De Koninginnekerk in Rotterdam: de mooiste gesloopte kerk van Nederland

De Koninginnekerk in Rotterdam-Crooswijk is in 2013 gekozen tot de mooiste gesloopte kerk van Nederland. Dit gebeurde in een verkiezing van het Nederlands Dagblad, waarin lezers hun stem konden afgeven op 58 genomineerde kerken. De Koninginnekerk kreeg de meeste stemmen en werd als de meest emotiebeladen en iconische kerk aangemerkt. Deze kerk, gebouwd in 1907 en gesloopt in 1972, stond al jaren onderwerp van discussie over het behoud van kerkgebouwen in een seculariserende maatschappij. In dit artikel wordt de geschiedenis, architectuur, en de impact van de sloop van de Koninginnekerk besproken, met aandacht voor de redenen achter de sloop, de reacties van de bevolking, en het overlevende erfgoed.

Geschiedenis van de Koninginnekerk

De Koninginnekerk werd in 1907 opgericht en was een van de eerste kerken in Nederland die speciaal was ontworpen voor religieuze en culturele activiteiten. Het gebouw was een voorloper van de moderne kerken, met een unieke architectuur en een indrukwekkend interieur. De kerk was gebouwd door het architectenbureau Hooykaas en Brinkman, en had twee markante torens, elk 55 meter hoog, met koperen spitsen die groen uitgeslagen waren. Deze torens waren een unieke kenmerkende eigenschap van het gebouw, en zorgden voor een indrukwekkend uiterlijk in het stadsbeeld van Rotterdam.

De kerk had ook een belangrijke rol gespeeld in de muziekgeschiedenis van de stad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er concerten gehouden in de kerk, waardoor het als concertzaal werd gebruikt. De muziekorganisaties, waaronder het Rotterdamse Philharmonisch Orkest, gebruikten de kerk tot in de jaren zestig, toen het nieuwe concertgebouw De Doelen in gebruik werd genomen. De akoestiek van de kerk was uitstekend, wat leidde tot een breed publiek dat ook niet-kerkelijk was.

Redenen voor de sloop

De sloop van de Koninginnekerk vond plaats in de jaren '70, toen de kerkbanken schamel waren en het onderhoud van het kerkgebouw te duur werd. De secularisatie had ertoe geleid dat de kerk niet meer zo veel bezoekers had als vroeger. Bovendien stonden de kerken vaak op aantrekkelijke plekken voor projectontwikkelaars, wat de sloop van veel kerken verder ondersteunde. De Koninginnekerk maakte geen uitzondering. In 1972 werd het gebouw gesloopt om plaats te maken voor een bejaardenhuis, en later voor de Koninginnetoren, een flatgebouw met een koperen bekroning die herinnerde aan de torentoppen van de oorspronkelijke kerk.

De sloop van de Koninginnekerk was niet onbelangrijk. Het was de eerste van een reeks kerken die in de jaren '70 en '80 gesloopt werden, waaronder de Wilhelminakerk (1973) en de Pauluskerk (2007). De redenen voor de sloop variëren van gebouwvervuiling, secularity, tot de behoefte aan ruimte voor andere functies. De Koninginnekerk was echter een van de meest emotionele gevallen, aangezien veel Rotterdammers de kerk kenden als een centraal onderdeel van hun stad.

Reactie van de bevolking

De sloop van de Koninginnekerk was een gebeurtenis die veel emoties opriep. Veel Rotterdammers betreurden de verliezen van het gebouw, dat niet alleen religieus maar ook cultureel van betekenis was. Er werden protesten georganiseerd, waaronder het ophangen van spandoeken met de tekst: "De Koninginnekerk moet blijven". Ook werd er geprotesteerd tegen de sloop in het actualiteitenprogramma Hier en Nu, waarin mensen fel ageren tegen de afbraak van het gebouw. Er werd ook een laatste dienst gehouden op 31 december 1972, waarna het gebouw in 1973 werd gesloopt.

De reactie van de bevolking was overwegend negatief. Veel mensen beschouwden de sloop als een verlies van een historisch en cultureel belangrijk gebouw. De Koninginnekerk werd gezien als een van de mooiste kerken van Nederland, en haar verlies werd als een schandvlek voor de stad beschouwd. In de jaren na de sloop bleef de kerk in het geheugen van veel mensen levendig, en werd er steeds meer aandacht besteed aan het behoud van dergelijke gebouwen.

Erfgoed en herinneringen

Hoewel de Koninginnekerk fysiek is verdwenen, blijft het gebouw herinnerd in het collectief geheugen van de stadsbewoners. Er zijn tal van herinneringen en objecten die nog steeds in omloop zijn. Bijvoorbeeld, een gedeelte van het doopvont is opgenomen in de collectie van Museum Rotterdam, en er zijn foto's, affiches, en andere materialen die de geschiedenis van de kerk tonen. Ook zijn er schilderijen van kunstenaar Jan Wagner over de kerk, die in 2012 in het Schielandshuis werden tentoongesteld.

De sloop van de Koninginnekerk is een voorbeeld van het verlies van historische gebouwen in Nederland. De kerk werd gezien als een van de mooiste en meest iconische kerken van de twintigste eeuw, en haar sloop is een pijnlijk verlies geweest voor de stad. De discussie over het behoud van kerken en historische gebouwen blijft echter actueel, aangezien er nog steeds veel gebouwen in gevaar zijn door sloopplannen.

Conclusie

De Koninginnekerk in Rotterdam was een van de meest iconische en emotiebeladen kerken van Nederland. Ze was gebouwd in 1907, gesloopt in 1972, en had een unieke architectuur en een belangrijke rol gespeeld in de muziekgeschiedenis van de stad. De sloop van de kerk werd door veel mensen als een schande beschouwd, en de reactie van de bevolking was overwegend negatief. Hoewel het gebouw fysiek is verdwenen, blijft het herinnerd in het collectieve geheugen en in het erfgoed van de stad. De Koninginnekerk is een voorbeeld van het verlies van historische gebouwen in Nederland en het belang van het behoud van dergelijke gebouwen.

Bronnen

1. Koninginnekerk in Crooswijk: mooiste gesloopte kerk van Nederland
2. Herinneringen aan de mooiste gesloopte kerk van Nederland
3. Mooiste gesloopte kerk stond in Rotterdam
4. Bijna zestig kerken in Nederland die na de Tweede Wereldoorlog zijn gesloopt
5. Koninginnekerk Crooswijk 'mooiste gesloopte kerk'
6. De Koninginnekerk in Rotterdam-Crooswijk
7. Koninginnekerk Rotterdam: mooiste gesloptte kerk
8. Koninginnekerk in Rotterdam: mooiste geslopte kerk
9. Bouwtechniek van de Koninginnekerk