Daphne, de Nederlandse gids in Parijs
juli 8, 2025
De opbouw van Nederlandse steden en hun bevolkingsgroei vormen een belangrijk onderdeel van het landelijke bevolkingsbeeld. In dit artikel worden de grootste steden in Nederland, hun bevolkingscijfers en ontwikkelingen besproken aan de hand van gegevens uit de bronnen. De focus ligt op de historische groei, de huidige situatie en de verwachtingen voor de toekomst.
Bevolkingsgroei en historische ontwikkelingen
Nederlandse steden hebben een rijke geschiedenis, waarin het ontstaan en de groei van steden een belangrijke rol spelen. De meeste steden zijn tussen 1100 en 1400 ontstaan, waarbij de locatie vaak afhankelijk was van natuurlijke infrastructuur, zoals rivieren. Steden zoals Utrecht, Deventer, Zwolle, Kampen, Haarlem en Leiden ontstonden langs de oevers van rivieren. Ook Amsterdam ontstond als havenplaats waar de Amstel in het IJ uitmondde.
Na het jaar 1500 vond er een belangrijke verschuiving plaats in het economische zwaartepunt van Nederland. Door de blokkade van de Westerschelde bij Antwerpen en de opkomst van het graafschap Holland verschoof het zwaartepunt van zuidelijk naar noordelijk Nederland. In de 17e eeuw groeide Amsterdam uit tot het belangrijkste handelscentrum ter wereld. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog speelde Amsterdam een centrale rol, en in 1578 sloot de stad zich aan bij de opstand tegen Spanje, wat leidde tot economische groei.
Echter, in de 18e eeuw volgde er een instorting in sommige steden. Zo raakte Haarlem na 1700 bijna de helft van zijn inwoners kwijt. In 1732 telde het nog 40.000 inwoners, maar dat aantal was in 1795 gedaald tot minder dan 22.000. Ook in Leiden was de bevolkingskrimp enorm in de 18e eeuw. In 1732 telde Leiden 70.000 inwoners, in 1795 nog maar 31.000. Historisch gezien is economische achteruitgang na een periode van hoogconjunctuur onvermijdelijk.
Huidige bevolkingscijfers van de grootste steden
De opbouw van de grootste steden in Nederland wordt bepaald door het aantal inwoners. De bronnen geven een overzicht van de grootste steden en hun bevolkingscijfers.
1. Amsterdam
Amsterdam is de grootste stad van Nederland. Op 1 januari 2025 telde de stad ongeveer 923.000 inwoners. De hoofdstad speelt een centrale rol in de economie, cultuur en toerisme. Bekende bezienswaardigheden zijn het Rijksmuseum, het Anne Frankhuis, het Vondelpark en de grachtengordel. De stad trekt jaarlijks zo'n 20 miljoen bezoekers.
2. Rotterdam
Met circa 662.000 inwoners is Rotterdam de op één na grootste stad van Nederland. De stad staat wereldwijd bekend om zijn moderne architectuur, haven en innovatieve karakter. Na de bombardementen van 1940 is de stad herbouwd met een vooruitstrevende blik. De haven van Rotterdam is de grootste van Europa. Bezienswaardigheden zijn onder andere de Kubuswoningen, de Markthal, de Erasmusbrug en musea als Boijmans Van Beuningen en het Maritiemuseum.
3. Den Haag
Den Haag heeft ongeveer 561.000 inwoners en is de politieke hoofdstad van Nederland. Hier zetelt de regering, het parlement en de koning. De stad heeft geen stadsrechten gekregen, maar wordt wel als stad erkend. Den Haag ligt aan de Noordzee en heeft daardoor unieke stadsstranden zoals Scheveningen en Kijkduin. Belangrijke plekken zijn het Binnenhof, Paleis Noordeinde en het Vredespaleis. De stad combineert historische grandeur met internationale allure als vestigingsplaats van veel ambassades en VN-organisaties.
4. Utrecht
Utrecht heeft ongeveer 367.000 inwoners. De stad staat bekend om haar karakteristieke grachten met werfkelders, middeleeuwse binnenstad en de iconische Domtoren – de hoogste kerktoren van Nederland. Utrecht is een belangrijk knooppunt voor openbaar vervoer én kennisstad met veel studenten. Met de Oudegracht, musea als het Centraal Museum en de binnenstad vol winkels en terrassen is Utrecht geliefd bij zowel bewoners als toeristen.
5. Eindhoven
Eindhoven telt ruim 244.000 inwoners en is de grootste stad van Brabant. De stad staat internationaal bekend als centrum van technologie en design. Het is de bakermat van Philips en thuisbasis van ASML, de TU/e en het innovatieve Strijp-S gebied. Jaarlijks trekt de stad veel bezoekers met evenementen als de Dutch Design Week en lichtfestival GLOW. Eindhoven is ook populair bij expats en start-ups.
