Molenoever in Zwolle: Nieuwbouwproject dat de toekomst van Diezerpoort vormgeeft
september 28, 2025
Zwolle, een midsize stad in de provincie Overijssel, heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld tot een belangrijk centrum voor jazz in Nederland. Het aanwezige muzikale potentieel, ondersteund door een serieus educatief aanbod en een levendig orkestlandschap, heeft ervoor gezorgd dat de stad niet alleen een belangrijke rol speelt in de nationale jazzscene, maar ook een inspiratiebron is voor jonge muzikanten die zich in jazz willen ontwikkelen. Het Millennium Jazz Orchestra (MJO), gevestigd in Zwolle, is daarbij een sleutelactor. In combinatie met een uitgebreid aanbod aan muziekopleidingen en een sterke lokale jazzgemeenschap, maakt Zwolle een uniek muzikale plek in Nederland. In dit artikel geven we een overzicht van de jazzscene in Zwolle, met aandacht voor orkesten, educatie, muzikale evenementen en de invloed van de stad op het nationale jazzlandschap.
Het Millennium Jazz Orchestra: Een toonaangevende big band
Het Millennium Jazz Orchestra (MJO), opgericht in 1985 door Joan Reinders, is een van de belangrijkste jazzorkesten in Nederland. Het orkest bestaat uit professionele muzikanten uit Nederland, Duitsland en Engeland en is inmiddels een centrale speler in de Nederlandse jazzscene. Het MJO heeft zich in meer dan 25 jaar ontwikkeld tot een orkest dat regelmatig optreedt in nationale en internationale theaters en festivals, waaronder het North Sea Jazz Festival, De Doelen in Rotterdam, TivoliVredenburg in Utrecht en het Concertgebouw in Amsterdam. In 2020 werd het orkest opgenomen in de concertreeks van Theater MIMIK in Deventer.
Het orkest is bekend om zijn toonaangevende programma's en samenwerkingen met internationale jazzgasten zoals Benny Golson, Toots Thielemans, Eric Vloeimans, en Gary Smulyan. In 2019 voerde het MJO de Gershwin Celebration Tour uit, waarbij de muziek van George Gershwin centraal stond. In 2022 bracht het orkest een samenwerking met de Braziliaanse zangeres Lílian Vieira voort, onder andere met het programma Bleeding Amazonia, een compositie op gedichten van Thiago de Mello.
Een recent programma dat het orkest heeft uitgevoerd, was Water, waarin de thema’s van klimaatverandering en waterschaarste centraal stonden. Het programma vond onder andere plaats in Amsterdam en bracht het publiek mee langs de IJssel, het Zwarte Water en de Hanzesteden Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Zwolle en Kampen. In dit programma werkten de broers Martijn en Stefan Blaak, klassieke pianisten, mee. Deze samenwerking toont aan dat het MJO niet alleen muzikaal innovatief is, maar ook sociale en maatschappelijke thema’s in zijn programma’s verwerkt.
Jonge talenten in de top: Rémi Keupink en Luuk de Vries
Twee jonge Zwolse muzikanten die zich uitstekend hebben geplaatst in de jazzscene, zijn Rémi Keupink en Luuk de Vries. Beiden studeren aan het ArtEz Conservatorium in Zwolle en zijn lid van het Millennium Jazz Orchestra. Rémi Keupink is trompettist, componist en arrangeur en maakt deel uit van het jazzkwintet VLOT. Hij treedt regelmatig op tijdens de Conservatorium Talent Award en is betrokken bij diverse muzikale projecten, zoals de jamsessies ‘Room for Jazz’ in Zwolle. Zijn betrokkenheid bij het MJO en andere bigbands in het oosten van Nederland benadrukt het brede muzikale netwerk dat Zwolle biedt.
Luuk de Vries, met een passie voor jazz en een sterke band met het MJO, is een ander voorbeeld van hoe jonge muzikanten in Zwolle hun talent kunnen ontwikkelen. Zowel Keupink als de Vries benadrukken dat Zwolle een “veilige omgeving” biedt om zich muzikaal te ontwikkelen. Deze bescheidenheid en samenwerking zijn typisch voor de muzikale mentaliteit in Zwolle en vormen een belangrijk deel van de stadsgeschiedenis van jazz.
Muziekopleidingen in Zwolle: Een fundament voor talent
Een van de belangrijkste redenen dat Zwolle zich heeft ontwikkeld tot een jazzcentrum, is het aanwezige educatieve aanbod. Het ArtEz Conservatorium in Zwolle biedt een opleiding in jazz en pop, die uniek is in Nederland. De opleiding richt zich op de ontwikkeling van zowel technische vaardigheden als artistieke identiteit. Studenten specialiseren zich in hun hoofdvak (bijvoorbeeld trompet, saxofoon, piano of drum) en ontdekken tegelijkertijd hun eigen muzikale stijl. Het programma is ontworpen om studenten te begeleiden van het conservatorium naar het werkveld, met onder andere masterclasses, praktijkgerichte projecten en uitgebreide samenwerkingen met professionele muzikanten.
Een belangrijk aspect van de opleiding is de nadruk op het uit je comfort zone gaan. Het doel is om studenten te stimuleren om hun muzikale bubbel te verlaten en nieuwe stijlen en samenwerkingen te verkennen. Deze aanpak helpt jonge muzikanten om breed inzetbaar te worden in de muziekscene. Bovendien draagt de opleiding bij aan een hechte gemeenschap van muzikanten die zich onderling ondersteunen en samen spelen. Deze banden blijven vaak aan na de opleiding, wat resulteert in een sterke en duurzame jazzgemeenschap in de regio.
