Appartementen te huur in Zwolle: Uw gids voor wonen in de groenste stad van Europa
september 27, 2025
Zwolle ligt midden in een waterrijk gebied, waar de Vecht, de IJssel en het Zwarte Water een grote rol spelen in het landschap. Door de klimaatverandering en de toenemende regenval in het zuiden van Nederland is wateroverlast in de regio steeds vaker aan de orde. In de afgelopen jaren zijn er meerdere incidenten geweest waarbij kelders van woningen, werkvloeren van bedrijven en straten onder water kwamen te staan.
De gemeente Zwolle, in samenwerking met waterschappen en andere regio-organisaties, heeft diverse maatregelen genomen om de waterveiligheid te verhogen. Deze inspanningen zijn gericht op het versterken van dijken en keringen, het creëren van ruimte voor water en het betrekken van inwoners en ondernemers bij de klimaatadaptatie. Tegelijkertijd blijkt uit de huidige situatie dat de bestaande maatregelen niet volledig voldoende zijn om toekomstige overstromingsrisico’s te beheersen.
In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken van de wateroverlast in Zwolle, de huidige maatregelen en plannen voor de toekomst, en welke rol inwoners en bedrijven kunnen spelen bij het leven met water in een klimaatadaptieve regio.
De oorzaken van wateroverlast in Zwolle
Wateroverlast in Zwolle ontstaat door een combinatie van factoren. Het gebied is historisch bepaald door weteringen en kanalen die gegraven werden om landbouw en handel mogelijk te maken. Deze structuur maakt de regio inherent kwetsbaar voor wateroverlast, vooral bij hoge regenval of bij extreem hoge waterstanden in de IJssel of de Vecht.
Een belangrijke oorzaak van wateroverlast is de klimaatverandering. In de afgelopen jaren zijn er meerdere incidenten geweest waarbij zware regenbuien leidden tot overstromingen in de kelders van woningen en bedrijven. In december 2023 bijvoorbeeld stond het water in Dalfsen, een gemeente in de buurt van Zwolle, zeer hoog. Burgemeester Erica van Lente van Dalfsen merkte op dat dit soort incidenten in de afgelopen 5,5 jaar regelmatig voorkwam. In 2021 kwam er bij een plensbui 75 mm regen in drie kwartier naar beneden, wat leidde tot waterschade in de horeca en productiebedrijven.
Naast de regenval speelt ook de waterstand in het IJsselmeer een rol. Rijkswaterstaat verhoogt sinds enkele jaren het peil in het IJsselmeer in de wintermaanden, wat betekent dat water uit Zwolle en het achterland moeilijker kan worden afgevoerd. Hierdoor is er een groter risico op overstromingen, vooral bij zware regenval. De opblaasbare stormvloedkering bij Ramspol, die het Zwarte Meer afsluit tegen het Ketelmeer bij hoge waterstand, is een voorbeeld van een technische maatregel die hierbij wordt ingezet. Toch blijkt uit ervaring dat deze technische oplossingen niet voldoende zijn om toekomstige risico’s volledig te beheersen.
Huidige maatregelen tegen wateroverlast
Versterking van dijken en keringen
Een van de belangrijkste maatregelen tegen wateroverlast is de versterking van dijken en keringen. Het waterschap Delfland, in samenwerking met waterschap Vechtstromen en Rijkswaterstaat, voert het Hoogwaterbeschermingsprogramma uit. Dit programma omvat twee grote projecten: IJsselwerken en Stadsdijken.
IJsselwerken
Het IJsselwerkenproject betreft de dijk die het gebied van Zwolle en Salland beschermt tegen water vanuit de IJssel. Bij een doorbraak van deze dijk stroomt een groot deel van Zwolle en Salland onder water. Het water kan tot een hoogte van 1 tot 3 meter stijgen, wat leidt tot omvangrijke schade.
Stadsdijken
De Stadsdijken in Zwolle beschermt de stad tegen water uit het Zwolle-IJsselkanaal en het Zwartewater. Deze keringen lopen van het industrieterrein Voorst tot de woonwijk Holtenbroek en het landelijke Westerveld. In totaal zijn het bijna 9 kilometer aan keringen, waarvan 7,5 kilometer wordt versterkt. Deze versterking is nodig om de stad beter te beschermen tegen hoge waterstanden in de grachten en kanalen.
Naast deze projecten is er ook een initiatief genaamd Veilige Vecht, waarbij het watersysteem tussen Dalfsen en Zwolle wordt versterkt. Dit project houdt onder meer in dat de dijken langs de Vecht worden versterkt en het gebied klimaatbestendig wordt gemaakt.
Creëren van ruimte voor water
Omdat technische maatregelen zoals dijken en keringen niet volledig voldoen, wordt er ook gekeken naar andere benaderingen. Een van deze benaderingen is het leven met het water. Dit betekent dat er ruimte wordt gecreëerd voor water in het stadsplan, zodat het water bij hoge regenval of overstromingen kan worden opgenomen zonder dat dit leidt tot schade.
