De Faradaystraat in Zwolle: een overzicht van bedrijven, faciliteiten en toegankelijkheid
september 27, 2025
Het Engelse Werk in Zwolle is een van de meest iconische openbare parken in de regio Overijssel. Dit landschap, dat zich uitstrekt langs de IJssel, biedt niet alleen een prachtige plek voor wandelingen en recreatie, maar is ook rijk aan geschiedenis. Het park is het resultaat van eeuwenlange veranderingen in stadsontwikkeling, verdediging en natuurbescherming. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis van het Engelse Werk, van zijn oorsprong in de Tachtigjarige Oorlog tot zijn huidige functie als recreatiegebied.
Oorsprong en vroege geschiedenis
Het Engelse Werk ligt op de locatie van een oud verdedigingswerk dat dateert uit de Tachtigjarige Oorlog. Dit verdedigingssysteem bestond uit een brede aarden wal die Zwolle verbindde met de IJssel, en dat weer een aantal schansen met elkaar verbond. Op een natuurlijke verhoging aan de IJssel lag de Nieuwe Schans, later ook wel het Nieuwe Werk genoemd. Deze locatie speelde een rol in de verdediging van de stad Zwolle tegen aanvallen van vijandelijke legers.
Na de Franse tijd (1795–1813) verloren deze verdedigingswerken hun functie, wat de gemeente een kans gaf om een nieuwe bestemming voor het terrein te zoeken. Dit leidde ultiem tot de ontwikkeling van het Engelse Werk zoals wij het vandaag de dag kennen.
Aanleg en landschapsontwerp
De aanleg van het Engelse Werk dateert uit de negentiende eeuw. Het park werd ontworpen om een groene ruimte te vormen die beschikbaar was voor inwoner en bezoeker. Tijdens deze periode kwamen tuinarchitecten als Hendrik van Lunteren en Samuel van Lunteren betrokken bij het ontwerp van het park. Hun werk bevatte onder andere plantsoeneringen en de herinrichting van de omwalling van Zwolle.
Samuel van Lunteren, die actief was in de tweede helft van de negentiende eeuw, had ook betrokking bij de herinrichting van het Engelse Werk. Zijn aanpak richtte zich op het aanleggen van natuurlijke wandelgebieden en het creëren van een harmonische sfeer tussen de stad en de natuur.
Het park als inspiratie voor natuurbescherming
Het Engelse Werk is niet alleen een recreatiegebied, maar ook een historisch getuige van de opkomst van de natuurbescherming in Nederland. In de vroege twintigste eeuw werd het park een inspiratiebron voor figuren zoals Eli Heimans, een geboren Zwollenaar die als onderwijzer actief was in de natuur-educatie. Zijn samenwerking met Jac. P. Thijsse leidde tot een grotere populariteit van ‘de wilde natuur’ onder brede lagen van de bevolking.
Het Engelse Werk speelde een belangrijke rol in de educatieve inzet van Heimans. Het park, met zijn overvloed aan planten en dieren, was een ideale locatie voor educatieve wandelingen en observaties. Het was voor Heimans een soort "venster" naar de natuur, een plek waar hij de schoonheid van de wilde flora en fauna kon laten zien aan kinderen en jongeren.
Bezoekerscentrum en toegankelijkheid
In 1988 werd een bezoekerscentrum in het Engelse Werk geopend. Het centrum gaf bezoekers inzicht in de geschiedenis van het park en zijn betekenis voor de stad Zwolle. Het initiatief was genomen door Jaap Hagedoorn, die tijdens de opening toespraken gaf over de historische en culturele waarde van het Engelse Werk. Het centrum maakte het park nog toegankelijker voor toeristen en inwoners en onderstreepte het park als een historisch en recreatief belangrijk gebied.
Het Engelse Werk in vogelvlucht
In vogelvlucht geeft het Engelse Werk een beeld van de geschiedenis van Zwolle. Het park is een overgangsruimte tussen stad en rivier, en het toont aan hoe de stad Zwolle in de loop van de eeuwen heeft leren omgaan met haar omgeving. Van verdedigingswerk tot recreatiegebied is de transformatie van het Engelse Werk een spiegel van de wisselwerking tussen de mens en de natuur in de regio Overijssel.
De geschiedenis van het park wordt verder verrijkt door het feit dat het Engelse Werk een belangrijke rol speelt in educatieve en ecologische initiatieven. Het park is een levend laboratorium voor de waarneming van natuurlijke processen en een plek waar het belang van het bewaren van natuurlijke ruimtes duidelijk wordt gemaakt.
Het Engelse Werk vandaag de dag
Vandaag de dag is het Engelse Werk een veelgebruikt park dat niet alleen gebruikt wordt door inwoners van Zwolle, maar ook door toeristen die de stad bezoeken. Het park biedt een diverse resem activiteiten, van wandelingen langs de IJssel tot recreatie op de brede grachten en weiden. Het Engelse Werk is een symbool van de combinatie van stad en natuur, en het toont aan dat de menselijke activiteit en de natuur niet noodzakelijk tegenstrijdig hoeven te zijn.
Het park is ook een belangrijk onderdeel van de stadsontwikkeling in Zwolle. Het Engelse Werk fungeert als een bufferzone tussen de bebouwde kom en de IJssel, en het helpt bij het beheer van het waterpeil in de regio. Dit maakt het park niet alleen een recreatieve plek, maar ook een functionele ruimte die bijdraagt aan de duurzaamheid van de stad Zwolle.
Conclusie
Het Engelse Werk in Zwolle is een uniek park dat een rijke geschiedenis vertegenwoordigt. Het is ontstaan uit een verdedigingswerk en is geleidelijk veranderd in een recreatiegebied dat beschikbaar is voor inwoner en bezoeker. Het park is een getuige van de geschiedenis van Zwolle en een symbool van de wisselwerking tussen de mens en de natuur. Het Engelse Werk blijft een belangrijke plek in de regio, zowel vanuit een historisch, ecologisch als recreatieperspectief.
Het park blijft bovendien een bron van inspiratie voor natuurbescherming en educatie, zoals dat duidelijk is geworden uit het werk van figuren als Eli Heimans. Het Engelse Werk is dus meer dan alleen een park – het is een openbare ruimte die een historische, ecologische en maatschappelijke functie vervult.