Winterse Beleving in Zwitserse Steden: Zürich en Omstreken
november 24, 2025
In 2023 hebben toeristen in Nederland bijna 105 miljard euro uitgegeven aan toeristische bestedingen. Dit bedrag omvat uitgaven voor, tijdens en na de reis, inclusief verblijven op de bestemming. Het markeert een stijging van bijna 13 miljard euro ten opzichte van 2022 en 18 procent meer dan in 2019, rekening houdend met prijsstijgingen. Nederlandse toeristen droegen 65 miljard euro bij, terwijl buitenlandse toeristen 35 miljard euro besteedden. Daarnaast werden 5 miljard euro uitgegeven aan duurzame recreatiegoederen. Deze ontwikkelingen zijn gebaseerd op gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken. De toeristische sector voegde in 2023 een waarde van 36,7 miljard euro toe aan de Nederlandse economie, een stijging van ruim 9 procent ten opzichte van 2022 na correctie voor prijsveranderingen. Dit niveau ligt dicht bij dat van 2019, vóór de coronapandemie. Voor reizigers en hotelgasten biedt deze informatie inzicht in de economische dynamiek van toerisme in Nederland, met nadruk op binnenlandse en internationale bijdragen.
Definitie van Toeristische Bestedingen
Toeristische bestedingen omvatten alle uitgaven door toeristen voor, tijdens en na de reis, alsmede tijdens het verblijf op de plaats van bestemming. Voor buitenlandse toeristen zijn dit bestedingen door niet-ingezetenen, gedefinieerd als personen die minder dan een jaar economische activiteiten in Nederland verrichten. Dit inkluder ook uitgaven van buitenlanders die niet fysiek naar Nederland reizen maar wel bij Nederlandse bedrijven kopen, zoals online boekingen van hotels of vluchten bij Nederlandse luchtvaartmaatschappijen.
Voor Nederlandse toeristen gaat het om bestedingen door ingezetenen, personen die ten minste een jaar economische activiteiten in Nederland verrichten, bij Nederlandse bedrijven. Dit onderscheidt zich in binnenlandse en buitenlandse bestemmingen. Bestemming binnenland betreft uitgaven tijdens reizen in Nederland, terwijl bestemming buitenland uitgaven omvat tijdens reizen naar het buitenland bij Nederlandse bedrijven. Overige bestedingen bestaan uit duurzame recreatiegoederen en sociale overdrachten. Duurzame recreatiegoederen zijn goederen die hoofdzakelijk voor recreatieve doeleinden worden gebruikt, zoals caravans, kampeerspullen en sportartikelen.
Deze definitie zorgt voor een brede meting van de economische impact van toerisme, relevant voor planning van stedentrips en verblijven in Nederlandse hotels.
Ontwikkeling van de Consumptieve Bestedingen
De consumptieve bestedingen door huishoudens in Nederland stegen in 2022 met 6,6 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit betrof vooral diensten zoals horeca, recreatie, cultuur, vervoer en communicatie. De toename hing samen met de heropening van de samenleving, aangezien in 2021 vijf van de twaalf maanden een harde lockdown gold. Huishoudens, inclusief instellingen zonder winstoogmerk ten behoeve van huishoudens, gaven meer uit aan deze categorieën.
Indexcijfers tonen de ontwikkeling van diverse categorieën consumptieve bestedingen met 2013 als basisjaar (100). Voor diensten als geheel steeg het indexcijfer van 100 in 2013 naar 110,9 in 2022. Horeca en vergelijkbare diensten kenden een sterke fluctuatie: van 100 in 2013 naar 110,9 in 2022, met een dip in 2020 en 2021 door de pandemie. Werkelijke individuele consumptie steeg van 100 in 2013 naar 112,2 in 2022.
| Categorie | 2013 (basis 100) | 2022 |
|---|---|---|
| Totaal diensten | 100 | 110,9 |
| Horeca en vergelijkbare diensten | 100 | 110,9 |
| Recreatie en cultuur | 100 | Niet gespecificeerd in detail |
| Vervoer en communicatie | 100 | Niet gespecificeerd in detail |
| Consumptie huishoudens (binnenlands) | 100 | 111,7 |
| Werkelijke individuele consumptie | 100 | 112,2 |
Deze tabel illustreert de gestage groei, met nadruk op diensten die relevant zijn voor toerisme. De gegevens zijn afkomstig van het CBS en tonen een herstel na de pandemie.
Bijdrage van Nederlandse en Buitenlandse Toeristen
Nederlandse toeristen waren in 2023 verantwoordelijk voor 65 miljard euro aan toeristische bestedingen bij Nederlandse bedrijven. Dit omvat uitgaven tijdens reizen binnen Nederland en naar het buitenland, plus overige bestedingen. Buitenlandse toeristen droegen 35 miljard euro bij, wat ongeveer een derde van het totaal uitmaakt. Hun bestedingen includeren ook transacties zonder fysiek bezoek, zoals online boekingen.
