Zwolle: De Hanzestad met Historie, Natuur en Toeristische Aantrekkingskracht
september 28, 2025
De spoorlijn Almelo-Zwolle vormt een centrale schakel in het regionale treinverkeer van de Nederlandse provincie Overijssel. Deze spoorlijn is niet alleen van functioneel belang voor het transport van passagiers en goederen, maar ook van strategisch belang voor de duurzame mobiliteit in het noordoosten van het land. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, huidige situatie en toekomstplannen voor deze spoorlijn. Daarnaast worden relevante reisopties en de rol van elektrificatie besproken, met aandacht voor de impact op toerisme en de regionale economie.
Geschiedenis van de spoorlijn Almelo-Zwolle
De spoorlijn Almelo-Zwolle is historisch ontstaan als onderdeel van een bredere netwerkaanpak in de regio. In de jaren negentig liep de spoorlijn Almelo-Mariënberg, een essentieel zijlijn van de Almelo-Zwolle-verbinding, door financiële en operationele problemen. In 1996 werd bekend dat deze lijn, samen met andere spoorlijnen, tot de meest onrendabele in het land behoorde. Toch kreeg de regio Twente en de provincie Overijssel steun van de Rijksoverheid om de spoorverbinding in stand te houden. In 1997 werd een aanbesteding voor de exploitatie van de lijn gedaan, waarbij uiteindelijk Oostnet en Midnet betrokken raakten bij het voortzetten van het treinverkeer.
De geschiedenis toont aan dat de Almelo-Zwolle-verbinding niet alleen functioneel belangrijk was, maar ook symbolisch voor de inzet van lokale en regionale overheden om de spoorinfrastructuur in Overijssel te behouden en te ontwikkelen. Het succesvolle voortbestaan van de lijn heeft er sindsdien toe geleid dat het treinverkeer een steeds groter aandeel krijgt in de reisbewegingen van zowel werknemers als toeristen in de regio.
Huidige treinverbindingen en reisopties
De spoorlijn Almelo-Zwolle is onderdeel van het bredere Vecht- en Nedersaksennetwerk, met regelmatige treinverbindingen tussen Almelo, Enschede, Zwolle en andere belangrijke stations in de regio. Voor passagiers zijn een aantal specifieke reisopties beschikbaar:
Extra vroege trein Almelo-Enschede: Op alle dagen is er een extra vroege trein beschikbaar die van Almelo naar Enschede rijdt. De vertrekken zijn op werkdagen om 05:30 uur, op zaterdagen om 07:00 uur en op zondagen om 08:00 uur. Deze trein biedt passagiers een eerdere mogelijkheid om naar Hengelo of Enschede te reizen, waar het verkeer aansluit op andere routes.
Extra late trein Enschede-Hengelo: Op alle dagen rijdt er ook een extra late trein tussen Enschede en Hengelo. De vertrekken zijn van maandag tot en met donderdag en op zondag om 00:04 uur, en op vrijdag en zaterdag om 00:34 uur. Deze late verbinding is vooral populair bij voetbalsupporters van FC Twente, die na avondwedstrijden gebruikmaken van deze reisoptie.
Twee extra ritten Intercity Zwolle-Enschede: Van maandag tot en met vrijdag rijden twee extra Intercity-treinen tussen Zwolle en Enschede. De trein vertrekt van Zwolle om 19:39 uur en van Enschede om 19:31 uur. Deze extra ritten bieden een snelle en comfortabele reismogelijkheid voor reizigers die tussen Zwolle en Enschede en hun tussenliggende stations willen reizen.
Deze reisopties tonen aan dat het spoorverkeer op de lijn Almelo-Zwolle steeds beter afgestemd wordt op de behoeften van passagiers. Door extra treinen te organiseren op vroege en late uren, wordt het treinreizen voor werknemers, sporters en toeristen aantrekkelijker en praktischer.
Toekomstplannen: elektrificatie en duurzame mobiliteit
Een van de belangrijkste ontwikkelingen op de spoorlijn Almelo-Zwolle is de geplande elektrificatie. In 2024 werd besloten dat de spoorlijn Almelo-Mariënberg, een essentieel deel van de Almelo-Zwolle-verbinding, elektrisch zou worden. Deze keuze is gedaan in het kader van duurzame mobiliteit en het verlagen van CO₂-uitstoot. De huidige dieseltreinen op deze lijn zijn namelijk aan het einde van hun levensduur en moeten vervangen worden. In december 2028 start de nieuwe vervoersconcessie Vechtdallijnen, waarbij ook deze spoorlijn betrokken is. De concessie is verleend aan Arriva, de huidige vervoerder, die op dit moment ook verantwoordelijk is voor het treinverkeer in de regio.
Daarnaast draagt de elektrificatie van de spoorlijn bij aan een positieve publiciteit voor de regio. Door het gebruik van duurzame energie en het verbeteren van de reiservaring, wordt het openbaar vervoer in Overijssel als modern en toekomstgericht geperceerd. Dit kan leiden tot een toename van het aantal toeristen dat kiest voor treinreizen in de regio, wat op zijn beurt de lokale economie kan stimuleren.
