Pina: Muziek en Cultuur in Zwolle
september 26, 2025
De functie van loco burgemeester speelt een belangrijke rol in de bestuursorganisatie van gemeenten in Nederland. In Zwolle is deze rol al jaren van toepassing, zowel in tijden van nood als in periodes van uitbreiding en ontwikkeling. In het jaar 2023 en begin 2024 is deze functie opnieuw in het gedorende gekomen, bijvoorbeeld door de benoeming van Henk Jan Meijer als waarnemend burgemeester in Enschede en de activiteiten van burgemeester Peter Snijders, die in zijn nieuwjaarsspeech ook de rol van de loco burgemeesters in Zwolle benadrukte. Dit artikel biedt een overzicht van de functie van loco burgemeester in Zwolle, met aandacht voor verantwoordelijkheden, voorbeelden uit de praktijk en de bijdrage van deze functie aan de bestuursstabiliteit en het dagelijks functioneren van de gemeente.
De functie van loco burgemeester
De term loco burgemeester is afgeleid van het Latijnse "locus" wat "plaats" betekent en verwijst naar iemand die in de plaats van de burgemeester optreedt. In Zwolle is deze functie officieel ingevoerd om ervoor te zorgen dat er in de afwezigheid van de burgemeester of tijdens een reorganisatie van het college van burgemeester en wethouders, een degelijke bestuursstabiliteit blijft bestaan.
De verantwoordelijkheden van een loco burgemeester zijn sterk vergelijkbaar met die van de burgemeester zelf, afhankelijk van de context van de benoeming. In de praktijk betekent dit dat een loco burgemeester kan optreden bij het voorzitten van zittingen van de gemeenteraad, het bepalen van de agenda, het ondertekenen van belangrijke documenten en het uitvoeren van andere taken die normaal gesproken in het voorbehoud van de burgemeester vallen.
In Zwolle zijn in de loop der jaren verschillende personen benoemd tot loco burgemeester. Deze benoemingen vinden meestal plaats op voorstel van het college of de gemeenteraad en worden gedaan in overleg met de commissaris van de Koning.
Voorbeelden van loco burgemeesters in Zwolle
In de historie van Zwolle zijn meerdere personen benoemd tot loco burgemeester. Deze benoemingen vinden hun oorsprong in zowel tijdelijke situaties als in langere functies. In de bronnen zijn diverse namen genoemd van mensen die deze functie vervulden of opnieuw werden benoemd.
Niels van den Berg
In de bronnen wordt Niels van den Berg genoemd als loco burgemeester van Enschede in de context van de benoeming van Henk Jan Meijer als waarnemend burgemeester. Hoewel dit niet direct over Zwolle gaat, laat het zien dat deze functie in het bredere Overijsselse kader een essentiële rol speelt. De rol van loco burgemeester is zowel in Zwolle als in Enschede een belangrijke bufferfunctie in bestuursverbanden.
Verantwoordelijkheid tijdens het Hanzejaar 2023
In Zwolle zelf is burgemeester Peter Snijders in zijn nieuwjaarsspeech expliciet genoemd als iemand die in 2023 het Hanzejaar met acht andere Hanzesteden organiseerde. Hij benadrukte dat het gedachtengoed van de Hanze nog steeds leeft in de stad, en hij benoemde de rol van loco burgemeesters als hulp bij het organiseren van activiteiten. Deze functie is in de praktijk een ondersteuning die ervoor zorgt dat alle activiteiten vlot kunnen verlopen, ook bij een volledig actief en druk programma.
Andere functies en benoemingen
In de lijst van houders van de Zwolse Erepenning is ook sprake van personen die hun bijdrage leverden aan Zwolle in functies die vaak dicht bij de rol van loco burgemeester liggen. Zo zijn personen genoemd die op lange termijn als raadslid, wethouder of loco burgemeester werkten. Bijvoorbeeld Margriet Meindertsma werd in 1999 onderscheiden als raadslid, wethouder en loco burgemeester. Ook Hans Schripsema werd genoemd als raadslid en Hans Okkels als raadslid, wethouder en loco burgemeester.
Deze benoemingen tonen aan dat de functie van loco burgemeester in Zwolle niet alleen in tijden van nood wordt ingezet, maar ook als onderdeel van een brede bestuursstrategie. Het benoemen van een loco burgemeester helpt bij het verdelen van taken en het voorkomen van overbelasting, zowel voor de burgemeester als voor andere bestuursleden.
De praktijk van loco burgemeester in Zwolle
In Zwolle is de rol van loco burgemeester in de praktijk vaak verweven met andere bestuursfuncties. Het college van burgemeester en wethouders telt meerdere wethouders, en wanneer een burgemeester tijdelijk niet beschikbaar is, kan een van de wethouders of een extern benoemde loco burgemeester het takenpakket opnemen. In sommige gevallen wordt ook een voormalig burgemeester of een persoon met veel ervaring in de regio benoemd, zoals in het geval van Henk Jan Meijer, die in Enschede als waarnemend burgemeester optreedt.