Muziekplekken en evenementen in Zwolle
Zwolle biedt een rijke en diverse muzikale omgeving waarin zowel jonge muzikanten als internationale artiesten regelmatig optreden. Een van de bekendste muziekplekken in de stad is Jack’s Music Bar, een populaire gelegenheid waar elk weekend een breed scala aan muziekstijlen vertegenwoordigd is, van ska en blues tot rock en metal. Daarnaast vindt daar maandelijks de MonkeyJam plaats, een jamsessie die georganiseerd wordt door de groep Colored Monkeys. Deze gelegenheid biedt muzikanten de kans om samen te spelen in een informele setting.
Een andere muziekplek is Het Vliegende Paard, de grootste studentenkamer in Zwolle. Hier worden regelmatig muzikale evenementen georganiseerd, vaak met (semi-)akoestische bands die eigen werk of covers uitvoeren. Ook worden hier af en toe jamsessies georganiseerd. Dit benadrukt de sterke muzikale aanwezigheid op het studentenfront in Zwolle.
In de regio, in bijvoorbeeld Kampen, is The Moonshiners een bekende plek waar klassieke muziekstijlen zoals blues, country en bluegrass centraal staan. Het café is een plek waar liefhebbers van deze muziekstijlen elkaar kunnen ontmoeten en genieten van liveoptredens. In Almelo is Café de Stam een andere plek waar muzikale evenementen regelmatig plaatsvinden.
Muzikale samenwerkingen en nationale betrokkenheid
Niet alleen binnen Zwolle, maar ook in de bredere regio en het land is Zwolle een belangrijke speler in de jazzscene. Jazzbands uit Zwolle zijn vaak te horen in andere steden, zoals Groningen, Leeuwarden, Assen, Enschede, Nijmegen, Arnhem en Apeldoorn. Deze bands zijn zowel voor lokale evenementen beschikbaar als voor optredens op grotere festivals. Buiten Nederland zijn de bands ook regelmatig te horen in België (Antwerpen, Brussel, Gent, Brugge), Frankrijk (Parijs), Duitsland en Engeland (Londen).
Dit internationale netwerk benadrukt dat Zwolle niet alleen een lokale, maar ook een nationale en internationale muzikale rol speelt. De stad is een uitgangspunt voor muzikanten die hun talent willen laten zien op een bredere schaal. Dit is ook te zien in de betrokkenheid van Zwolse muzikanten bij nationale en internationale projecten. Zo was Rémi Keupink bijvoorbeeld betrokken bij de Academy van het Jazz Orchestra of the Concertgebouw, een ervaring die hij als leerzaam en waardevol beschouwt.
De rol van Joan Reinders en andere drijfveren
Een van de belangrijkste drijfveren achter de succesvolle jazzscene in Zwolle is Joan Reinders, componist, arrangeur en dirigent van het Millennium Jazz Orchestra. Zijn vakmanschap en toewijding hebben ervoor gezorgd dat het orkest zich heeft ontwikkeld tot een toonaangevende big band in Nederland. Reinders is ook een inspiratiefiguur voor jonge muzikanten en docenten aan het ArtEz Conservatorium. In 2023 won hij de Jerry van Rooyen Award, een nationale jazzprijs die hem een herkenbaar plekje in de nationale jazzscene geeft.
Reinders’ invloed op de jazzscene in Zwolle is niet alleen beperkt tot het MJO, maar heeft ook geleid tot de aantrekkingskracht van het conservatorium. Zijn mentorrol en het muzikale begeleiding die hij biedt, zijn essentieel voor de groei van jonge talenten in de regio. Zijn projecten, zoals Bleeding Amazonia en Water, tonen aan dat hij niet alleen muzikaal innovatief is, maar ook sociale thema’s in zijn werk verwerkt.
De toekomst van de jazz in Zwolle
De toekomst van de jazzscene in Zwolle lijkt veelbelovend. Het aanwezige netwerk van educatieve instellingen, orkesten en muziekplekken biedt jonge muzikanten een solide basis om hun carrière op te bouwen. De samenwerkingen tussen orkesten, muzikanten en theaters zorgen ervoor dat de stad zich blijft ontwikkelen als een muzikale hub in het noordoosten van Nederland.
De nadruk op maatschappelijke thema’s in programma’s zoals Water en Bleeding Amazonia benadrukt dat de jazz in Zwolle niet alleen muzikaal, maar ook sociaal verantwoord is. Dit maakt de stad niet alleen een aantrekkelijke plek voor muzikale ontwikkeling, maar ook voor artistieke en maatschappelijke betrokkenheid.
Daarnaast biedt Zwolle een veilige en ondersteunende omgeving voor jonge muzikanten. Deze combinatie van educatie, samenwerking en maatschappelijke relevantie maakt de stad een unieke plek in de Nederlandse jazzscene.
Conclusie
Zwolle is meer dan alleen een historische of landelijke stad in het noordoosten van Nederland. Het is, dankzij zijn sterke educatieve aanbod, levendige orkesten en een breed muzikale netwerk, ook een jazzcentrum dat zich op de kaart heeft geschilderd. Het Millennium Jazz Orchestra, onder leiding van Joan Reinders, speelt een centrale rol in deze ontwikkeling. De betrokkenheid van jonge muzikanten zoals Rémi Keupink en Luuk de Vries benadrukt dat Zwolle niet alleen een plek is waar jazz wordt gespeeld, maar ook waar jonge talenten zich kunnen ontwikkelen.
De combinatie van educatie, samenwerking en maatschappelijke betrokkenheid maakt Zwolle een unieke plek in de Nederlandse jazzscene. Voor zowel muzikanten als toeristen biedt de stad een rijke muzikale omgeving waarin jazz centraal staat. Voor wie jazz wil ervaren of als muzikant wil groeien, is Zwolle een essentiële bestemming in Nederland.