Dieselrijden in steden: regels, beperkingen en toekomst

De vraag of je met een dieselauto nog in de stadscentra mag rijden, is in Nederland steeds meer in de focus komen te staan. De invoering van milieuzones en zero-emissiezones heeft geregeld voor verwarring gezorgd, vooral bij ondernemers en bestuurders van bedrijfsvoertuigen. In dit artikel worden de regels, beperkingen en toekomstplannen rond dieselrijden in Nederland uitgebreid behandeld, gebaseerd op de beschikbare informatie.

Milieuzones en zero-emissiezones

In steeds meer steden in Nederland zijn milieuzones ingesteld, met als doel de luchtvervuiling te beperken. Deze zones zijn bedoeld om voertuigen met een hoge uitstoot van schadelijke stoffen te beperken. Voor personen- en bestelauto’s gelden daarbij bepaalde eisen. Vanaf 1 januari 2025 wordt de toegangsregeling voor dieselvoertuigen strenger. In sommige steden wordt ook een zero-emissiezone ingevoerd, waarin alleen voertuigen mogen rijden die volledig uitstootvrij zijn.

Wat is een milieuzone?

Een milieuzone is een gebied waarin toegang alleen is toegestaan voor voertuigen die voldoen aan bepaalde eisen op het gebied van uitstoot van schadelijke stoffen. Rij je toch met een voertuig dat deze eisen niet voldoet, dan loop je kans op een boete. In Nederland is de invoering van milieuzones geregeld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, met bijdragen van organisaties zoals de ANWB. Sinds 2020 is er een geharmoniseerd systeem van milieuzones, waarin de toegangsregels voor personen- en bestelwagens aan elkaar zijn gekoppeld.

Wat is een zero-emissiezone?

Een zero-emissiezone is een gebied waarin alleen voertuigen mogen rijden die volledig uitstootvrij zijn. Deze zones worden ingevoerd om de luchtkwaliteit in steden te verbeteren. Vanaf 1 januari 2025 gelden er in veertien gemeenten zero-emissiezones voor vracht- en bestelauto’s. Deze zones zijn bedoeld om de luchtkwaliteit te verbeteren en te voldoen aan de EU-normen. Voor een aantal voertuigen zijn er overgangsregelingen, vrijstellingen en ontheffingen. Deze zones gelden echter niet voor personenauto’s.

Toegangsregels voor dieselvoertuigen

De toegangsregels voor dieselvoertuigen zijn afhankelijk van de emissieklasse van het voertuig. De emissieklasse is te vinden op de website van de RDW of op de kentekenbewijs. Voor personen- en bestelauto’s geldt dat vanaf 1 januari 2025 alleen dieselvoertuigen met emissieklasse 4 of hoger mogen rijden, afhankelijk van de kleur van de milieuzone (groen of blauw). Voor vrachtauto’s geldt dat vanaf 1 januari 2025 alleen elektrische voertuigen mogen rijden in de zero-emissiezones.

Euro-5 en Euro-6 dieselvoertuigen

De Euro-normen zijn een maatstaf voor de uitstoot van schadelijke stoffen uit de uitlaat van voertuigen. Voor bedrijfsvoertuigen met een Euro-5 dieselmotor is er een overgangsregeling. Tot 1 januari 2027 mag een Euro-5 dieselvoertuig nog in de zero-emissiezones rijden. Na deze datum is dit niet meer toegestaan. Voor Euro-6 dieselvoertuigen die vóór 1 januari 2025 op kenteken zijn gezet, geldt een overgangsregeling tot 1 januari 2028. Mogelijk wordt deze termijn verlengd tot 1 januari 2029, afhankelijk van nieuwe wetgeving.

Overgangsregelingen en ontheffingen

Voor bedrijfsvoertuigen zijn er verschillende overgangsregelingen en ontheffingen. Voor Euro-5 dieselvoertuigen is er een tijdelijke oplossing in de vorm van een dagontheffing. Deze kost 30 euro per dag en kan maximaal 12 keer per jaar worden aangevraagd via RDW-loket. Voor Euro-6 dieselvoertuigen is er een overgangsregeling tot 1 januari 2028. Voor vrachtauto’s geldt dat opleggertrekkers met een Euro 6-motor die na 1 januari 2017 op kenteken zijn gezet, tot 1 januari 2030 toegang hebben tot de ZE-zones. Voor bakwagens geldt een overgangsregeling tot 1 januari 2030.

