PEC Zwolle en Zwolle in Stof: Voetbalshirts en Stadstrots in het Drentse Stadje
september 28, 2025
Het Kraanbolwerk in Zwolle is een toonaangevend voorbeeld van hoe stedelijke ontwikkeling en klimaatadaptatie elkaar kunnen versterken. Deze locatie, gelegen op het Noordereiland, was vroeger een industrieterrein en historisch bolwerk, en wordt momenteel omgevormd tot een hoogwaardig woongebied dat niet alleen stedelijk, maar ook robuust is tegen de gevolgen van klimaatverandering. Door middel van innovatieve maatregelen en een praktische aanpak wordt hier getoond hoe de toekomst van stedelijke woonruimte eruit kan zien in een deltastad als Zwolle.
Een Nieuwe Entree voor de Zwollese Binnenstad
Het Kraanbolwerk wordt gezien als een nieuwe entree naar de Zwollese binnenstad. De locatie ligt centraal en is een onderdeel van de zogenaamde stadskroon, een strategisch belangrijke plek in de stadsontwikkeling. De gemeente Zwolle, samen met de vastgoedontwikkelaar AM en Schaepman, heeft mondeling overeenstemming bereikt over de verkoop van de locatie. Dit betekent dat er een nieuwe fase in de ontwikkeling is aangebroken, waarin het planvormingstraject kan worden opgestart.
Wethouder Erik Dannenberg benadrukt dat de ontwikkeling van het Kraanbolwerk niet betekent dat er direct gebouwd kan worden. Het planvormingsproces moet nog worden doorlopen in nauw overleg met omwonenden en belanghebbenden. Eerst moet de bestaande bebouwing worden gesloopt en het terrein gesaneerd.
De ontwikkeling van het Kraanbolwerk wordt mogelijk gemaakt door subsidies van het rijk en de provincie Overijssel. Het rijk draagt 5 miljoen euro bij, terwijl de gemeente en de provincie Overijssel elk 2,5 miljoen euro investeren. Deze samenwerking maakt het mogelijk om het terrein te transformeren naar een moderne en duurzame woningbouwlocatie.
Directeur Alex Voordes van AM omschrijft de Schaepmanlocatie als een betekenisvolle plek in de stadskroon van Zwolle. Hij benadrukt dat AM vereerd is dat het Kraanbolwerk een nieuwe entree van de binnenstad mag worden. Dit woongebied wordt geacht te worden een "bijzonder en hoogwaardig woongebied", wat duidelijk aantoont dat de ontwikkeling niet alleen functioneel, maar ook esthetisch van belang is.
Klimaatadaptieve Verstedelijking
Een belangrijk kenmerk van de ontwikkeling van het Kraanbolwerk is de nadruk op klimaatadaptatie. De stedenbouwkundige aanpak in Zwolle houdt rekening met de gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme regenbuien en droogte. Deze aanpak is niet alleen van toepassing op het Kraanbolwerk, maar is ingeburgerd in alle bouwprojecten in de regio. Volgens stedenbouwkundige Henk Snel van de gemeente Zwolle is de klimaatadaptatie verankerd in elk bouwplan, zowel groot als klein.
In het Kraanbolwerk zijn diverse maatregelen genomen om het gebied robuuster te maken tegen klimaatrisico’s. Het plan is aangepast na het advies van de Commissie Veerman, die in 2008 adviseerde om het peil van het IJsselmeer te verhogen. Door deze aanpassing is het gebied robuuster gemaakt en is het mogelijk geworden om het water veilig en functioneel in de stad te integreren.
De gemeente Zwolle volgt een aanpak die zij "reflection in action" noemen. Dit betekent dat bij het ontdekken van problemen deze direct worden aangepakt en opgelost, zonder jarenlang te experimenteren. Deze aanpak heeft geleid tot innovatieve oplossingen, zoals het integreren van water in de stedelijke infrastructuur. Dit wordt niet alleen toegepast op het Kraanbolwerk, maar ook in andere delen van de stad.
Klimaatstraten en Groene Oplossingen
Een van de innovatieve maatregelen die in het Kraanbolwerk worden toegepast, is het gebruik van klimaatstraten. Deze straten zijn ontworpen met groene elementen zoals regenwaterinfiltratie, groene daken en losliggende straatstenen die water doorlaten. Deze oplossingen zorgen ervoor dat regenwater snel kan wegstromen en dat de stad beter afgestemd is op extreme weersomstandigheden.
