Arrestatieteams in Nederland: Taken, activiteiten en rol in de samenleving

In Nederland spelen arrestatieteams een cruciale rol bij het handhaven van de orde en het oplossen van gevaarlijke situaties. Deze gespecialiseerde eenheden zijn onderdeel van de Nationale Politie en worden ingezet bij situaties waarin geweld of een levensbedreigende situatie optreedt. In dit artikel worden de activiteiten, taken en de rol van arrestatieteams in de Nederlandse samenleving nader toegelicht, gebaseerd op de informatie uit de bronnen.

Activiteiten en taken van arrestatieteams

Een arrestatieteam (AT) is een gespecialiseerde eenheid van de Nederlandse politie. De taken van een arrestatieteam omvatten het ingrijpen in levensbedreigende of tactisch moeilijke situaties, zoals gijzelingen, aanhoudingen van vuurwapengevaarlijke verdachten, optreden in gijzelingen, of het ondersteunen daarbij. Ook wordt het team ingezet bij het aanhouden van personen die gevaarlijk kunnen zijn, zoals potentiële 'springers' (zelfmoordenaars), bij werkzaamheden op hoogte, bij bescherming van objecten, of bij rechercheondersteunende werkzaamheden.

Deze teams zijn ontstaan in reactie op de toenemende criminaliteit en de behoefte aan specifieke technieken voor het aanhouden van gevaarlijke personen. De oprichting van de eerste arrestatieteams dateert uit de jaren 70, toen ook terrorisme in Nederland een rol speelde. In 1979 kreeg de oprichting van arrestatieteams groen licht van de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie.

In de loop van de jaren zijn de activiteiten van arrestatieteams uitgebreid. Zo worden ze niet alleen ingezet bij aanhoudingen, maar ook bij het opsporen van criminele organisaties, het handhaven van de orde in situaties met verward gedrag en het ondersteunen van andere politie-eenheden. In 2020 werden arrestatieteams bijvoorbeeld 83 keer ingezet bij mensen met verward gedrag, terwijl dit aantal in 2021 toenam tot 199 keer. Dit duidt erop dat de rol van arrestatieteams steeds belangrijker wordt bij het omgaan met moeilijke situaties.

Structuur en organisatie van arrestatieteams

In Nederland zijn er meerdere arrestatieteams opgericht, die onderverdeeld zijn in verschillende regio’s. De Nationale Politie heeft meerdere teams opgezet, waaronder:

• Interregionaal Arrestatieteam Amsterdam-Amstelland
• Interregionaal Arrestatieteam Haaglanden
• Interregionaal Arrestatieteam Noord-Oost Nederland
• Interregionaal Arrestatieteam Rotterdam-Rijnmond
• Interregionaal Arrestatieteam Zuid
• Interregionaal Arrestatieteam Midden-Nederland
• Arrestatieteam van Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten van de KMAR

Na de oprichting van de Nationale Politie op 1 januari 2013 zijn deze teams ondergebracht bij de Dienst Speciale Interventies (DSI). Dit betekent dat alle arrestatieteams het DSI-embleem dragen, terwijl ze ook het boogje met de tekst "ARRESTATIETEAM" op de andere schouder dragen. In totaal werken er ongeveer 200 leden bij een arrestatieteam.

De opbouw van een arrestatieteam is zorgvuldig gepland. Tot 2006 bestond het vrijwel volledig uit ervaren agenten. Tegenwoordig is het ook mogelijk om direct na je politieopleiding op minimaal niveau 3 jezelf aan te melden voor de selectie. Ook stromen er oud-defensiemedewerkers beperkt in, zoals BSB-commando’s en UIM-mariniers. Deze stromen in na een 1-jarige versnelde opleiding in Den Haag, gevolgd door een reeks keuringen, waaronder fysiek/motorisch, mentaal, medisch, en een 4-daagse fysiek/mentale test.

Na 2 jaar werken in het team volgen de leden elk jaar modules om de politieopleiding af te ronden. De meeste leden werken fulltime bij het DSI en werken niet meer voor andere onderdelen binnen de politie.

