Achterstandsproblemen in dorpen en stedelijke wijken in Nederland

In Nederland zijn bepaalde gebieden bekend om hun achterstand. Deze wijken en dorpen kampen met hoge werkloosheid, armoede, criminaliteit en een gebrek aan sociale cohesie. Het leven in deze gebieden kan uitdagend zijn, en ze worden vaak als onveilig en onaantrekkelijk beschouwd door zowel inwoners als bezoekers. In dit artikel verkennen we enkele van de slechtste wijken en dorpen van Nederland, de oorzaken van hun problemen, en de inspanningen die worden geleverd om deze gebieden te verbeteren.

Wat maakt een wijk of dorp 'slecht'?

De term ‘slechtste wijk’ wordt vaak gebruikt om wijken of dorpen aan te duiden waar verschillende negatieve factoren samenkomen. Dit kan variëren van sociaal-economische problemen zoals werkloosheid en armoede tot hogere criminaliteitscijfers en een gebrek aan goede voorzieningen. Een wijk waar de bewoners te maken hebben met sociale uitsluiting, weinig perspectief en waar de leefomstandigheden slecht zijn, komt al snel op deze lijst terecht.

De leefbaarheid in deze wijken is vaak laag, en bewoners ervaren een hoge mate van stress en onveiligheid. De combinatie van slechte huisvesting, beperkte toegang tot onderwijs en gezondheidszorg, en een gebrek aan sociale steunstructuren maakt het leven in deze gebieden moeilijk.

Problemen in stedelijke wijken

Amsterdam Zuidoost: Een wijk met uitdagingen

Amsterdam Zuidoost, ook wel bekend als de Bijlmer, is een van de meest besproken wijken in Nederland als het gaat om sociaal-economische achterstand en criminaliteit. De wijk werd in de jaren ’60 en ’70 opgezet als een modern woongebied, maar al snel begonnen de problemen zich op te stapelen. Hoge werkloosheid, criminaliteit en sociaal isolement hebben de Bijlmer tot een van de meest problematische wijken van het land gemaakt.

Ondanks de vele inspanningen om de situatie te verbeteren, blijft de Bijlmer kampen met een negatief imago. De wijk trekt vaak mensen aan met lage inkomens en weinig perspectief, wat bijdraagt aan de aanhoudende problemen. Toch zijn er ook lichtpuntjes, zoals verbeterde infrastructuur en nieuwe initiatieven die de sociale cohesie moeten versterken.

Rotterdam Zuid: Sociaal-economische problemen in overvloed

Rotterdam Zuid is een ander voorbeeld van een wijk met aanzienlijke problemen. Deze wijk bestaat uit meerdere buurten, waaronder Charlois en Feijenoord, die vaak worden genoemd als enkele van de slechtste van Nederland. De wijk kampt met hoge werkloosheid, een hoog percentage laagopgeleiden, en een aanzienlijk aantal mensen dat afhankelijk is van sociale voorzieningen.

De criminaliteit in Rotterdam Zuid is relatief hoog, en de sociale problemen lijken vaak van generatie op generatie te worden doorgegeven. De wijk heeft te maken met slechte huisvesting en een gebrek aan goede voorzieningen, wat de situatie verder verergert. Toch zijn er initiatieven zoals Nationaal Programma Rotterdam Zuid, die proberen de leefomstandigheden te verbeteren door investeringen in onderwijs, werkgelegenheid en woningverbetering.

Schilderswijk in Den Haag: Veelzijdig, maar kwetsbaar

De Schilderswijk in Den Haag is een van de meest diverse wijken van Nederland, maar ook een van de meest problematische. De wijk is bekend om haar multiculturele samenstelling, maar dit heeft ook geleid tot uitdagingen op het gebied van integratie en sociale cohesie. Hoge werkloosheid, lage inkomens en beperkte kansen op de arbeidsmarkt hebben geleid tot armoede en een gevoel van uitsluiting onder veel bewoners.

De Schilderswijk heeft in het verleden te maken gehad met rellen en andere vormen van onrust, wat het imago van de wijk geen goed heeft gedaan. Ondanks de problemen zijn er veel initiatieven om de situatie te verbeteren, zoals buurtprojecten en investeringen in sociale voorzieningen, die de wijk langzaam maar zeker vooruit helpen.