De stijging van het totale bedrag met bijna 13 miljard euro ten opzichte van 2022 kwam voor de helft van Nederlandse toeristen. Dit onderstreept de dominante rol van binnenlands toerisme in de Nederlandse economie. Voor hotelgasten betekent dit dat zowel nationale als internationale bezoekers bijdragen aan de vitaliteit van de sector.
Economische Waarde en Groei van de Toeristische Sector
De toegevoegde waarde van de toeristische sector bedroeg in 2023 36,7 miljard euro, een toename van ruim 9 procent ten opzichte van 2022 na prijscorrectie. Dit groeide sterker dan de totale economie. De sector herstelde van de zware impact in 2020 en 2021 door de coronapandemie en naderde het niveau van 2019.
Bedrijfstakken als horeca, luchtvaart, reisbureaus en reisbemiddeling kenden de sterkste groei ten opzichte van 2022. Deze sectoren profiteren direct van toenemende toeristische activiteit, wat werkgelegenheid genereert in ondersteunende domeinen.
Sectorale Verdeling van Uitgaven
Toeristen besteden het grootste deel van hun budget binnen vier hoofdsectoren: accommodatie, eten en drinken, vervoer en entertainment zoals musea en attracties. In populaire steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht gaat gemiddeld 60 procent van de uitgaven naar verblijf en horeca. De culturele sector profiteert hiervan, hoewel specifieke aantallen bezoekers voor attracties zoals het Rijksmuseum, het Van Gogh Museum en de Keukenhof niet bevestigd zijn in meerdere bronnen en dus als indicatief moeten worden beschouwd.
Deze verdeling is consistent met de algemene stijging in dienstenuitgaven, zoals horeca en recreatie. Voor stedentrips biedt dit praktische inzichten: een significant deel van de bestedingen gaat naar overnachtingen en maaltijden, wat de relevantie voor hotels benadrukt.
Vergelijking met Vorige Jaren
In vergelijking met 2022 stegen de toeristische bestedingen met bijna 13 miljard euro naar 105 miljard euro in 2023. Dit is 18 procent meer dan in 2019. De consumptieve bestedingen van huishoudens groeiden in 2022 met 6,6 procent, na een periode van beperkingen door lockdowns.
De index voor huishoudensconsumptie (binnenlands) ging van 100 in 2013 naar 111,7 in 2022. Werkelijke individuele consumptie ontwikkelde zich van 100 naar 112,2. Deze trends tonen een consistent herstel en groei in toerisme-gerelateerde uitgaven.
| Jaar | Totale toeristische bestedingen (miljard euro) | Toegevoegde waarde sector (miljard euro) |
|---|---|---|
| 2019 | Ca. 89 (afgeleid uit 18% stijging naar 2023) | Niveau pre-pandemie |
| 2022 | Ca. 92 | Basis voor 9% groei |
| 2023 | 105 | 36,7 |
De tabel vat de jaartallen samen op basis van beschikbare vergelijkingen.
Praktische Implicaties voor Reizigers
De geregistreerde bestedingen weerspiegelen een heropende samenleving, met nadruk op diensten. Reizigers kunnen anticiperen op hogere activiteit in horeca, vervoer en recreatie. De inclusie van online bestedingen benadrukt de rol van digitale boekingen voor hotels en vluchten.
In 2022 namen uitgaven aan energie, water, motorbrandstoffen, persoonlijke verzorging en overige goederen ook toe, zij het minder sterk dan diensten. Index voor motorbrandstoffen: van 100 in 2013 naar 91,7 in 2022; persoonlijke verzorging naar 115,4. Dit ondersteunt reistips voor budgettering tijdens stedentrips.
Betrouwbaarheid en Bronnen van Gegevens
De informatie is primair afkomstig van het CBS, een betrouwbare bron met jaarlijkse publicaties op basis van nationale rekeningen. Cijfers zijn gebaseerd op grote aantallen accurate metingen met hoge representativiteit. Revisies, zoals in 2018, passen voorgaande jaren aan tot 1995. Voorlopige cijfers kunnen worden bijgesteld.
Minder bevestigde details, zoals exacte percentages in steden of specifieke attracties, komen uit één bron en worden dienovereenkomstig behandeld. Meerdere bronnen corroboreren de totale bedragen en sectorale trends.
Regionale en Sectorale Focus
Horeca en luchtvaart groeiden het sterkst in 2023. Dit sluit aan bij stedelijke concentraties waar verblijf en eten dominant zijn. De economische stimulans strekt zich uit tot werkgelegenheid in cultuur en ondersteuning.
Duurzame recreatiegoederen van 5 miljard euro vullen de bestedingen aan, gericht op langdurig recreatief gebruik.
Conclusie
Toeristische bestedingen in Nederland bereikten in 2023 bijna 105 miljard euro, met 65 miljard van Nederlandse en 35 miljard van buitenlandse toeristen, plus 5 miljard aan duurzame goederen. De sector voegde 36,7 miljard euro waarde toe, nabij het pre-pandemieniveau. Stijgingen in horeca, recreatie en vervoer weerspiegelen herstel na lockdowns. Deze feiten onderstrepen de economische betekenis van toerisme voor reizigers en de hospitalitysector.