Het Spinhuis in Zwolle: van tuchthuis tot restauranthotel

Het Spinhuis in Zwolle is een rijksmonument dat een rijke historie vertegenwoordigt, verankerd in de 18e eeuw. Het was oorspronkelijk bedoeld als een tuchthuis voor de Provincie Overijssel en vervolgde later een functie als gevangenis. In de 21e eeuw is het pand herbestemd tot hotel en restaurant door Jonnie en Therèse Boer, bekende namen in de Nederlandse culinair wereld. Deze transformatie is niet alleen een toonbeeld van architectonische vernieuwing, maar ook van historisch bewustzijn. Het Spinhuis, dat vroeger bekend stond als het "Provinciaal Tuchthuis", is nu een uniek en cultureel waardevol complex dat toeristen en bewoners van Zwolle een unieke ervaring biedt.

In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van het Spinhuis, de verbouwing tot hotel en restaurant, de architectonische keuzes en de rol van het gebouw in de huidige toeristische sector van Zwolle. Het artikel is opgesteld op basis van betrouwbare bronnen en documentatie.

Geschiedenis van het Spinhuis

Het Spinhuis in Zwolle is een historisch complex dat al sinds de 18e eeuw een rol speelt in de regionale justitiële geschiedenis. In 1738 werd besloten om een provinciaal tuchthuis te bouwen, een initiatief dat tot dan toe al meer dan een eeuw lang op de agenda stond. De eeuwenoude rivaliteit tussen Zwolle, Deventer en Kampen vertraagde de beslissing. Uiteindelijk werd het lot gebruikt om de locatie te bepalen, en het viel uit op Zwolle.

In 1740 werd het tuchthuis in gebruik genomen, ontworpen door Isaac van den Heuvel, een provinciaal landmeter uit Zutphen. De aannemers Jan Hoonhorst en Jan Peters waren verantwoordelijk voor het timmerwerk, en Godfried Gerlach, meester beeldhouwer uit Deventer, maakte de beelden en het wapen van Overijssel boven de voordeur. Het oorspronkelijke gebouw had een plattegrond van ongeveer 30×30 meter, met een rondlopende gang aan de stadskant en cellen geconcentreerd rond de open binnenplaats. Deze structuur had een therapeutisch karakter, met het idee dat volledige afzondering van de buitenwereld een positieve invloed had op de gevangenen.

Na de oprichting onderging het gebouw in 1823 en 1863-1877 twee grote verbouwingen. De eerste verbouwing had tot doel om grotere ruimtes te realiseren voor de gevangenen, zodat zij tijdens hun straf aan het werk konden worden gezet. De tweede verbouwing was gericht op individuele opsluiting, met het toevoegen van recreatieruimten zoals sport, televisie en een kerk.

In 1997 werd het Spinhuis tijdelijk gebruikt voor uitgeprocedeerde asielzoekers met een strafblad, wat leidde tot aanpassingen aan de sanitaire voorzieningen. Deze geschiedenis maakt duidelijk dat het Spinhuis niet alleen een symbolisch gebouw is, maar ook een praktische gevangenis met een functionele geschiedenis.

Herbestemming tot hotel en restaurant

In 2005 kondigde topkok Jonnie Boer samen met zijn vrouw Therèse aan dat ze het Spinhuis zouden herbestemen tot hotel en restaurant. Het initiatief werd opgevat als een ambitie om het rijksmonument op een duurzame en culturele manier te benutten. Architect Maarten Fritz werd betrokken bij het ontwerp en de restauratie van het pand. De Welstands- en Monumentencommissie was positief over de wijze waarop Fritz het Spinhuis heeft herontworst.

De restauratie was geen lichte opgave, gezien het complexe karakter van het gebouw. Het was nodig om historische elementen te behouden terwijl tegelijkertijd ruimtes moesten worden aangepast om de wensen van hotelgasten en restaurantbezoekers te bevredigen. Het resultaat was een harmonieuze mix van historische elementen en moderne functies.

De restaurantruimte is gevestigd op de binnenplaats van het voormalige tuchthuis, een open ruimte met een glazen dak. De inrichting benadrukt de liefde voor de natuur van de Boers. Het gebruik van hout en groene elementen geeft het restaurant een warme en intime uitstraling. Ondanks dat er oorspronkelijk een perenboom had moeten worden geplaatst, is uiteindelijk een knotwilg gekozen, een boom die beter aansluit bij de constante temperatuur in het restaurant. Aanvullend zijn vijgebomen, 11 druivenrassen en twee soorten Toscaanse jasmijn geplaatst, waarvan de jasmijnsoorten op strategische punten in het glazen dak zijn aangebracht.

