Afkortingen van steden in Nederland: een overzicht en toepassing in de ruimtelijke ordening

In Nederland zijn de afkortingen van steden een belangrijk onderdeel van het systeem van plaatsnamen. Deze afkortingen worden gebruikt in verschillende contexten, waaronder het spoorwegenbedrijf, openbaar vervoer, administratieve systemen en andere sectoren. De afkorting van steden is dus een belangrijk onderdeel van het Nederlandse systeem van plaatsnamen. In dit artikel wordt gekeken naar de afkorting van steden in Nederland, met betrekking tot de gegevens uit de bronnen.

Afkorting van steden in het openbaar vervoer

In het openbaar vervoer worden de afkorting van steden vaak gebruikt in het reisplannerbedrijf van NS. Hierbij worden de afkorting van stations en haltes gebruikt om reizen te plannen. Zo zijn er afkortingen voor stations als Amsterdam Centraal (AMC), Amsterdam Zuid (AMZ), Amsterdam Rijderpolder (AMR), Amsterdam Muiderpoort (ASM), Amsterdam Sloterdijk (AMS), Amsterdam Amstel (ASA), Amsterdam Lelylaan (ALY), Amsterdam Haarlemmerplein (AHP), Amsterdam Sloterdijk Noord (ASD). Naast het spoorwegenbedrijf en openbaar vervoer worden de afkorting van steden ook gebruikt in andere sectoren, zoals het bestuur en andere openbare diensten.

Voorbeelden van afkortingen van steden

In de bronnen zijn verschillende voorbeelden van afkortingen van steden opgenomen. Zo is Amsterdam vaak afgekort met AMS, Amersfoort met AME, Arnhem met ARN, Almere met ALE, Alkmaar met ALK, Apeldoorn met APE, Almelo met ALO, Amstelveen met AMV, Assen met ASS. Ook andere steden hebben hun eigen afkortingen, zoals Rotterdam met ROT, Rijswijk met RIJ, Roosendaal met ROO, Den Haag met DHA, Den Helder met DHE, Den Hoorn met DHO, Utrecht met UTR, Uden met UDE, Eindhoven met EIN, Emmeloord met EML, Emmen met EMM, Ede met EDE, Etten-Leur met ETL, Groningen met GRO, Geleen met GEL, Goes met GOE, Gorinchem met GOR.

Overzicht van afkortingen van steden

Er zijn bepaalde regels die gelden voor de afkorting van steden. Zo is het belangrijk dat elke stad een unieke afkorting heeft. Daarnaast wordt er vaak gekeken naar de lengte van de afkorting. In veel gevallen is drie letters het meest leesbaar, zoals aangegeven in de bronnen. Dit geldt ook voor andere steden, waaronder Breda (BRE), Bergen op Zoom (BOZ), Bolsward (BOL), Brunssum (BRU), Maastricht (MAA), Meppel (MEP), Middelburg (MIB), Tilburg (TIL), Terneuzen (TNZ), Venlo (VEN), Vlissingen (VLI), Vlaardingen (VLA), Veendam (VDM), Veenendaal (VDL), Zwolle (ZWO), Zaanstad (ZAA), Zierikzee (ZIE), Zutphen (ZUT), Zwijndrecht (ZWI), Haarlem (HAA), Heemstede (HMS), Heerlen (HRL), Harderwijk (HAW), Harlingen (HAL), Heerenveen (HRV), Hoogeveen (HGV), Hoogezand (HGZ), Hoek van Holland (HVH), Hoorn (HRN), Kampen (KAM), Katwijk (KAT), Kerkrade (KER), Leeuwarden (LEE), Leiden (LDN), Leidschendam (LDM), Landgraaf (LAN), Nijmegen (NIJ), Noordwijk (NWK), Ommen (OMM), Oldenzaal (OLD), Oosterhout (OHT), Purmerend (PUR), Papendrecht (PAP), Schiphol (SCH), Schagen (SGN), Sittard (SIT), Sliedrecht (SLI), Soest (SOE), Stadskanaal (STA), Weert (WRT), Weesp (WSP), Winschoten (WIN), Woerden (WOE).

