Het wonder van Winsum: het mooiste dorp van Nederland in het oog

In 2020 kreeg het Groningse dorp Winsum de titel ‘mooiste dorp van Nederland’ toegekend door de ANWB. Dit feit zette het dorp op de kaart als een van de meest opvallende en charmante dorpen van het land. De titel wordt onder meer toegeschreven aan de historische en architectonische schoonheid, de unieke ligging aan het water, en het levendige dorpsleven. In dit artikel worden de redenen onderzocht waarom Winsum deze erkenning kreeg, en hoe het dorp zijn charmes behoudt in tijden van verstedelijkking en vergrijzing.

De aantrekkingskracht van Winsum

Winsum is een dorp dat zich onderscheidt door zijn unieke combinatie van historische bouwstijlen, een levendig centrum met winkels en cafés, en een prachtige natuur. Volgens het juryoordeel van de ANWB is het dorp een ‘prachtdorp’ met een gemoedelijke kern, beeldbepalende gebouwen, en een goed ontwikkelde winkel- en horeca-indeling. Het dorp ligt in de gemeente Het Hogeland en telt ruim 7500 inwoners. Het is opgedeeld in twee delen: Obergum en Winsum, die verbonden worden door de Boogbrug en de Jeneverbrug. Deze bruggen zijn niet alleen functioneel, maar ook een beroemde attractie voor bezoekers.

Een van de belangrijkste kenmerken van Winsum is het Winsumerdiep, een blauwe ader die het dorp dwars doorheen loopt. Dit waterweggetje biedt niet alleen een prachtig uitzicht, maar ook een unieke manier om het dorp te ervaren. Bezoekers kunnen bijvoorbeeld een fluisterboot huren of op een sup varen om de verschillende gebouwen vanuit het water te bewonderen. In de winter is het zelfs mogelijk om over het diep te schaatsen, waardoor het dorp ook in de winter een bijzondere sfeer uitstraalt.

Historische en architectonische schoonheid

De architectuur van Winsum is een van de belangrijkste redenen waarom het dorp wordt beschouwd als het mooiste van Nederland. Het dorp biedt een overzicht van verschillende bouwstijlen uit verschillende eeuwen. Er staan herenboerderijen uit de zeventiende en achttiende eeuw, stenen huizen in de stijl van de Amsterdamse School uit het begin van de negentiende eeuw, en moderne naoorlogse bungalows. Deze diversiteit maakt het dorp uniek en geeft het een rijke geschiedenis.

De historische kern van Winsum bevat ook meerdere monumentale gebouwen, waaronder de kerk en de twee molens. Deze gebouwen staan op verschillende plekken in het dorp en bieden prachtige uitzichten. De molen bij de kerk en de kerk zelf vormen samen een iconisch plaatje dat vaak op foto’s en in reclame wordt gebruikt. De kerk is open voor bezoekers en biedt een prachtige sfeer voor religieuze en culturele activiteiten.

Sociale en culturele dynamiek

De levendigheid van het dorp is een van de belangrijkste factoren die de titel ‘mooiste dorp van Nederland’ ondersteunen. Winsum beschikt over een goed ontwikkelde horeca, met cafés, restaurants en winkels die het dorp een levendig centrum geven. De lokale bevolking is trots op hun dorp en zorgt ervoor dat het dorp zijn sfeer behoudt. Volgens burgemeester Henk Jan Bolding is het dorp een ‘reis door de tijd’ en een plek waar levendigheid en rust in evenwicht zijn.

De gemeente heeft ook actief bijgedragen aan de huidige positie van het dorp. De gemeentebelangen en lokale ondernemers werken samen aan het behouden van de charme van het dorp, ook in tijden van kaalslag en aardbevingsschade. Dit wordt ondersteund door de inzet van vrijwilligers en lokale initiatieven die bijdrragen aan het behouden van de sfeer.

De rol van de ANWB en de uitverkiezing

De ANWB kreeg in 2020 de kans om voor het eerst een titel uit te slopen voor ‘het allermooiste dorp van Nederland’. De uitverkiezing werd bepaald door de stemmen van ruim 30.000 Nederlanders, die een lijst van 50 dorpen in kaart brachten. Uit deze lijst kwam een top-5 van fraaie dorpen. De winnaar was het Groningse Winsum, gevolgd door Elsloo, Oisterwijk, Hollum en Urk.

De jury bestond uit verschillende personen, waaronder Marieke Haafkens van de ANWB, Wim Daniëls, cabaretier en auteur, en Jaap Evert Abrahamse van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De jury benadrukte het levendige centrum, de beeldbepalende gebouwen, en de unieke ligging van het dorp. De titel werd op 17 augustus 2020 bekendgemaakt, en de directeur van de ANWB bezocht het dorp om de prijs te overhandigen.

De impact van de titel

De titel ‘mooiste dorp van Nederland’ heeft een positieve impact gehad op Winsum. Er is een stijging geweest in het aantal bezoekers, met name in de winter en zomer. Volgens de bronnen is het dorp in die jaren sterk in de kijker gekomen, waardoor lokale ondernemers meer omzet draaiden. Hoewel de gemeentekas niet direct profiteert van de titel, zijn de lokale ondernemers wel blij met de toeristische vruchten.

De titel heeft ook geleid tot meer aandacht voor het dorp in de media. Het dorp is opgenomen in het ANWB-Boek ‘De allermooiste dorpen van Nederland’ en is opgenomen in verschillende publicaties, waaronder de VNG Magazine. De titel heeft ook geleid tot een excursie voor de Vereniging Nederlandse Gemeenten, waarin de vraag werd gesteld hoe een dorp zijn schoonheid kan behouden in tijden van kaalslag en aardbevingsschade.

De toekomst van Winsum

Hoewel Winsum de titel ‘mooiste dorp van Nederland’ heeft behaald, blijven er uitdagingen. De gemeente moet het dorp in de toekomst goed in de gaten houden, met name in tijden van vergrijzing, kaalslag en aardbevingsschade. De inwoners en lokale ondernemers spelen hier een belangrijke rol in. De gemeente en de raad van bestuur van Het Hogeland werken actief aan het behouden van de sfeer van het dorp, ook in tijden van verstedelijkzing.

Conclusie

Winsum is een uniek dorp dat zich onderscheidt door zijn historische architectuur, levendig centrum, en de onmiskenbare sfeer. De titel ‘mooiste dorp van Nederland’ die het in 2020 kreeg, is een beloning voor het werk dat de inwoners, lokale ondernemers en gemeente hebben geleverd. Het dorp blijft een aantrekkelijke bestemming voor toeristen en een trots voor de inwoners. Door actief te blijven werken aan de behoud van de charme van het dorp, kan Winsum ook in de toekomst een van de mooiste dorpen van Nederland blijven.

Bronnen

1. Het Groningse Winsum mag zich het mooiste dorp van Nederland noemen
2. 2020 Elsloo grijpt naast titel "allermooiste dorp van Nederland"
3. Winsum uitgeroepen tot 'mooiste dorp van Nederland'
4. Deze dag: Het wonder van Winsum, mooiste dorp van Nederland
5. Winsum allermooiste dorp van Nederland
6. Het wonder van Winsum, mooiste dorp van Nederland
7. Winsum: het mooiste dorp van Nederland
8. Oisterwijk, eentje van de allermooiste dorpen van Nederland!