Architectonische en functionele keuzes

Bij de verbouwing van het Spinhuis was het belangrijk om historische elementen te behouden en te accentueren. Dit gold zowel voor de externe gevels als voor de interne ruimtes. De restauratie-architect Maarten Fritz koos ervoor om het karakter van het gebouw te behouden, maar tevens moderniseren zodat het functioneel was voor huidige gebruikers. De cellen werden omgetoverd tot hotelkamers, waarbij de historische gevels en interieurbestanddelen werden behouden. De wanden en deuren van de cellen zijn hergebruikt in de hotelkamers, waarbij de oorspronkelijke structuur van het gebouw zichtbaar is gebleven.

De binnenplaats, ooit een centrale ruimte voor luchten en recreatie van gevangenen, is nu de centrale ruimte van het restaurant Librije’s Zusje. Het glazen dak en de open structuur van de binnenplaats zorgen voor een lichte en wisselende ambiance, afhankelijk van het licht en het weer. De keuken is direct in de buurt van de binnenplaats gevestigd, zodat koks direct toegang hebben tot verse kruiden die op een kweektafel in de ruimte worden gekweekt. Deze aanpak zorgt voor een kringloop van natuurlijke ingrediënten die direct worden gebruikt in de bereidingsprocessen van het restaurant.

De verbouwing van het Spinhuis is een voorbeeld van hoe historische gebouwen op een duurzame manier kunnen worden herbestemd. De restauratiearchitectuur zorgde voor een balans tussen behoud van historisch erfgoed en de wensen van de huidige bewoners van Zwolle en toeristen.

Het Spinhuis in de huidige toeristische context

Sinds de herbestemming tot hotel en restaurant heeft het Spinhuis zich ontwikkeld tot een van de meest herkenbare en bezoekte toeristische locaties in Zwolle. Het gebouw staat symbool voor het vermogen om historisch erfgoed te transformeren in een moderne context. Het is een unieke combinatie van culturele geschiedenis, architectonische vernieuwing en culinair genieten.

Toeristen die het Spinhuis bezoeken kunnen genieten van zowel het historische aspect van het gebouw als de culinair kwaliteit van het restaurant Librije’s Zusje. Het hotel biedt een rustige en historische sfeer, waarbij de gevangeniscellen op een moderne manier zijn omgemaakt tot comfortabele hotelkamers. Deze sfeer aantrekt vooral culturele toeristen en historisch geïnteresseerden, maar ook diegenen die een exclusieve verblijfervaring zoeken.

Het Spinhuis is niet alleen een toeristische attractie, maar ook een centrale plek in het culturele landschap van Zwolle. Het gebouw is vaak aanwezig in de media en is onderdeel van de stadsbeelden van Zwolle. Het is een toonbeeld van hoe een historisch complex kan worden ingebed in de moderne stadsrealiteit.

Conclusie

Het Spinhuis in Zwolle is een uniek historisch complex dat sinds de 18e eeuw een rol speelt in de regionale justitiële geschiedenis. Het was oorspronkelijk ontworpen als een provinciaal tuchthuis en vervolgde later een functie als gevangenis. In 2005 werd het herbestemd tot hotel en restaurant door Jonnie en Therèse Boer. Deze transformatie is een toonbeeld van architectonisch en historisch bewustzijn. Het Spinhuis is een rijksmonument dat niet alleen historisch relevant is, maar ook een moderne functie vervult in de toeristische sector van Zwolle.

De verbouwing van het Spinhuis benadrukt de balans tussen behoud van historisch erfgoed en de wensen van huidige gebruikers. Het gebouw is nu een centrale plek in het culturele landschap van Zwolle, waar zowel historisch bewustzijn als culinair genieten centraal staan. Het Spinhuis is een inspiratiebron voor andere historische gebouwen die herbestemd moeten worden.

Bronnen

  1. Herbestemming van Librije's Hotel en Librije's Zusje in Zwolle
  2. Fotografie van het Huis van Bewaring en Librije's Hotel en Librije's Zusje
  3. Enter in Vlammen
  4. Het Spinhuizen als historisch monument
  5. Het eerste koloniale museum van Nederland

Related Posts