Afkorting van steden in administratieve systemen

Naast het spoorwegenbedrijf en openbaar vervoer worden de afkorting van steden ook gebruikt in andere sectoren, zoals het bestuur en andere openbare diensten. Zo is Amsterdam vaak afgekort met AMS, Amersfoort met AME, Arnhem met ARN, Almere met ALE, Alkmaar met ALK, Apeldoorn met APE, Almelo met ALO, Amstelveen met AMV, Assen met ASS, Rotterdam met ROT, Rijswijk met RIJ, Roosendaal met ROO, Den Haag met DHA, Den Helder met DHE, Den Hoorn met DHO, Utrecht met UTR, Uden met UDE, Eindhoven met EIN, Emmeloord met EML, Emmen met EMM, Ede met EDE, Etten-Leur met ETL, Groningen met GRO, Geleen met GEL, Goes met GOE, Gorinchem met GOR.

Uitzonderingen op de regel

In sommige gevallen kunnen verkortingen niet op de normale manier gebruikt worden. Het raccordement America aan de lijn Eindhoven - Venlo kreeg de verkorting Am toegewezen. Hierdoor kreeg Alkmaar het minder logische Amr. Toen Almere aan het spoorwegnet verbonden werd moest wat anders verzonnen worden, wat resulteerde in Alm voor Almere Centrum. Een andere vreemde eend in de bijt is Leiden. Vroeger had Leiden twee stations, Leiden SS langs de lijn Woerden - Leiden en Leiden HSM langs de lijn Amsterdam - Rotterdam. Leiden SS kreeg de verkorting Ld, Leiden HSM de verkorting Ledn. In de loop der tijd werd Leiden HSM het belangrijkste station van de stad en verdween Leiden SS als reizigersstation. Op die locatie ligt het huidige emplacement Leiden Goederen, wat nog steeds de verkorting Ld heeft. Hierdoor heeft het huidige station Leiden Centraal de ietwat onlogisch ogende verkorting Ledn. Overigens werd de verkorting Ld wel als uitgangspunt genomen voor de andere stations van de stad, het vroegere Leiden Herensingel (Ldh) aan de Haarlemmermeerspoorlijnen en het nog bestaande Leiden Lammenschans (Ldl).

Samenvatting

De afkorting van steden in Nederland is een belangrijk onderdeel van het systeem van plaatsnamen. Deze afkortingen worden gebruikt in verschillende contexten, waaronder het spoorwegenbedrijf, openbaar vervoer, administratieve systemen en andere sectoren. Er zijn verschillende voorbeelden van afkortingen van steden, waaronder Amsterdam (AMS), Amersfoort (AME), Arnhem (ARN), Almere (ALE), Alkmaar (ALK), Apeldoorn (APE), Almelo (ALO), Amstelveen (AMV), Assen (ASS), Rotterdam (ROT), Rijswijk (RIJ), Roosendaal (ROO), Den Haag (DHA), Den Helder (DHE), Den Hoorn (DHO), Utrecht (UTR), Uden (UDE), Eindhoven (EIN), Emmeloord (EML), Emmen (EMM), Ede (EDE), Etten-Leur (ETL), Groningen (GRO), Geleen (GEL), Goes (GOE), Gorinchem (GOR). Er zijn bepaalde regels die gelden voor de afkorting van steden, zoals het belangrijk dat elke stad een unieke afkorting heeft en de lengte van de afkorting. In sommige gevallen kunnen verkortingen niet op de normale manier gebruikt worden, zoals bij Leiden.

Bronnen

1. https://indeheiligestede.nl/blog/post/3854/afkortingen-van-steden-in-nederland/
2. https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/37205PIN
3. https://nl.wikisage.org/wiki/Lijstvanbijnamenvanstedenendorpen
4. https://www.wegenforum.nl/viewtopic.php?t=19950
5. https://www.rijksfinancien.nl/memorie-van-toelichting/2013/OWB/VI/onderdeel/d16e65865
6. https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijstvanafkortingeninhet_Nederlands
7. https://geoforum.nl/t/hoe-haal-ik-alle-plaatsnamen-van-nederland-uit-pdok/2834
8. https://wiki.ovinnederland.nl/wiki/Plaatsnaamverkortingen
9. https://nl.wiktionary.org/wiki/afkorting