Aantal IC-plekken in Nederland: Beperkte capaciteit en discussies over zorgkwaliteit

Het aantal IC-plekken in Nederland blijft een belangrijk onderwerp van gesprek, vooral tijdens crises zoals de coronapandemie. De beperkte hoeveelheid IC-bedden heeft geleid tot veel discussie over de kwaliteit van de zorg, de filosofie van de medische zorg en de manier waarop landen met een grotere capaciteit omgaan met zware zieken. In dit artikel worden de beschikbare gegevens over het aantal IC-bedden in Nederland uitgebreid besproken, met aandacht voor de historische ontwikkelingen, de huidige situatie, en de discussies over het opschalen van de capaciteit.

Aantallen IC-bedden in Nederland

Volgens gegevens van het IC-register, waarin alle IC-afdelingen in Nederland zijn opgenomen, bedraagt het aantal IC-bedden in Nederland in het algemeen 1.150. Dit cijfer is echter niet gecontroleerd en kan variëren, aangezien het om een momentopname gaat. In de bron wordt aangeraden om contact op te nemen met de betreffende IC-afdeling voor de meest actuele informatie.

Tijdens de eerste coronagolf in maart 2020 is het aantal IC-bedden van 1.150 naar 1.700 verhoogd. Dit was een tijdelijke maatregel om de capaciteit aan te kunnen passen aan de stijgende vraag naar intensive care. Sindsdien is de discussie over een structuurverhoging van het aantal bedden gaan lopen, maar volgens enkele deskundigen is dat geen goed idee, omdat meer IC-capaciteit zou leiden tot een zinloze verspilling van zorggeld.

In de periode 2009 tot 2018 is het aantal ziekenhuisbedden gedaald, waardoor ook de beddencapaciteit is afgenomen. Dit is terug te zien in de data van de Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen van Dutch Hospital Data. De grafiek toont de uitsplitsing naar type ziekenhuis en IC-bedden voor 2009-2017, maar deze bron is na 2017 stopgezet.

Vergelijking met andere landen

Het aantal IC-bedden in Nederland is relatief laag ten opzichte van andere landen. In Duitsland bijvoorbeeld wordt de filosofie gevolgd dat elk iemand die een kans heeft op overleven, jong of oud, op de IC moet kunnen terechtkomen. Dit vereist echter ook genoeg bedden en medische middelen. In Nederland is de nadruk op de kwaliteit van leven, en niet op het zo lang mogelijk rekken van de levensduur van iedere patiënt, legt Marianne Brackel uit.

De kwaliteit van de IC-zorg in Nederland wordt vaak als zeer efficiënt beschouwd. Dit blijkt uit het feit dat de combinatie van een korte gemiddelde behandelduur gecombineerd met de lage sterftecijfers laat zien dat Nederlandse IC’s buitengewoon goed en efficiënt presteren. In veel landen wordt er anders met IC-bedden omgegaan. In Duitsland bijvoorbeeld is de filosofie dat elk iemand die een kans heeft op overleven, jong of oud, op de IC moet kunnen terechtkomen. Dit vereist echter ook genoeg bedden en medische middelen.

Capactiteitsproblemen en discussies

De discussie over de capaciteit is niet nieuw, en al in 1997 en 2001 zijn er rapporten verschenen over capaciteitsproblemen op de IC-afdelingen. De richtlijn ‘Organisatie en werkwijze van intensive care-afdelingen voor volwassenen in Nederland’ die in 2006 is verschenen, stimuleerde dit door een IC met twaalf bedden of meer als een grote IC te beschouwen.

In bron [1] wordt ook het verschil tussen Nederland en Duitsland besproken. In Duitsland moeten artsen er alles aan doen om patiënten beter te maken. Iedereen die een kans heeft op overleven, jong of oud, moet terechtkunnen op de IC. Dit kan alleen wanneer er genoeg bedden en medische middelen zijn. Toch is de Duitse filosofie niet noodzakelijk beter dan de Nederlandse, vindt Heppner. "Ook hier zal er een moment komen dat de piek wordt bereikt. Dan zullen ook wij prioriteiten moeten stellen, iets wat we in Duitsland niet gewend zijn en liever niet doen."

