De Gekste Plek van Nederland: Een Reisgids met Unieke Interieur- en Ruimtelijke Inspiratie
juli 8, 2025
Nederland staat bekend om zijn open, multiculturele samenleving en uitstekende onderwijsonfrastructuur. Toch blijkt uit onderzoek dat het land minder succesvol is in het aantrekken en vasthouden van internationale kenniswerkers. Dit blijkt uit onderzoek van Buck Consultants International (BCI), dat zich bezighoudt met strategische locatiekeuzes, vestigingsklimaat en de impact van kennisclusters op de economie. In dit artikel wordt ingegaan op de uitdagingen en kansen bij het aantrekken van internationale kenniswerkers in Nederland, met aandacht voor de rol van woonomgevingen, de impact van campussen en de strategieën die nodig zijn om deze groep te behalen en vast te houden.
Waarom zijn internationale kenniswerkers belangrijk?
Een internationale kenniswerker is meestal actief binnen onderzoek en ontwikkeling of zakelijke dienstverlening. Het werk is gekenmerkt door een hoog denk- en werkniveau en een niet-repetitief karakter. In Nederland is het aandeel van buitenlandse kenniswerkers op het totaal aantal kenniswerkers 3,4 procent, wat lager is dan in België (4,9 procent) en Duitsland (8,5 procent). Het gemiddelde in Europa ligt op 5,0 procent. Daarnaast blijft Nederland ook tekort aan het aantrekken van internationale studenten voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Van de immigrantenstroom is nog geen kwart hoogopgeleid, tegenover drie op de tien autochtone Nederlanders die hoogopgeleid zijn.
Deze cijfers duiden erop dat Nederland niet in trek is om internationale kenniswerkers te behouden, terwijl het land wel veel te bieden heeft: een relatief open houding naar buitenlanders, een internationaal imago, de Engelse taal die hier wordt gesproken, een gunstige belastingregeling voor kennismigranten, een aantrekkelijk woon- en leefklimaat tegen redelijke kosten en een goede berekbaarheid, zowel binnen Nederland als internationaal.
De rol van woonomgevingen bij het aantrekken van kenniswerkers
Een van de belangrijkste factoren bij het aantrekken van kenniswerkers is de woonomgeving. Volgens onderzoek van Buck Consultants International is de woonplaatsaantrekkelijkheid van grote invloed op het keuze- en vestigingsgedrag van kenniswerkers. In het kader van een onderzoek naar woonplaatsaantrekkelijkheid zijn verschillende steden vergeleken op basis van 46 indicatoren, waaronder de kans op een geschikte woning, kwaliteit van de leefomgeving, aanbod van voorzieningen, bereikbaarheid en kans op een geschikte baan.
Binnen Europa eindigt Amsterdam bovenaan voor Zurich, Frankfurt en München. Steden als London en Parijs scoren veel minder, met name vanwege het gebrek aan betaalbare woningen in aantrekkelijke woongebieden. Voor internationale kenniswerkers is het belangrijk dat er voldoende woningen zijn binnen de gewenste woonmilieus. Daarnaast is de voorzieningen en bereikbaarheid van belang.
De keuze voor woonomgevingen hangt ook af van het opleidingsniveau. Urbaan georiënteerde hoogopgeleiden scoren universiteitssteden met historische binnenstad, zoals Haarlem, Utrecht, Leiden en Amsterdam. Suburbaan georiënteerde hoogopgeleiden scoren daarentegen Haarlemmermeer, Utrecht en Zaanstad. De woonwensen van kenniswerkers variëren, maar er is een duidelijke voorkeur voor vrij standaard nieuwbouwomgevingen: laagbouw met eigen tuin, waarbij ruimte is voor informeel ontmoeten en stedelijke voorzieningen op fietsafstand.
