Snelheid en veiligheid op Nederlandse snelwegen: 100 km/h versus 130 km/h

De discussie over de maximumsnelheid op Nederlandse snelwegen is al jarenlang een onderwerp van grote belangstelling. In 2011 werd de maximumsnelheid van 130 km/h verlaagd naar 100 km/h, onder meer met het oog op het verminderen van de stikstofuitstoot. In de jaren die volgden zijn er verschillende onderzoeken en evaluaties uitgevoerd om te bepalen of deze snelheidsverlaging effectief was. De bronnen die hierbij zijn gebruikt, geven een overzicht van de voordelen, nadelen en het effect van deze maatregel op zowel het verkeer als het milieu. In dit artikel wordt de situatie van de snelheid van 100 km/h nader bekeken, met als uitgangspunt of het een gunstiger keuze is dan 130 km/h.

Effect op het verkeer en de files

Een van de belangrijkste aspecten van de snelheidsverlaging is het effect op het verkeer en de files. Volgens onderzoek van Rijkswaterstaat bleek de gemiddelde snelheid op de snelwegen sinds de verlaging van 130 naar 100 km/h te dalen. In 2020 was de gemiddelde snelheid op de snelwegen 104 km/h, terwijl deze voorheen 117 km/h was. Dit verschil kan erop duiden dat het verkeer langzamer is geraakt, maar dat heeft ook tot gevolg dat er minder files ontstaan.

De experts van Veilig Verkeer Nederland (VVN) noemen dit een positief effect. Ze stellen dat een lagere maximumsnelheid bijdraagt aan een betere doorstroming van het verkeer, vooral in situaties waarin er veel op- en afritten zijn. Dit komt doordat de snelheidsverschillen tussen automobilisten kleiner worden, waardoor er minder oproepen zijn bij het inhaalen en uitvoeren. Daarnaast wordt het verkeer rustiger, wat ook bijdraagt aan een betere veiligheid.

Invloed op de veiligheid

De veiligheid is een van de belangrijkste redenen waarom de snelheid is verlaagd. De maatregel had het doel om het aantal ongevallen en doden te verminderen. Volgens een onderzoek van SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) is de snelheidsverlaging niet direct leidde tot een duidelijk verschil in het aantal dodelijke slachtoffers. In 2019, toen nog 130 km/h was toegestaan, lag het aantal doden per miljoen inwoners iets hoger dan in Duitsland, maar dit duidt niet per se op een negatief effect van de snelheidsverlaging.

Toch blijkt uit andere studies dat de snelheid van 100 km/h het verkeer veiliger maakt. De experts van het Adviescollege Stikstofproblematiek bevelen aan om de snelheid te verlagen, omdat dit leidt tot minder snelheidsverschillen en dus minder opstoppingen. Bovendien is de kans op ongevallen bij lagere snelheden kleiner, omdat er minder snel gereden wordt en er minder onverwachte situaties zijn.

Invloed op het milieu

Een van de belangrijkste argumenten voor de snelheidsverlaging is het milieu. Het doel was om de stikstofuitstoot te verminderen, zodat bouwprojecten door kunnen gaan. TNO onderzoekt dat het praktijkverbruik van lichte voertuigen bij 120 km/h 10% hoger ligt dan wanneer je 100 km/h rijdt. Dit verschil is zichtbaar op de rekening van de automobilist, vooral bij grote afstanden. Bijvoorbeeld, de Volkswagen ID.3 verbruikt bij 100 km/h 19,5 kWh/100 km, terwijl dit bij 120 km/h 25,1 kWh/100 km is. Dit duidt erop dat een lagere snelheid zuiniger is, wat ook leidt tot minder CO2-uitstoot.

Bij de snelheid van 100 km/h wordt ook minder geluidsoverlast veroorzaakt. Dit is vooral belangrijk op de snelwegen, waar het verkeer overdag sneller rijdt. In Duitsland zijn er bijvoorbeeld nachtverbod op hoge snelheid om geluidshinder te voorkomen. In Nederland is dit niet het geval, maar de snelheid van 100 km/h draagt bij aan een rustiger verkeersbeeld.

Kosten en onzekerheid

De snelheidsverlaging had ook gevolgen voor de kosten. In 2011 kostte de snelheid van 130 km/h 13 miljoen euro aan onderzoek, 20 miljoen euro aan veiligheidsoptimale wegen en 8 miljoen euro aan verkeersborden. In 2016 kostte de terugkeer naar 100 km/h ongeveer 19 miljoen euro. Dit is een aanzienlijk verschil, en het blijft onduidelijk of de kosten ooit weer terugverdiend zullen worden. Daarnaast is het onzeker of de snelheidsverlaging in de toekomst nog teruggebracht kan worden, aangezien het nu al jaren op 100 km/h staat.

Conclusie

De snelheidsverlaging naar 100 km/h op Nederlandse snelwegen heeft zowel positieve als negatieve gevolgen. Aan de ene kant is het verkeer veiliger en minder lawaaiig geworden, wat leidt tot minder files en een betere doorstroming. Aan de andere kant kost de verlaging geld, en het blijft onduidelijk of de kosten ooit terugverdiend zullen worden. De maatregel heeft ook bijgedragen aan de verminderde stikstofuitstoot, wat belangrijk is voor het milieu. Samenvattend is de snelheid van 100 km/h een goede keuze, zeker in combinatie met andere maatregelen om het verkeer en het milieu te verbeteren.

Bronnen

1. Wat kost het om de maximumsnelheid te verhogen naar 130
2. Zoekopdracht op Baidu
3. Vooral veel voordelen van 100 kilometer op de snelweg
4. Maximumsnelheid 100 km/h werkt niet
5. Vijf redenen waarom maximumsnelheid van 100 km/h wel of niet prima is
6. Helaas 100 km/u is nu echt een blijkje
7. Door verlaging maximumsnelheid ben je juist sneller thuis
8. 100 km per uur vooral heel duur