De rol van het IC-register

Het IC-register geeft een overzicht van alle IC-afdelingen in Nederland en het aantal IC-bedden dat beschikbaar is. Dit wil zeggen IC-bedden die operationeel zijn inclusief personele inzet en andere vereisten. De informatie uit het IC-register is echter niet gecontroleerd. De gepubliceerde aantallen zijn de door de IC-afdeling opgegeven aantallen en zijn niet gecontroleerd. Het betreft een momentopname (november 2023). De aantallen kunnen door omstandigheden veranderen. Daarom wordt er in de bron aangeraden om contact op te nemen met de IC-afdeling voor de juiste gegevens.

De IC-afdeling speelt een belangrijke rol in de zorg voor kritisch zieke patiënten. De afdeling Intensive Care is een kenniscentrum voor de regio. Het Radboudumc biedt aan alle afdelingen in het ziekenhuis het zogenoemde Outreach-programma, gericht op het (vroeg)tijdig herkennen en behandelen van problemen en complicaties bij patiënten die op andere afdelingen van het ziekenhuis liggen.

Aantallen IC-bedden in Rijnstate

Rijnstate heeft een bepaalde hoeveelheid IC-bedden. Volgens de gegevens is het aantal bedden in Rijnstate gemiddeld 18, met een minimum van 3 en een maximum van 56. Daarnaast zijn er ook intensivisten en verpleegkundigen beschikbaar. Het aantal intensivisten in Rijnstate is gemiddeld 9, met een minimum van 3 en een maximum van 22. Het aantal verpleegkundigen is gemiddeld 58, met een minimum van 12 en een maximum van 185.

In Rijnstate is het aantal IC-bedden beperkt, en het aantal patiënten dat op de IC wordt opgenomen, is relatief hoog. Het aantal patiënten met een lage sterftekans is het grootst, gevolgd door patiënten met een sterftekans tussen 30% en 70%, en daarna patiënten met een hoge sterftekans. Het aantal patiënten met een lage sterftekans is het grootst, wat wijst op een relatief lage risico-indeling van de patiënten.

Conclusie

Het aantal IC-bedden in Nederland blijft een belangrijk onderwerp van gesprek, vooral tijdens crises zoals de coronapandemie. De beperkte hoeveelheid IC-bedden in Nederland heeft geleid tot veel discussie over de kwaliteit van de zorg, de filosofie van de medische zorg en de manier waarop landen met een grotere capaciteit omgaan met zware zieken. De discussie over de capaciteit is niet nieuw, en al in 1997 en 2001 zijn er rapporten verschenen over capaciteitsproblemen op de IC-afdelingen.

De kwaliteit van de IC-zorg in Nederland wordt vaak als zeer efficiënt beschouwd. Dit blijkt uit het feit dat de combinatie van een korte gemiddelde behandelduur gecombineerd met de lage sterftecijfers laat zien dat Nederlandse IC’s buitengewoon goed en efficiënt presteren. In veel landen wordt er anders met IC-bedden omgegaan. In Duitsland bijvoorbeeld is de filosofie dat elk iemand die een kans heeft op overleven, jong of oud, op de IC moet kunnen terechtkomen. Dit vereist echter ook genoeg bedden en medische middelen.

De rol van het IC-register is belangrijk, aangezien het een overzicht geeft van alle IC-afdelingen in Nederland en het aantal IC-bedden dat beschikbaar is. De informatie uit het IC-register is echter niet gecontroleerd, en de aantallen kunnen door omstandigheden veranderen. Daarom wordt er in de bron aangeraden om contact op te nemen met de IC-afdeling voor de juiste gegevens.

Bronnen

1. Rijnstate - Kwaliteit op de Intensive Care
2. IC-plekken in Nederland: beperkte capaciteit en een kritische blik op de zorg
3. Dr. Alfred Bitini Xuma timeline 1893-1998
4. Ziekenhuiszorg aanbod bedden
5. IC-bedden is genoeg
6. Zijn ICS klaar voor nieuwe griepgolf?
7. Medisch contact - 1150 IC-bedden is genoeg
8. Intensivisten waarschuwen: te weinig IC-bedden deze winter