Ekoplaza Zwolle: Een Biologische Supermarkt in het Hart van Overijssel
september 27, 2025
In Zwolle en de omgeving speelt boomverzorging en bosbeheer een centrale rol in het behoud van natuurlijke en stedelijke groenruimtes. Bomen zijn niet alleen esthetisch waardevol, maar ook essentieel voor de ecologie, biodiversiteit en klimaatstabiliteit. Het beheer van bomen in openbare en particuliere eigendom wordt daarom steeds verantwoordelijker en duurzamer gemaakt, met aandacht voor zowel gezondheid als juridische kaders.
In dit artikel bekijken we de huidige praktijken, maatregelen en initiatieven in het kader van boomverzorging in Zwolle, met een nadruk op professionele inspecties, juridische regelgeving en duurzame certificeringen. We richten ons niet alleen op de praktische zorgen van een boomeigenaar, maar ook op het bredere beleid dat de gemeente Zwolle heeft opgesteld om bomen te beschermen en te onderhouden.
Boomverzorging in de Praktijk
In Zwolle is het belang van boomverzorging goed ingeburgerd. Bijvoorbeeld, het uitvoeren van een VTA-controle (Visual Tree Assessment) is een bewezen en effectieve manier om de gezondheid en veiligheid van bomen te garanderen. Deze inspectie wordt uitgevoerd door gecertificeerde boomdeskundigen en leidt tot een beoordeling van de boom in drie categorieën:
- Groen: De boom is gezond en vereist geen directe aandacht.
- Oranje: De boom dient opnieuw te worden gecontroleerd binnen twee jaar.
- Rood: De boom vormt een risico en vereist directe interventie.
VTA-controllen zijn essentieel voor eigenaars van bomen, zowel in particuliere als openbare ruimtes, omdat ze niet alleen helpen bij het voorkomen van schade, maar ook als juridisch bewijs kunnen dienen in geval van incidenten. Deze procedure is onder andere aanbevolen door organisaties als Van Rooyen Tuinen, die benadrukken dat het uitvoeren van een VTA-controle een manier is om je zorgplicht als eigenaar van een boom te voldoen.
Juridische Kaders en Beleid
De regelgeving rondom boomverzorging en bosbeheer in Zwolle is vrij strikt, en richt zich op zowel de kwantitatieve als kwalitatieve bescherming van houtopstanden. De Boswet stelt dat waar houtopstand staat, daar ook houtopstand moet blijven. Dit betekent dat het aantal bomen in de regio niet mag afnemen, ongeacht hun kwaliteit of soort. De gemeentelijke regelgeving, zoals de Bomenverordening 2013, gaat verder door de kwaliteit van de bomen in overweging te nemen. Zo kan bijvoorbeeld de omvorming van een beukenbos naar een dennenbos worden tegengehouden uit landschappelijke of ecologische redenen.
Daarnaast gelden specifieke regels rondom snoeien en vellen. Bijvoorbeeld, de eerste keer kandelaberen of knotten van een boom vereist een vergunning, omdat dit een grote beeldwijziging betreft. Alleen de periodieke onderhoudssnoeiingsactiviteiten zijn daarvan vrijgesteld. Deze maatregelen zijn bedoeld om zowel de esthetiek als de ecologie van de boomstructuren te behouden.
Duurzaam Bosbeheer
De duurzaamheid van het bosbeheer is in Zwolle en de rest van Nederland steeds belangrijker geworden. Een van de initiatieven die hierop gericht is, is het zogenaamde 'Bomen buiten het bos'-certificeringssysteem, dat door PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification) wordt gesteund. Dit systeem certificeert hout dat verantwoord is geoogst, wat essentieel is voor zowel het milieu als de markt.
