdstructuur in Nederland
4. Natuurnetwerk Nederland
5. Natuurgebieden in Nederland
6. Natuurnetwerk Nederland (EHS)
7. Bijen en Biodiversiteit
8. Natuurgebieden in Nederland
9. Ecologische Hoofdstructuur in Groningen
10. Gebiedsgrootte natuurgebieden op het land, 1990-2022
11. Natuurnetwerk Nederland