Tijdelijke benoemingen
In de praktijk zijn benoemingen tot loco burgemeester meestal tijdelijk van aard. Ze worden vaak ingevoerd in geval van ziekte, verzuim, reis of andere tijdelijke omstandigheden. Zoals in de bronnen staat, is burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede sinds 4 november 2023 aan het herstellen en is daarom Henk Jan Meijer benoemd tot waarnemend burgemeester. Dit is een duidelijk voorbeeld van een tijdelijke benoeming, waarbij de rol van loco burgemeester essentieel is om de bestuursvoortgang ongehinderd te laten verlopen.
Benoeming in overleg
De benoeming van een loco burgemeester vindt meestal plaats in overleg met de fractievoorzitters in de gemeenteraad, de loco burgemeester zelf, de gemeentesecretaris en eventueel ook met de commissaris van de Koning. Dit is een proces dat in de bronnen wordt genoemd in het geval van Enschede. De benoeming moet niet alleen praktisch mogelijk zijn, maar ook politiek akkoord gaan. In Zwolle is dit proces op dezelfde manier aanwezig.
Functie en verantwoordelijkheden
De verantwoordelijkheden van een loco burgemeester zijn sterk afhankelijk van de situatie en de benoeming. In het geval van tijdelijke benoeming vervangt de loco burgemeester de burgemeester in zijn dagelijkse functies, zoals het voorzitten van vergaderingen en het ondertekenen van belangrijke documenten. In het geval van een structurele benoeming, bijvoorbeeld als onderdeel van een uitbreiding van het college, kan de loco burgemeester ook een eigen verantwoordelijkheid en takenpakket hebben, zoals in het geval van wethouders.
In Zwolle is het college van burgemeester en wethouders meestal uitgebreid genoeg om de functie van loco burgemeester tijdelijk te kunnen opnemen zonder het noodzakelijk is om iemand extern te benoemen. In gevallen waarin dat toch gebeurt, zoals in Enschede, is het een teken van de flexibiliteit en het vertrouwen in de kwaliteiten van een ervaren bestuursfiguur.
De rol van loco burgemeester in toekomstige ontwikkelingen
Zowel in Zwolle als in andere gemeenten in Overijssel is de functie van loco burgemeester van groot belang voor de continuïteit in bestuursvoering. De rol is niet alleen een buffer in tijden van nood, maar ook een ondersteuning bij het organiseren van grote evenementen en de uitvoering van structurele veranderingen.
In Zwolle is dit gebleken uit het Hanzejaar 2023, waarbij de rol van loco burgemeester een essentiële functie vervulde. Burgemeester Peter Snijders benadrukte in zijn nieuwjaarsspeech dat de Hanze nog steeds leeft in de stad en dat Zwolle in 2030 gastheer zal zijn van de internationale Hanzedagen. Dit soort activiteiten vereist een sterk bestuurskader dat in staat is om de organisatie te draaien, ook als de burgemeester tijdelijk niet beschikbaar is.
De rol van loco burgemeester is daarom een functie die niet alleen noodzakelijk is in tijden van nood, maar ook bij grote evenementen en veranderingen. Het is een functie die vertrouwen en professionaliteit vereist, en die in Zwolle vaak vervuld wordt door ervaren bestuursleden of voormalige burgemeesters.
Conclusie
De rol van loco burgemeester in Zwolle is een essentiële functie die ervoor zorgt dat de bestuursstabiliteit in de stad behouden blijft, ook in tijden van nood of bij grote evenementen. In de praktijk zijn meerdere personen benoemd tot loco burgemeester, waaronder zowel huidige wethouders als voormalige burgemeesters. De benoeming vindt meestal plaats in overleg met de gemeenteraad en de commissaris van de Koning, en de verantwoordelijkheden van de loco burgemeester zijn afhankelijk van de situatie.
In Zwolle is de functie van loco burgemeester niet alleen tijdelijk van aard, maar ook vaak verweven met andere bestuursfuncties. In het Hanzejaar 2023 bijvoorbeeld speelde de functie van loco burgemeester een belangrijke rol in de organisatie van activiteiten. Ook in tijden van ziekte of verzuim blijft de functie van loco burgemeester essentieel om ervoor te zorgen dat de bestuursvoortgang niet stilvalt.
De functie van loco burgemeester is dus meer dan alleen een tijdelijke vervanging van de burgemeester. Het is een ondersteuning van de bestuursorganisatie die ervoor zorgt dat de dagelijkse taken en grote projecten vlot kunnen verlopen, ook als de burgemeester tijdelijk niet beschikbaar is.