6. Tilburg
Tilburg heeft ongeveer 227.794 inwoners. De stad is een cultureel centrum met een universiteit, theater, de neogotische Heuvelse Kerk en verschillende musea. Het oudste gebouw van Tilburg is een kapel uit de 15e eeuw. Vroeger werd de stad gedomineerd door de wol- en textielindustrie, maar tegenwoordig zijn de chemische, papier- en grafische industrie de belangrijkste bedrijfstakken. De stad is ook een havenstad aan het Wilhelminakanaal.
7. Groningen
Groningen telt ongeveer 238.000 inwoners. De stad is de oudste stad van het land, met een geschiedenis die teruggaat tot de Romeinse tijd. De stad staat bekend om haar levendige studentensfeer, groene omgeving en rijke culturele leven. De universiteit, opgericht in 1614, is een van de oudste instellingen van de stad.
8. Almere
Almere heeft ongeveer 223.183 inwoners. De stad is een moderne stad in de provincie Flevoland, grenzend aan Lelystad en Zeewolde. De stad werd in de jaren 1970 gesticht als onderdeel van de inpoldering van de Zuiderzee, en het eerste huis werd in 1976 opgeleverd. De stad staat vooral bekend om haar prachtige natuur én moderne architectuur. Almere grenst aan 3 verschillende meren: het IJmeer, het Markermeer en het Gooimeer.
9. Breda
Breda heeft ongeveer 187.000 inwoners. De stad staat bekend om haar bourgondische sfeer, historische binnenstad met de Grote Kerk, het Begijnhof en de singels. De stad is ook een trekpleister voor kunstliefhebbers en heeft een rijke geschiedenis met nauwe banden aan het Huis van Oranje-Nassau.
10. Nijmegen
Nijmegen heeft ongeveer 181.000 inwoners. De stad is de oudste stad van het land, met een geschiedenis die teruggaat tot de Romeinse tijd. De stad staat bekend om haar levendige studentensfeer, groene omgeving en rijke culturele leven. Jaarlijks vindt hier de Nijmeegse Vierdaagse plaats: het grootste wandelevenement ter wereld, dat de hele stad omtovert tot een bruisend festival.
Bevolkingsgroei in grote steden
De sterkste bevolkingsgroei vond tussen 2016 en 2024 plaats in Flevoland, grote delen van Noord-Brabant, de Randstad, de Veluwe en het westen van Overijssel (rond Zwolle). In absolute zin kreeg de gemeente Amsterdam er de meeste inwoners bij (+ 80 duizend), gevolgd door de andere grote steden Den Haag (+46 duizend), Rotterdam (+41 duizend) en Utrecht (+35 duizend). Deze grote steden groeiden vooral door toestroom uit het buitenland. Na de vier grote steden kreeg Almere er de meeste inwoners bij (+ 28 duizend). In relatieve zin was de bevolkingsgroei het sterkst in de kleinere gemeenten rond de grote steden in de Randstad zoals Blaricum (+ 32 procent), Waddinxveen (+30 procent), Diemen (+22 procent), Blaricum (+16 procent) en Rijswijk (+21 procent). Deze gemeenten groeiden hoofdzakelijk door binnenlandse verhuizingen en, in mindere mate, door natuurlijke aanwas. Van de gemeenten met meer dan 100 duizend inwoners groeide Almere het sterkst (+14 procent).
Bevolkingsdichtheid in Nederland
De bevolkingsdichtheid is een belangrijk cijfer dat aangeeft hoeveel inwoners er per vierkante kilometer in Nederland wonen. Op 1 januari 2024 telde Nederland 533 inwoners per vierkante kilometer landoppervlak. Nederland is daarmee na Malta het dichtstbevolkte land van de Europese Unie. De bevolkingsdichtheid verschilt sterk tussen regio’s. De laagste bevolkingsdichtheid is te vinden op de Waddeneilanden. Op Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog wonen, buiten het toeristenseizoen, minder dan 100 personen per vierkante kilometer. De gemeente Den Haag heeft met bijna 6900 inwoners per vierkante kilometer de hoogste bevolkingsdichtheid. In 99 van de huidige 342 gemeenten wonen meer dan 1000 personen per vierkante kilometer. In deze 99 gemeenten wonen 9,5 miljoen mensen, meer dan de helft van alle inwoners van Nederland. Zij wonen op 13 procent van het totale Nederlandse landoppervlak.
Conclusie
De grootste steden in Nederland vormen het hart van het land, met een rijke geschiedenis, economische invloed en culturele diversiteit. De bevolkingsgroei in deze steden is in de afgelopen jaren significant geweest, met name in de Randstad en Flevoland. De sterkste groei vond plaats in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, terwijl kleinere gemeenten rond de grote steden ook aanzienlijk groeiden. De bevolkingsdichtheid varieert sterk tussen regio’s, waarbij Zuid-Holland en Noord-Holland het dichtstbevolkte gebieden zijn. De toekomstige bevolkingsontwikkelingen blijven belangrijk voor de stadsontwikkeling en het functioneren van de stedelijke regio’s.