Extreem droge plekken in Nederland: invloed op grondwaterstanden en binnenruimtes
juli 9, 2025
De voormoeders van Suze Zijlstra is een historisch boek dat een unieke blik werpt op de rol van vrouwen in de koloniale geschiedenis van Nederlands-Indië. Het verhaal is gebaseerd op de familiegeschiedenis van de auteur, die zich richt op de vrouwelijke lijn in haar familie. De titel “De voormoeders: een verborgen Nederlandse-Indische familiegeschiedenis” benadrukt dat de geschiedenis van de vrouwelijke voorgangers van de auteur lang verzwegen is, en dat dit boek een poging is om deze geschiedenis te herstellen.
In het boek onderzoekt Zijlstra de levens van de Europese-Aziatische vrouwen die in de 300-jarige Nederlandse overheersing van Nederlands-Indië een cruciale rol speelden. Ze reconstrueert de levens van de voormoeders in haar eigen familie, van de bewoners van de achttiende-eeuwse VOC-vestiging Makassar, via de suikerplantages in Oost-Java tot en met haar oma, die na de Indonesische onafhankelijkheid naar Nederland emigreerde. Deze vrouwen, die vaak werden vergeten in de geschiedschrijving, worden met veel aandacht en respect belicht.
Een persoonlijke zoektocht naar de vrouwelijke lijn
De kern van het boek is de zoektocht van Zijlstra naar de vrouwelijke lijn in haar familiegeschiedenis. Ze begint met de levens van haar moeder, oma en overgrootmoeder, Cornelia Frederika Rosenquist, en breidt deze uit naar de voorbije generaties. Zo stapt ze vijf generaties terug, om uiteindelijk uit te komen bij Coert Axelsz Rosenquist, echtgenoot van ‘voormoeder’ Jacoba Happon. Jacoba was de dochter van Joan Happon en de ‘onvindbare moeder’. Daar loopt de Indische geslachtslijn dood. Zijlstra is dan tot het begin van de achttiende eeuw teruggegaan.
Deze zoektocht naar de vrouwelijke lijn in haar familie is experimenteel, maar overtuigend. Het boek legt de complexiteit van het koloniale verleden in Nederlands-Indië op een indringende wijze toegankelijk voor een nieuwe generatie. Zijlstra maakt het mogelijk om het persoonlijke verhaal van haar familie te lezen als een alternatieve geschiedenis van Nederlands-Indië.
De rol van vrouwen in de koloniale geschiedenis
In de geschiedschrijving van de VOC staan nog altijd de Europese mannen centraal, terwijl de (meestal slaafgemaakte) Aziatische vrouwen, die een cruciale rol speelden, nauwelijks ter sprake komen. Dit is de kern van het boek, en Zijlstra probeert hier een oplossing voor te geven. Ze onderzoekt de positie van vrouwen in de koloniale samenleving en laat zien dat zij niet passief zijn geweest, maar actief betrokken zijn bij de economische en sociale structuur van de kolonie.
De auteur toont aan dat vrouwen een ondergeschikte positie hadden aan mannen en in de bronnen weinig genoemd worden, maar zij zeker niet passief waren. Dat is onder andere terug te zien in de betrokkenheid van de familie bij de slavenhandel. Hoewel de mannen in de familie als eerste bij deze handel betrokken waren, profiteerden vrouwen in latere generaties van de winsten die met deze handel gemaakt werden. Bovendien waren de vrouwen in sommige gevallen betrokken bij de verzorging van de tot slaaf gemaakte mensen voor zij van Makassar (Sulawesi) naar Java verscheept werden.
De complexiteit van het koloniale verleden
Zijlstra maakt in haar boek de complexiteit van het koloniale verleden in Nederlands-Indië op een fascinerende wijze toegankelijk voor een nieuwe generatie. Ze benadruit dat de koloniale verhoudingen minder zwart-wit waren dan we vaak geneigd zijn te denken. Aan de hand van de verhalen over de voormoeders wordt de lezer moeiteloos door drie en een halve eeuw koloniale verhoudingen gevoerd. De opgenomen illustraties en foto’s brengen de voormoeders en hun levens nog dichterbij.
Een van de belangrijkste bijdrragen van het boek is dat het een perspectief biedt dat lang onderbelicht is gebleven. Zijlstra maakt het mogelijk om de geschiedenis van de vrouwelijke voormoeders te begrijpen en te waarderen. Ze benadrukt dat de geschiedenis van deze vrouwen niet alleen belangrijk is voor haar familie, maar ook voor de algemene geschiedschrijving van het Koninkrijk der Nederlanden.
Een boek dat door iedereen gelezen moet worden
Het boek is een mooie persoonlijke zoektocht die door iedereen gelezen moet worden. Het is een belangrijke aanvulling in de koloniale geschiedschrijving van het Koninkrijk der Nederlanden. Zijlstra maakt het mogelijk om het persoonlijke verhaal van haar familie te lezen als een alternatieve geschiedenis van Nederlands-Indië. Ze stelt de lezer in staat om de complexiteit van het koloniale verleden te begrijpen en te waarderen.
De auteur benadrukt dat de geschiedenis van de voormoeders niet alleen van belang is voor haar familie, maar ook voor de algemene geschiedschrijving van het Koninkrijk der Nederlanden. Ze benadrukt dat het belangrijk is om deze geschiedenis te herstellen en te delen.
Conclusie
De voormoeders: een verborgen Nederlandse-Indische familiegeschiedenis is een uniek en belangrijk boek dat de geschiedenis van de vrouwelijke voorgangers van de auteur herstelt. Het boek geeft een overzicht van de rol van vrouwen in de koloniale geschiedenis van Nederlands-Indië en benadrukt het belang van deze vrouwen in de economische en sociale structuur van de kolonie. Het is een boek dat door iedereen gelezen moet worden, en een belangrijke aanvulling in de koloniale geschiedschrijving van het Koninkrijk der Nederlanden.