De invloed van campussen en innovatiedistricten
Campussen en innovatiedistricten spelen een cruciale rol in het aantrekken en vasthouden van kenniswerkers. Volgens het onderzoeksrapport van BCI zijn op de twintig belangrijkste campussen en scienceparks de afgelopen vijf jaar meer dan 22.000 nieuwe arbeidsplaatsen gerealiseerd. Daarnaast zijn 13 campussen uitgegroeid tot topinnovatiemilieus.
Kennispark Twente, het oudste sciencepark in Nederland, is een voorbeeld van een locatie die een sterke impact heeft op de economie. Van 2018 tot 2024 is de totale werkgelegenheid bij gevestigde bedrijven op Kennispark met 64% toegenomen. Daarnaast is het aantal start-ups op Kennispark in de afgelopen zes jaar verdubbeld. Dit duidt erop dat campussen en innovatiedistricten een cruciale rol spelen in het aanboren van kenniswerkers en het stimuleren van innovatie.
De campussen en scienceparks zijn een magnetische kracht voor kenniswerkers, talent en technologie-gedreven bedrijven. Ze bieden een uniek platform voor innovatie en kunnen helpen bij het versnellen van het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Volgens Edward van der Meer, voorzitter van het Nationaal Campussen Overleg (NCO), zijn campussen essentieel voor het vinden van antwoorden op maatschappelijke uitdagingen en het versnellen van technologische vooruitgang.
De uitdagingen bij het vasthouden van internationale kenniswerkers
Hoewel Nederland aantrekkelijk is, blijven er uitdagingen om internationale kenniswerkers te behouden. De woon- en leefomgeving is hierbij van belang. Er is een duidelijke relatie tussen de hoeveelheid beschikbare woningen en nieuwbouw en de komst van de groep 25-29 jaar. Deze groep is het meest mobiel en bepaalt voor een groot deel of een stad in staat is om inwoners vast te houden. Daarnaast is er een terugloop in de instroom van laagopgeleide migranten naar Amsterdam van buiten de regio van 60% naar 25%, wat kan leiden tot tekorten aan betaalbare arbeidskrachten in de directe regio.
Daarnaast is er sprake van een tekort aan scale-ups in Nederland. Hoewel er veel start-ups zijn, ontbreekt het aan groei. Dit komt doordat het karakter van een bedrijf verandert zodra er groei is. De technologisch begaafde oprichters moeten dan managen, geld aantrekken van investeerders en samenwerken met overheden. Dit vereist een andere mindset en vaardigheden. Hierdoor ontstaat een tekort aan technisch talent, wat de innovatie- en transitiedoelstellingen in Nederland belemmerd.
Aanbevelingen voor het aantrekken van internationale kenniswerkers
Om internationale kenniswerkers aan te trekken en te laten werken in Nederland, zijn er een aantal aanbevelingen:
- Verbeter de woonomgevingen: Er moet worden gekeken naar de voorzieningen en bereikbaarheid van locaties. Er is behoefte aan betaalbare woningen en een goede infrastructuur.
- Versterk de rol van campussen en innovatiedistricten: Deze locaties spelen een cruciale rol in het aantrekken van kenniswerkers. Er moet worden gekeken naar samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden.
- Stimuleer internationale uitwisseling: Nederland heeft te weinig studenten en technisch talent om innovatie- en transitiedoelstellingen te behalen. Er moet worden gekeken naar de uitwisseling van kennis en studenten.
- Versterk het vestigingsklimaat: Er moet worden gekeken naar de positie van Nederland als kennisland en een aantrekkelijk vestigingsklimaat bieden voor innovatieve bedrijven, kapitaal en talent.
Conclusie
Nederland heeft veel te bieden voor internationale kenniswerkers, maar moet meer doen om deze groep te behalen en vast te houden. De rol van woonomgevingen, campussen en innovatiedistricten is hierbij cruciaal. Bovendien is het belangrijk om te kijken naar de uitwisseling van kennis en studenten, en het verbeteren van het vestigingsklimaat. Door deze stappen te ondernemen, kan Nederland zich positioneren als een aantrekkelijke locatie voor internationale kenniswerkers en een sterke bijdrage leveren aan de economische groei en innovatie.