Zwolle is sinds enkele jaren een voorbeeldstad op het gebied van klimaatadaptieve verstedelijking. De stad heeft zich opgehangen aan de leidraad Demodelta, een aanpak die gericht is op het zoeken naar manieren om in balans met het water te leven. Deze aanpak is niet alleen technisch, maar ook sociaal en educatief. Iedereen wordt uitgenodigd om deel te nemen aan de klimaatadaptatie, van particuliere huizen tot bedrijven en gemeentelijke projecten.
Een voorbeeld hiervan is het experiment in Stadshagen, waar burgers samen met het KNMI en het RIVM klimaatgegevens verzamelen via sensoren in hun achtertuin. Dit project toont aan dat klimaatadaptatie niet alleen verantwoordelijk is voor bestuurders, maar ook voor burgers. Door kleine acties, zoals het aanleggen van geveltuinen of het installeren van regentonnen, kan iedereen bijdragen aan een klimaatbestendige stad.
Iconische Projecten en Samenwerking
Het Kraanbolwerk is niet het enige project waarin klimaatadaptatie centraal staat. Ook andere iconische ontwikkelingen in Zwolle, zoals het Stationsplein, Breezicht Noord, en de Weezenlanden (Noord), tonen hoe creatieve oplossingen kunnen worden gecombineerd met stedelijke groei. Deze projecten laten zien dat het mogelijk is om moderne woningbouw en infrastructuur te combineren met waterbeheer en duurzaamheid.
Een ander voorbeeld is de Pannekoekendijk, waar de dijk in het wegprofiel is verwerkt. Deze aanpak maakt het mogelijk om de infrastructuur te versterken zonder dat het oogmerk van het gebied verloren gaat. Deze oplossing is typisch voor Zwolle, waar stedenbouwkundige innovatie wordt toegepast om ruimte te maken voor zowel woningen als water.
Samenwerking speelt een grote rol in deze ontwikkelingen. Niet alleen de gemeente en de vastgoedontwikkelaars, maar ook bedrijven zoals NS en Wehkamp zijn betrokken bij klimaatadaptieve initiatieven. De NS wil bijvoorbeeld het groenste station van Nederland bouwen in Zwolle, terwijl Wehkamp zijn distributiecentrum klimaatactief heeft opgebouwd. Deze samenwerking zorgt ervoor dat klimaatadaptatie niet alleen een lokaal, maar ook een regionaal fenomeen is.
Reflectie en Leerproces
Het Kraanbolwerk is een leerproces op zich. In de loop van de ontwikkeling zijn plannen aangepast en zijn innovatieve oplossingen ontwikkeld. Deze aanpak is niet alleen gericht op het oplossen van huidige problemen, maar ook op het leren voor toekomstige projecten. De ervaringen uit het Kraanbolwerk worden gebruikt om andere delen van de stad en de regio te ontwikkelen.
Volgens Henk Snel is het van belang dat de gemeente niet alleen bouwt, maar ook leert. Door ervaringen te delen en te reflecteren op voorgaande projecten, kan de stad zich beter aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Deze aanpak maakt het mogelijk om klimaatadaptatie niet alleen als een technische uitdaging, maar ook als een sociaal en educatief proces te zien.
Toekomstvisie en Klimaatbestendigheid
De ontwikkeling van het Kraanbolwerk is meer dan alleen woningbouw. Het is een voorbeeld van hoe steden zich aan kunnen passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Door middel van innovatieve oplossingen en samenwerking is het mogelijk om steden te maken die niet alleen leefbaar zijn, maar ook bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden.
Zwolle is bewust een deltastad die klimaatadaptatie verankert in elke fase van de stedelijke ontwikkeling. Volgens wethouder Gerdien Rots is het doel om te zoeken naar manieren om in balans met het water te leven. Deze aanpak is niet alleen technisch, maar ook sociaal en educatief. Iedereen wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het proces van klimaatadaptatie, zodat het niet alleen verantwoordelijk is voor bestuurders, maar ook voor burgers.
Conclusie
Het Kraanbolwerk in Zwolle is een toonaangevend voorbeeld van hoe stedelijke ontwikkeling en klimaatadaptatie elkaar kunnen versterken. Door middel van innovatieve maatregelen, samenwerking en een praktische aanpak is het mogelijk om een modern en duurzaam woongebied te ontwikkelen dat robuust is tegen de gevolgen van klimaatverandering. De ontwikkeling van het Kraanbolwerk toont aan dat het mogelijk is om stedelijke groei te combineren met waterbeheer en duurzaamheid. Deze aanpak maakt het mogelijk om de toekomst van stedelijke woonruimte te ontwerpen in een deltastad als Zwolle.