Problemen in achterstands dorpen

Krimpdorpen: lokale binding en achteruitgang

Bevolkingskrimp is vooral een plattelandsprobleem en speelt het sterkst in de kleine afgelegen dorpen in Noord-Nederland. Kleine afgelegen dorpen in krimpgemeenten vertonen een wat somber beeld. Ze hebben een lage sociale status, een hoge werkloosheid en een toenemende armoede. Woningen zijn er ouder en minder goed onderhouden. Het toch al beperkte voorzieningenaanbod verschraalde, terwijl het aandeel bewoners dat het zonder auto moet stellen relatief hoog is (10%). Hier staat tegenover dat de gemeenschap niet onderdoet voor die in andere dorpen. In de krimpdorpen wordt iets meer dialect gesproken dan in de andere dorpen, wat wijst op lokale binding. Een andere uitzondering op het sombere beeld is het licht gestegen beroepsniveau. Hierdoor is het aandeel werkenden met een laag beroepsniveau zelfs kleiner dan in de gemeenten zonder krimp.

Deelname aan de maatschappij

In sommige dorpen wordt er opnieuw actief voor gezorgd dat de inwoners zich kunnen betrekken op de maatschappij. Zo is het dorp Megchelen in het oosten van Nederland in staat geweest om het inwoneraantal stabiel te houden door slimme initiatieven. De inwoners hebben hun eigen dorpswinkel opgezet, die in de plaatselijke school is gevestigd. Hierdoor blijft de school bruisend en levendig. Ook zetten ze in op toerisme door het uitbreiden van meerdere B&B’s en samenwerken met Duitse buren. En terwijl in veel dorpen het woningaanbod achterblijft, wacht Megchelen niet op woningcorporaties. Daar bouwen ze hun huizen voor een groot deel zelf.

Deelname aan de maatschappij

In sommige dorpen wordt er opnieuw actief voor gezorgd dat de inwoners zich kunnen betrekken op de maatschappij. Zo is het dorp Megchelen in het oosten van Nederland in staat geweest om het inwoneraantal stabiel te houden door slimme initiatieven. De inwoners hebben hun eigen dorpswinkel opgezet, die in de plaatselijke school is gevestigd. Hierdoor blijft de school bruisend en levendig. Ook zetten ze in op toerisme door het uitbreiden van meerdere B&B’s en samenwerken met Duitse buren. En terwijl in veel dorpen het woningaanbod achterblijft, wacht Megchelen niet op woningcorporaties. Daar bouwen ze hun huizen voor een groot deel zelf.

Conclusie

De achterstandsproblemen in dorpen en stedelijke wijken in Nederland zijn een complexe en uitdagende situatie. Er zijn verschillende factoren die bijdrragen aan de problemen, waaronder sociaal-economische achterstand, armoede, criminaliteit en een gebrek aan goede voorzieningen. De meeste problemen worden gevoeld in de grote steden, zoals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, maar ook in sommige dorpen komt er sprake van achterstand voor. De inspanningen die worden geleverd om deze gebieden te verbeteren zijn van groot belang, maar blijven uitdagend. Het is van belang dat er actief wordt gewerkt aan verbetering, zodat iedereen in Nederland de kans krijgt om zich goed te kunnen ontwikkelen en te kunnen meebewegen in de maatschappij.

Bronnen

1. https://poortugaalkrant.nl/slechtste-wijken-van-nederland/
2. https://nos.nl/l/2165641
3. https://www.sociaalwerknederland.nl/actueel/hoe-s-lands-grootste-achterstandswijk-erbovenop-komt-en-wat-sociaal-werk-elders-in-nederland-daaraan-heeft
4. https://webwoordenboek.nl/kenniscentrum/wat-is-de-grootste-achterstandswijk-van-nederland
5. https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-verstedelijking/waar-groeit-of-krimpt-de-bevolking-
6. https://nuactueel.noordhoff.nl/regios-en-achterstanden-hv-bb/
7. https://www.nhnieuws.nl/nieuws/323043/meeste-gemeenten-falen-in-huisvesten-statushouders-grootste-achterstand-in-amsterdam
8. https://www.hartvannederland.nl/economie/wonen/artikelen/dorpen-leeg-steden-vol-niks-daarvan-zegt-achterhoekse-megchelen
9. https://kennisvanstadenregio.nl/verdieping/kennisdossier-bevolkingsdaling/publicaties-over-krimp/de-dorpenmonitor-ontwikkelingen-in-de-leefsituatie-van-dorpsbewoners
10. https://hetpon-telos.nl/portfolio/accentueer-het-verschil-een-regionaal-perspectief-op-achterstanden-in-nederland/
11. https://www.leefbaarometer.nl/