Activiteiten en voorbeelden van inzet

Een van de belangrijkste taken van arrestatieteams is het snel en effectief aanhouden van gevaarlijke verdachten. De grootste troef van de eenheid is snelheid en het verrassingselement. Dat, alsmede de zeer gedegen training, moeten ervoor zorgen dat met zo min mogelijk geweld een verdachte kan worden aangehouden van wie bekend is dat hij niet schroomt om vuurwapens te gebruiken.

Een voorbeeld van een dergelijke actie is de inzet van het arrestatieteam bij de aanhouding van leden van de Outlaw Motorcycle Gang in Leiden en Mijdrecht. Hierbij werden twee kopstukken aangehouden, die verantwoordelijk zijn voor criminele activiteiten en gewelddadig optreden. Deze actie vond plaats in samenwerking met meerdere politie-eenheden, waaronder Den Haag, Midden Nederland, Rotterdam, Amsterdam en Oost Nederland.

Een ander voorbeeld is de inzet van het arrestatieteam bij de aanhouding van een Eindhovense verdachte op de snelweg bij Thorn in 1985. Deze actie werd uitgevoerd door een goed getrainde groep agenten die zich vrijwillig hadden opgegeven en die daarnaast gewoon als politiemensen op straat werkten. De actie werd uitgevoerd zonder dat er een schot viel, wat het doel van het arrestatieteam benadruidt: snel en effectief handelen zonder geweld.

Opleiding en training

De opleiding voor arrestatieteams is zeer intensief. De kandidaten moeten zich aan strenge selectiecriteria onderwerpen, waaronder fysieke en mentale testen, medische keuringen, en een 4-daagse fysiek/mentale test. Daarnaast wordt er getraind in ongewapend gevecht, boksen, karate en het gebruik van vuurwapens. Ook wordt er geoefend in het snel overrompelen, boeien, aanhoudingstechnieken en schieten.

Na de opleiding worden de leden ingezet in het team, waar ze minstens twee jaar werken. Daarna volgen elk jaar modules om de politieopleiding af te ronden. De meeste leden werken fulltime bij de DSI en werken niet meer voor andere onderdelen binnen de politie.

Activiteiten in het verleden en heden

In de loop van de jaren zijn arrestatieteams steeds beter opgeleid en beter voorzien van uitrusting. In de jaren 70 en 80 had de politie te maken met verschillende incidenten, waaronder schietpartijen in de Croeselaan, de Scheveningse strafgevangenis, de Franse ambassade en het Indonesische consulaat. Ook werden er acties uitgevoerd tegen terroristische groepen zoals de IRA, de Palestijnse Black September Organisation (BSO), en de Rote Armee Fraktion (RAF).

In 1979 kreeg de oprichting van arrestatieteams groen licht van de ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie. In 1993 vond er een reorganisatie plaats, waarbij meerdere teams van de Rijkspolitie samenwerken met teams van de Gemeentepolitie.

Conclusie

Arrestatieteams in Nederland zijn essentieel in de strijd tegen gevaarlijke criminelen en het handhaven van de orde. Ze spelen een cruciale rol bij het oplossen van levensbedreigende situaties en het aanhouden van vuurwapengevaarlijke verdachten. De taken van deze teams zijn uitgebreid en omvatten onder meer het ondersteunen van gijzelingen, het aanhouden van gevaarlijke personen, en het handhaven van de orde in situaties met verward gedrag. De opleiding en training van arrestatieteams is intensief en gericht op het snel en effectief handelen zonder geweld. In het lopende jaar worden arrestatieteams steeds vaker ingezet, wat de toenemende rol van deze teams benadruidt.

Bronnen

1. Arrestatieteam - Politie Museum Tilburg
2. Arrestatieteam - Politie Eenheden
3. Arrestatieteam - Sleutelstad
4. Arrestatieteam - Military Collectibles 4U
5. Arrestatieteam - Gemeentepolitie Eindhoven
6. Arrestatieteam - AT5
7. H.E.L. Shooter - Tripadvisor
8. Hart van Nederland - Kijk.nl
9. Arrestatieteam - Kombijde
10. Marechaussee - Defensie
11. Verschil tussen DSI en Arrestatieteam - Woordenboek