In Nederland wordt jaarlijks ongeveer 800.000 kubieke meter hout geoogst, terwijl het verbruik per inwoner gemiddeld één kubieke meter per jaar is. Het is dus belangrijk om dit verbruik duurzaam te maken. Door lokale houtbedrijven en verwerkers te certificeren, draagt Zwolle bij aan een zelfvoorzienend en duurzaam houtbeleid. Bovendien wordt in 2024 de EUDR-verordening (European Union Deforestation Regulation) ingevoerd, die verbanningsproducten die verband houden met ontbossing verbiedt. De PEFC-certificering is hierin een waardevolle tool om aan te tonen dat hout legaal en duurzaam is geoogst.
Bijzondere Bomen en Monumentale Boomstructuren
Zwolle beschikt over een aantal bijzondere bomen en boomstructuren die van historisch, ecologisch en landschappelijk belang zijn. In 2013 is een actualisatie gedaan van de lijst met bijzondere bomen, die eerder in 1993 is opgesteld. Deze bomen worden gecategoriseerd op basis van leeftijd en conditie:
- Waarde bomen: 50–80 jaar oud
- Monumentale bomen: ouder dan 80 jaar
- Herinneringsbomen: bomen geplant ter nagedachtenis van een gebeurtenis
De criteria voor bijzondere bomen zijn gericht op uiterlijke kenmerken, ecologische waarde en ruimtelijke betekenis. Deze bomen mogen niet zomaar worden gekapt of aangepast, en vallen onder een extra bescherming. Bijvoorbeeld, bij het vellen van een boom die op de lijst staat, dient de gemeente dit te rechtvaardigen en te motiveren op basis van beleidskaarten en bestemmingsplannen.
Initiatieven en Acties voor Meer Bomen
Een van de meest inspirerende bewegingen in Zwolle en het land is Meer Bomen Nu, een initiatief dat gratis bomen en struiken beschikbaar stelt voor iedereen die wil bijdragen aan het aanplanten van nieuwe groenruimtes. Deze organisatie werkt met een zogenaamde Bomenplanner, waarin je kunt aandragen als Plantlocatie en gratis bomen kunt ophalen in de buurt. Ook wordt plantadvies gegeven via de Bomenvinder, een tool die helpt bij het kiezen van de juiste boom voor een specifieke locatie.
Het verplanten van bomen vindt meestal plaats in de wintermaanden, vanaf het eerste weekend van november tot het eerste weekend van maart. Tijdens deze rustperiode zijn bomen geschikt om te verplaatsen. Het initiatief is succesvol en groeit snel, met behulp van partners op zowel landelijke als lokale schaal.
Boomverzorging en Klimaatverandering
De klimaatverandering heeft ook een directe impact op het boombeheer in Zwolle. Boombedrijven zoals Wigink Bos- & Boomverzorging leggen hierbij de nadruk op het versterken van de weerbaarheid van bomen. Hun diensten, uitgevoerd door gecertificeerde boomverzorgers (ETW’ers), richten zich op snoeien, kappen, bodemzorg en ziektebestrijding. Bovendien adviseren zij bij het aanplanten van nieuwe bomen, waarbij biodiversiteit en bodemgezondheid centraal staan.
De klimaatverandering leidt tot veranderende omstandigheden voor bomen, zoals droogte, verhoogde ziekteincidenten en veranderde windsnelheden. Het is daarom essentieel dat boomverzorging niet alleen gericht is op het houden van bomen gezond, maar ook op het anticiperen op toekomstige uitdagingen.
Conclusie
Boomverzorging in Zwolle is een complexe, maar essentiële zaak die zowel juridisch als ecologisch van groot belang is. Het huidige beleid en praktijk richt zich op het behoud en verbeteren van boomstructuren, zowel in de stadsstructuur als in het ruimere bosgebeed. Door middel van VTA-controllen, duurzame certificeringen, en maatschappelijke initiatieven zoals Meer Bomen Nu, wordt het bos- en boombeheer steeds verantwoordelijker en duurzamer.
Voor reizigers en toeristen die Zwolle bezoeken, is het niet alleen een stadsreizen naar een historische en culturele stad, maar ook een kans om te leren over het lokale bos- en boombeheer. Boomverzorging is hier een levendige praktijk die een bijdrage levert aan de leefbaarheid van de stad en haar omgeving.