Toegangsbeperkingen en uitzonderingen

Niet alle dieselvoertuigen zijn even beperkt in hun toegang tot milieuzones. Er zijn bepaalde uitzonderingen en vrijstellingen die toegang tot milieuzones mogelijk maken. Bijvoorbeeld:

• Kampeerwagens (campers) mogen alleen in de milieuzone waarin de eigenaar woonachtig is.
• Voertuigen van 40 jaar en ouder (klassiekers of oldtimers) zijn vrijgesteld van beperkingen.
• Rolstoel toegankelijke voertuigen, herkenbaar aan de code SH in het kentekenregister, zijn vrijgesteld.
• Voertuigen van gehandicapten, welke zijn aangepast voor € 500,- of meer, hebben een ontheffing die geldig is voor het gehele land.

Bij de invoering van milieuzones is de ANWB voorstander van schone lucht en steunt de overgang naar verkeer zonder schadelijke uitstoot. Een milieuzone kan op onze steun rekenen wanneer deze daar substantieel aan bijdraagt. In de praktijk geldt dat met name bij grote steden met een aanzienlijk verkeersaanbod.

De toekomst van dieselrijden in Nederland

De toekomst van dieselrijden in Nederland is niet eenduidig. Er zijn verschillende ontwikkelingen en plannen die de toekomst van dieselvoertuigen bepalen. Vanaf 2035 mogen er in de Europese Unie alleen nog nieuwe auto’s worden verkocht die uitstootvrij zijn. Dat betekent dat er dan geen nieuwe auto’s meer te koop zijn met een traditionele verbrandingsmotor die draait op benzine of diesel. Maar dat betekent niet dat vanaf 2035 per direct alle diesels verdwenen zijn.

Nieuwe voertuigen en elektrische alternatieven

De overheid en bedrijven werken aan de invoering van elektrische en waterstofvoertuigen. Voor ondernemers is het belangrijk om alternatieven te overwegen. Elektrische voertuigen bieden de meest toekomstbestendige oplossing. Hiermee vermijd je de beperkingen van zero-emissiezones. Ook kunnen er subsidieprogramma’s worden aangevraagd voor het aanschaffen van elektrische voertuigen of het omzetten van bestaande voertuigen naar waterstof (retrofitting). Er is ook subsidie om nieuwe waterstoftankstations te bouwen.

Brandstofprijs en restwaarde

De prijs van diesels staat onder druk. Dat komt niet alleen door de imagoschade van de diesel, maar ook omdat er een groot aanbod is (door de belastingvoordelen van enige jaren geleden) en relatief weinig vraag. Hoe de prijs zich verder ontwikkelt, is kijken in een glazen bol. Het is lastig precies te voorspellen hoe hard het gaat met de afschrijving van auto’s en zeker ook van diesels. Wie nu overweegt om een gebruikte diesel aan te schaffen doet dat het beste met ‘gezond verstand’: hoe verhoudt de aanschafprijs zich tot de verwachte afschrijving van de auto? Hoe lang ben je van plan hem te houden? Hoeveel kilometers maak je gemiddeld?

Conclusie

De invoering van milieuzones en zero-emissiezones heeft in Nederland geleid tot meer beperkingen voor dieselrijden. De toegangsregels zijn afhankelijk van de emissieklasse van het voertuig. Voor bedrijfsvoertuigen is er een overgangsregeling tot 2027 of 2028, afhankelijk van de Euro-klasse. Er zijn ook uitzonderingen en vrijstellingen voor bepaalde voertuigen. De toekomst van dieselrijden is niet eenduidig. Er zijn plannen voor een overgang naar elektrische en waterstofvoertuigen. De prijs van diesels staat onder druk, en het is lastig om te voorspellen hoe hard het gaat met de afschrijving van auto’s en zeker ook van diesels.

Bronnen

1. https://www.autoreview.nl/bedrijfswagens/nieuws/id/35502/diesel-met-euro-5-tot-wanneer-mag-je-overal-rijden
2. https://www.anwb.nl/belangenbehartiging/verkeer/milieuzones-steden-nederland
3. https://www.anwb.nl/belangenbehartiging/duurzaam/milieuzones
4. https://www.milieuzones.nl/
5. https://www.bovag.nl/thema/diesel-feiten-en-fabels
6. https://fr.aybl.com/
7. https://www.strongerlabel.com/fr
8. https://www.coronagym.fr/
9. https://www.evofenedex.nl/kennis/vervoer/duurzaam-vervoer/zero-emissiezones/mag-jouw-dieselvoertuig-de-binnenstad-nog-in-vanaf-1-januari-2025
10. https://www.milieuzones.nl/personen-en-bestelautos
11. https://ondernemersplein.overheid.nl/duurzaam-ondernemen/duurzame-bedrijfsvoering/vanaf-2025-zero-emissiezone-in-veel-steden/