Investeringsplannen en aanbesteding
De elektrificatie van de spoorlijn Almelo-Mariënberg is een betekenisvolle investering voor de regio. De provincie Overijssel stelt hiervoor 52,5 miljoen euro ter beschikking, en deze investering draagt bij aan de duurzaamheid en toekomstbestendigheid van het openbaar vervoer. De aanbesteding voor het treinverkeer op deze lijn is gepland voor 10 juli 2024, met een deadline voor de inzending van aanbiedingen op 20 januari 2025. In april 2025 wordt bekendgemaakt welke drie partijen zich hebben aangemeld voor de concessie, namelijk Arriva, Keolis en Qbuzz. In juli 2025 wordt Arriva als winnaar aangewezen.
De treinen zullen onder de RRReis-formule rijden, waarbij de bestaande treinstellen gebruikt zullen worden in een vernieuwd uiterlijk. Wanneer de elektrificatie voltooid is, zullen de dieseltreinen op deze lijn vervangen worden door elektrische treinen.
Modernisering en verbetering van de infrastructuur
De spoorlijn Almelo-Zwolle is in de afgelopen jaren onderhevig aan verschillende moderniseringen en verbeteringen. Een van de belangrijkste projecten vond plaats tussen 30 april en 6 juni 2016. Gedurende deze periode werden de rails, dwarsliggers en ballast vernieuwd, waardoor de baanvaksnelheid kon stijgen van 80 naar 120 kilometer per uur. Deze verbetering betekent dat treinen sneller kunnen rijden en dat reisduur en efficiëntie verbeteren voor passagiers.
Ook de infrastructuur rondom stations zoals Vriezenveen, Vroomshoop en Mariënberg is aangepast. Zo is in Vriezenveen het eerste (oostelijke) spoor opgebroken, waardoor het station een halte aan de vrije baan is geworden in plaats van een kruisingsstation. In Vroomshoop zijn slankere wissels aangelegd, waardoor het noordelijke wissel 100 meter naar het zuiden is verplaatst. Dit heeft geleid tot een enkelsporige overweg Julianastraat en een verdieping van het perron. In Mariënberg zijn er verbeteringen gedaan aan het kopspoor, dat nu aangesloten is op het hoofdspoor naar Emmen. Dit heeft tot gevolg dat de overloop naar spoor 532 verdwijnt en dat de verbinding efficiënter is geworden. Deze investeringen tonen aan dat de spoorlijn Almelo-Zwolle niet alleen technisch modern is, maar ook functioneel afgestemd op de behoeften van passagiers en vervoerders.
Invloed op toerisme en regionale economie
De spoorlijn Almelo-Zwolle speelt een belangrijke rol in de toeristische en economische ontwikkeling van de regio Overijssel. Door het aanbod van snelle en comfortabele treinverbindingen tussen Almelo, Enschede en Zwolle, wordt de toegankelijkheid en mobiliteit voor toeristen en werknemers vergroot. Vooral voor toeristen die willen reizen tussen het Twentse gebied en de stad Zwolle of andere steden in de regio, is de spoorlijn een essentieel transportmiddel.
Het treinverkeer op deze lijn is ook van belang voor de regionale economie. Het verbeteren van de spoorinfrastructuur en het introduceren van duurzame treinen zoals elektrische treinen zorgen voor een positieve wisselwerking tussen de toeristische sector en het openbaar vervoer. Deze verbinding faciliteert niet alleen reizen voor toeristen, maar ook voor werknemers die tussen deze steden pendelen. De spoorlijn Almelo-Zwolle is dus een essentieel onderdeel van het regionale transportnetwerk en draagt bij aan de duurzame en economische ontwikkeling van Overijssel.
Conclusie
De spoorlijn Almelo-Zwolle vormt een essentieel deel van het regionale treinnetwerk in Overijssel. Met haar geschiedenis van uitdagingen en herstel, huidige reisopties en toekomstplannen, is deze lijn een symbool van duurzame mobiliteit en regionale samenwerking. De elektrificatie van de spoorlijn Almelo-Mariënberg is een belangrijke investering die zowel milieuvoordelen biedt als technische verbeteringen voor passagiers. De modernisering van de infrastructuur, samen met de geplande toekomstige verbindingen, zorgt ervoor dat de spoorlijn Almelo-Zwolle blijft groeien in betekenis en functie.
Voor reizigers, toeristen en werknemers is deze lijn een waardevolle verbinding die toegankelijkheid, efficiëntie en duurzaamheid combineert. Door het aanbod van extra treinen in vroege en late uren, wordt het treinreizen voor iedereen toegankelijker. Met de komst van elektrische treinen en de verdere uitbreiding van het spoornetwerk, is de spoorlijn Almelo-Zwolle goed voorbereid op de toekomst.