Nederlandse cocaïnehandel: routes, smokkelaars en maatregelen

De cocaïnehandel in Nederland is een complexe en dynamische zaak die te maken heeft met internationale smokkelaars, illegale netwerken en een gevoelig beleid op het gebied van drugsmarkt. Uit meerdere bronnen blijkt dat Nederland een belangrijk doorvoerland is voor cocaïne, met specifieke routes die vooral gericht zijn op de havens van Rotterdam en Antwerpen. Deze informatie is afgeleid uit onderzoek, rapportages en analyses van de Europese en Nederlandse overheden, en is van groot belang voor het begrijpen van de situatie rond cocaïne in het land.

Cokesmokkel en internationale routes

Nederland is volgens meerdere bronnen een belangrijk doorvoerland voor cocaïne, waarvan het grootste deel afkomstig is van productielanden zoals Colombia, Peru en Bolivië. De smokkelaars gebruiken legale infrastructuren om illegale middelen te verplaatsen, en de route van cocaïne kan via verschillende stromen lopen. De belangrijkste routes lopen via de Antwerpse en Rotterdamse haven, maar ook via luchthavens zoals Schiphol en kleinere havens zoals Vlissingen en IJmuiden/Amsterdam. De cocaïne wordt vaak via transitlanden zoals Brazilië, Panama, en West-Afrika naar Noord-Afrika gestuurd, waarna het via de havens in Nederland terechtkomt.

Bijvoorbeeld, in het jaar 2024 is de onderschepping van cocaïne in de Nederlandse havens gedaald ten opzichte van het vorige jaar. De Douane nam in 2024 bijna 38.000 kilo cocaïne in beslag, wat een daling is ten opzichte van het jaar ervoor, toen er bijna 60.000 kilo in beslag werd genomen. De haven van Rotterdam kende de grootste daling, wat kan wijzen op een verandering in de strategie van de smokkelaars. Er is sprake van meer kleinere zendingen, wat duidt op een spreiding van risico’s door criminelen. Daarnaast blijven de havens van Rotterdam en Antwerpen de belangrijkste plekken voor de import van cocaïne in Europa.

Smokkelaars en hun werkwijze

De smokkelaars gebruiken verschillende methoden om cocaïne te transporteren. De meest gebruikte routes zijn via luchtvracht, zeevracht, en post. Volgens rapportages van de Douane en andere instellingen, is de invloed van de digitale wereld ook groeit. De online handel via dark web en andere platformen speelt een steeds grotere rol in de cocaïnehandel. De grondwettelijke briefgeheimen maken het lastig om de transporteurs te achterhalen, maar de politie heeft wel veel informatie over de verkoop van drugs via het internet.

In de jaren 2018 en 2019 was de Nederlandse drugshandel via het dark web voornamelijk gericht op handel in cocaïne en andere stimulerende middelen. De hoeveelheden zijn vergelijkbaar met de offline handel. Daarnaast is er ook sprake van een toenemende rol van postpakketten met verdovende middelen. De Douane heeft in de jaren 2017 tot 2019 meer pakketten met drugs onderschept, maar in 2020 was dit weer minder. Dit wijst erop dat smokkelaars hun activiteiten uitbreiden naar andere landen.

De impact van cocaïne op de samenleving

Cocaïne is een krachtige stimulerende middel dat in verschillende vormen kan worden gebruikt. Het heeft gevolgen voor de gezondheid en kan leiden tot verslaving. Volgens het European Drug Report 2024 blijkt dat de beschikbaarheid van cocaïne in Europa is gestegen, en dat de markt dynamisch is. In Nederland is het gebruik van cocaïne het hoogst in steden zoals Amsterdam, Utrecht en Eindhoven. Er is sprake van een stijging in de hoeveelheid cocaïne die in rioolwater wordt aangetroffen, wat wijst op een toename in gebruik.

De combinatie van cocaïne en alcohol kan gevaarlijk zijn, aangezien dit leidt tot de vorming van coca-ethyleen, een schadelijke stof die het risico op agressie, psychose en hartklachten verhoogt. Volgens het EMCDDA is meer dan de helft van de geregistreerde gezondheidsincidenten met cocaïne ook alcohol gebruikt. Dit onderstreept de urgentie van het beheren van de combinatie van deze stoffen.

Maatregelen en beleid

De Nederlandse overheid en de Douane nemen actief deel aan de bestrijding van de cocaïnehandel. Er zijn verschillende maatregelen genomen om de smokkelaars tegen te gaan, waaronder intensieve controles in de havens, samenwerking met Europese landen, en het uitvoeren van onderzoek naar de dynamiek van de drugsmarkt. De Douane heeft een Europese aanpak gestart om de grenzen te beschermen tegen cocaïnesmokkel, en deelname van Nederland is hierbij belangrijk.

In de jaren 2018-2021 hebben 987 inbeslagnames plaatsgevonden waarin heroïne bestemd voor een EU-lidstaat onderschept is in de post. Van deze inbeslagnames kwamen 630 postzendingen uit Nederland. Dit onderstreept de positie van Nederland als doorvoerland, maar ook de rol van de post in de smokkel. De Douane ziet dat de cocaïne met name wordt aangetroffen op vluchten uit de Cariben, Zuid-Amerika en West-Afrika. Daarom is er een opschorting van de smokkelroutes en een intensievere controle op de luchtvaart.

Conclusie

De cocaïnehandel in Nederland is een complexe en dynamische zaak die betrokken is bij internationale smokkelaars, illegale netwerken en een gevoelig beleid. Nederland is een belangrijk doorvoerland voor cocaïne, waarvan het grootste deel afkomstig is van productielanden zoals Colombia, Peru en Bolivië. De smokkelaars gebruiken legale infrastructuren om illegale middelen te verplaatsen, en de route van cocaïne kan via verschillende stromen lopen. De Douane en andere instellingen nemen actief deel aan de bestrijding van de cocaïnehandel, met als doel het beheren van de gevaarlijke stoffen in de samenleving. De impact van cocaïne op de gezondheid is groot, en het is van belang om de combinatie met alcohol te beheren. Door samenwerking tussen Nederland en Europese landen kan de cocaïnehandel worden beheerst, en zo de veiligheid van de burgers worden gewaarborgd.

Bronnen

1. https://www.nationaledrugmonitor.nl/illegale-handel-bezit-en-productie-smokkel-routes-en-samenwerkingsverbanden/
2. https://forum.doctissimo.fr/sante/autres-drogues-dependances/cocaine-lendemain-difficile-sujet1881881.htm
3. https://www.rijnmond.nl/nieuws/2036226/minder-cocaine-onderschept-in-rotterdamse-havens-smokkelaars-zoeken-andere-routes
4. https://forum.doctissimo.fr/sante/autres-drogues-dependances/conjoint-questions-connaisseurs-sujet1639211.htm
5. https://www.trimbos.nl/kennis/drugs/feiten-cijfers-drugs-alcohol-roken/rioolwateronderzoek/
6. https://www.overdedouane.nl/actueel/nieuws/2025/01/23/jaarcijfers-2024
7. https://www.trimbos.nl/actueel/nieuws/drugs-in-europa-toename-beschikbaarheid-cocaine-minder-cannabishulpvragen-en-veel-nieuwe-stoffen/
8. https://forum.doctissimo.fr/sante/autres-drogues-dependances/tous-consommateurs-cocaine-sujet1575571.htm