Een voorbeeld van deze aanpak is de sponsstrategie, die deel uitmaakt van het NOVEX-programma. Deze strategie is bedoeld om de regio klimaatbestendig te maken, terwijl tegelijkertijd de economische groei en de bevolkingsgroei worden ondersteund. Tot 2040 moeten er 50.000 woningen in de regio worden toegevoegd, en dit moet op zo klimaatadaptieve manier mogelijk zijn.
Gebiedsontwikkeling en klimaatadaptatie
In de stedelijke ontwikkeling wordt gebruikgemaakt van ruimtes die extra water kunnen opvangen. Een voorbeeld hiervan is het Kraanbolwerk, dat een waterpeil van 2,60 meter boven NAP kan aan. Ook het Weezenlanden-project is een voorbeeld van een gebied dat is ontworpen om wateroverlast te beperken. In dit gebied is een waterkering opgenomen in de ontwikkeling van woningen en bedrijven.
Een ander voorbeeld is de herinrichting van de Thorbeckegracht, die deel uitmaakt van de ontwikkeling van het Stadshart. Deze herinrichting biedt kansen om de gevolgen van hogere waterstanden in de Binnenstad van Zwolle te beperken. De gemeente werkt al tien jaar aan dit soort projecten in samenwerking met waterschappen en de provincie.
Toekomstige plannen en uitdagingen
Verder versterken van het watersysteem
De huidige maatregelen tegen wateroverlast zijn niet volledig voldoende. Er zijn plekken in Zwolle waarbij de dijken en keringen te laag zijn om toekomstige waterstanden te kunnen verdragen. Wethouder Gerdien Rots wijst op het feit dat, door klimaatverandering en mogelijke veranderingen in het watersysteem, hogere waterstanden mogelijk zijn. Deze hogere waterstanden kunnen leiden tot overstromingen in delen van de stad.
Bijvoorbeeld in de omgeving van de Weezenlanden-Noord en in de Binnenstad van Zwolle ligt het gevaar op het laagste peil. De industriegebieden van Holtenbroek en Huize Hofvliet zijn ook kwetsbaar. Ook het woonwagenkamp Weteringkade en de padvinderij bij het Almelose kanaal liggen buitendijks en zijn dus niet beschermd tegen overstromingen.
Als de waterstanden oplopen tot ongeveer 1,70 tot 1,80 meter boven NAP, kan het water vanuit de stadsgracht de woningen in lopen. Dit betekent dat er extra maatregelen nodig zijn om deze gebieden beter te beschermen.
Betrekken van inwoners en ondernemers
De gemeente werkt al jaren aan het betrekken van inwoners en ondernemers bij de klimaatadaptatie. Inwoners en bedrijven die wonen of werken in kelders, kunnen bijvoorbeeld geconfronteerd worden met wateroverlast. Ondernemers die een kantoor of bedrijfsruimte in de kelder hebben, kunnen hierdoor schade lijden. De gemeente adviseert daarom om extra maatregelen te nemen, zoals waterafvoerinstallaties of kelderpoorten.
In het kader van de Stadshart-ontwikkeling wordt ook gekeken naar de rol van inwoners en ondernemers bij het leven met water. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan de singelzonevisie, waarbij ruimte voor water in de stad wordt gecreëerd. Deze visie is bedoeld om de gevolgen van overstromingen te beperken en tegelijkertijd de leefbaarheid van de stad te verbeteren.
Conclusie
Wateroverlast is een van de grootste uitdagingen die de regio Zwolle tegenwoordig moet aanpakken. Door klimaatverandering en hoge regenval is het risico op overstromingen toegenomen. De huidige maatregelen, zoals de versterking van dijken en keringen, zijn een belangrijke stap in de richting van meer waterveiligheid. Tegelijkertijd blijkt dat deze technische oplossingen niet volledig voldoen. Daarom wordt er ook gekeken naar andere benaderingen, zoals het leven met water en het creëren van ruimte voor water in de stedelijke ontwikkeling.
De gemeente Zwolle, in samenwerking met waterschappen en andere regio-organisaties, werkt aan een klimaatadaptieve regio die tegelijkertijd leefbaar en duurzaam is. Deze aanpak is niet alleen bedoeld om wateroverlast te beheersen, maar ook om de groei van de regio te ondersteunen. Het betrekt inwoners en ondernemers actief bij het proces, wat essentieel is voor een succesvolle klimaatadaptatie.
In de toekomst zullen er waarschijnlijk meer maatregelen nodig zijn om de regio volledig veilig te maken tegen overstromingen. Maar met de huidige plannen en inspanningen is het mogelijk om de regio Zwolle te versterken tegen de gevolgen van klimaatverandering.