De mooiste vakantiehuisjes in Nederland: luxe, natuur en unieke ervaringen
juli 8, 2025
Aardwarmte, ook wel geothermie genoemd, is een duurzame energiebron die steeds meer toonaangevend raakt in de Nederlandse energietransitie. Het is een alternatief voor het gebruik van aardgas en kan worden ingezet om woningen, kassen en industriële gebouwen te verwarmen. In dit artikel worden de belangrijkste locaties in Nederland waar aardwarmte wordt gewonnen, de technieken die worden gebruikt, en de voordelen en nadelen van deze energiebron besproken. Daarnaast wordt gekeken naar de potentie en toekomst van aardwarmte in Nederland.
Belangrijke locaties in Nederland waar aardwarmte wordt gewonnen
Aardwarmte wordt in Nederland vooral gebruikt om kassen te verwarmen, maar in de afgelopen jaren zijn er ook projecten ontstaan waarin huizen en industriële gebouwen van warmte worden voorzien. Volgens de bronnen in de gegevens zijn er in Nederland momenteel 28 aardwarmtelocaties met in totaal 42 aardwarmte-productieputten. Deze locaties zijn verspreid over verschillende regio’s in het land. In Zuid-Holland zijn er veel projecten, waaronder in Delft, Den Haag, en in de omgeving van Utrecht en Zwolle. Ook in de regio’s rondom Rotterdam, Almere, en Hoorn worden aardwarmteprojecten ontwikkeld.
Een aantal van de bekendste projecten zijn:
- Aardwarmteproject Maasdijk: Dit project is een samenwerking tussen gemeente Westland, HVC en Warmtecoöperatie Maasdijk. Het doel is om ruim 400 hectare aan kassen duurzaam te verwarmen.
- Aardwarmteproject Polanen: Dit project is een samenwerking tussen HVC en Warmtecoöperatie Polanen. Het omvat circa 200 hectare kassen in gebruik voor de teelt van groenten, planten en bloemen.
- Aardwarmte Combinatie Luttelgeest (ACL): Dit initiatief van plantenkwekerij Bernhard Groep en paprikateler Tas Paprika gebruikt aardwarmte op circa 1800 meter diepte. De verwachting is dat dit een jaarlijkse besparing op aardgas oplevert van circa 11 miljoen m³.
- Aardwarmteprojecten in Utrecht: De gemeente Utrecht onderzoekt of de warmtevoorziening verduurzamd kan worden door het inzetten van aardwarmte. Ook wordt er onderzoek gedaan naar de toepasbaarheid van aardwarmte in de regio’s rondom Utrecht Science Park.
Hoe werkt aardwarmte?
Aardwarmte is een duurzame energiebron die ontstaat door warm water uit de diepe aardlagen op te pompen. Dit water wordt gebruikt om woningen, kassen en industriële gebouwen te verwarmen. Het werkt als volgt:
- Boring: Er wordt een put geboord tot een diepte van ongeveer 500 meter. In sommige gevallen wordt er ook dieper geboord, zoals bij ultradiepe geothermieprojecten.
- Opwekking: Het opgepompte water wordt gebruikt om warmte te genereren. Dit gebeurt via een warmtewisselaar, waarbij de warmte wordt overgedragen op een lopende warmtenet.
- Distributie: De warmte wordt via een warmtenet naar de huizen, kassen of industriële gebouwen geleverd.
- Terugleiding: Het afgekoelde water wordt weer in de aardlaag teruggepompt, waar het zich weer opwarmt.
Voordelen van aardwarmte
Aardwarmte heeft een aantal voordelen, waardoor het een veelbelangrijke bijdrage kan leveren aan de energietransitie in Nederland:
- CO2-vrij: Aardwarmte is een hernieuwbare energiebron en levert geen CO2 op. Dit maakt het een goede vervanging voor aardgas.
- Betrouwbaar: In tegenstelling tot zonnewarmte of windenergie is aardwarmte niet afhankelijk van het weer. Dit betekent dat de warmtelevering consistent en betrouwbaar is.
- Ruimtebesparend: Voor de winning van aardwarmte is weinig ruimte nodig. De gehele installatie past op slechts de helft van een voetbalveld.
- Lokaal: Aardwarmte kan lokaal worden ingezet, waardoor het mogelijk is om tot 30.000 woningen van warmte te voorzien.
Nadelen van aardwarmte
Hoewel aardwarmte veel voordelen heeft, zijn er ook enkele nadelen:
- Hoge startkosten: De bouw van de aardwarmte-installatie kost veel geld, evenals het aanleggen of aanpassen van warmtenetten. Bovendien is de kostprijs van de installatie afhankelijk van de diepte waarop wordt geboord.
- Niet voor altijd: Hoewel aardwarmte een hernieuwbare energiebron is, kan het voorkomen dat de bron na verloop van tijd niet meer voldoende warmte levert. In dat geval moet er op een andere locatie worden geboord.
- Afhankelijk van de vraag: Aardwarmte is alleen rendabel als er voldoende afnemers zijn in de buurt. Daardoor zijn er beperkingen in de toepasbaarheid.
Aardwarmte in de toekomst
De toekomst van aardwarmte in Nederland ziet er belovend uit. De overheid wil dat er in 2030 15 petajoule aan duurzame energie opgewekt wordt uit aardwarmte. Dit is ongeveer het gemiddelde gas- en elektriciteitsverbruik van 2,2 miljoen huishoudens. Daarnaast wil de geothermie-sector dat het aantal installaties in 2050 naar 700 stijgt. Dit zou kunnen leiden tot het verwarmen van 4 miljoen huishoudens en het vergroten van de glastuinbouw met circa 13 keer zoveel als in 2018.
Daarnaast zijn er ook projecten in ontwikkeling die de mogelijkheid van ultradiepe geothermie onderzoeken. Dit is een vorm van aardwarmte die op een diepte van meer dan 4000 meter wordt gewonnen. Deze vorm van aardwarmte is ideaal voor industriële processen en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie.
Conclusie
Aardwarmte is een duurzame energiebron die in Nederland steeds meer toepassing vindt. Het is een ideaal alternatief voor het gebruik van aardgas en kan worden ingezet om woningen, kassen en industriële gebouwen te verwarmen. In Nederland zijn er momenteel 28 aardwarmtelocaties met 42 productieputten, waaronder projecten in Zuid-Holland, Utrecht, en andere regio’s. Aardwarmte heeft meerdere voordelen, waaronder dat het CO2-vrij is, betrouwbaar is, en ruimtebesparend is. Toch zijn er ook nadelen, zoals de hoge startkosten en de afhankelijkheid van de vraag. De toekomst van aardwarmte in Nederland ziet er belovend uit, met als doel om in 2030 15 petajoule aan duurzame energie op te wekken uit aardwarmte.