De Klokkensteeg in Zwolle: een historisch en cultureel hart van de stad
september 25, 2025
De herdenking van de afschaffing van de trans-Atlantische slavernij, ook bekend als Keti Koti, is een jaarlijks evenement dat in Zwolle een belangrijke betekenis heeft. Het is niet alleen een moment van reflectie op het verleden, maar ook een oproep tot actie in het heden. In deze artikel wordt een overzicht gegeven van de activiteiten, thema’s en doelen die centraal staan bij Keti Koti in Zwolle, gebaseerd op informatie uit recente evenementen en initiatieven.
De herdenking van 2025
De jaarlijkse herdenking van Keti Koti in Zwolle vindt in 2025 plaats op maandag 30 juni en dinsdag 1 juli, met activiteiten op twee locaties in de stad. De herdenkingsplechtigheid op 30 juni vindt plaats bij het Nijkerkenbolwerk, in de buurt van theater de Spiegel. De plechtigheid begint om 19:00 uur en wordt ingeleid door een klokkenluiding en muziek. In de agenda staat een toespraak, kranslegging en 2 minuten stilte centraal. Het programma eindigt met een informele bijeenkomst met koffie, thee en Surinaamse en Caribische lekkernijen.
Op 1 juli wordt de herdenking gevolgd door een viering op het Rodetorenplein, waarbij een brassband het publiek begeleidt tijdens de Bigi Spikri. Het programma biedt bovendien muziek, een foodcourt met gerechten uit Suriname, Curaçao, Kameroen en Senegal, en kraampjes met producten uit Tanzania, Suriname en Gambia. Deze activiteiten benadrukken de culturele rijkdom en diversiteit die Keti Koti vertegenwoordigt.
Keti Koti in Zwolle: thema en betekenis
Het thema van de herdenking in 2025 luidt: herdenken, erkennen en handelen. Vijf jaar na de eerste officiële herdenking in Zwolle is de nadruk bij de organisatie op actie in het huidige maatschappelijke klimaat. Keti Koti is niet alleen gericht op het herinneren aan het slavernijverleden, maar ook op het erkennen van de doorwerking van dat verleden in het heden.
De initiatiefnemers benadrukken dat herdenken alleen niet voldoet. Sterke sociale normen zijn nodig om discriminatie en racisme te bestrijden. Politici, bestuurders en media hebben een cruciale rol in dit proces. Het is een oproep aan iedereen om verantwoordelijkheid te nemen in het creëren van een maatschappij waarin iedereen zich gezien, gehoord en vrij voelt.
De betekenis van Keti Koti
Keti Koti betekent letterlijk "de keten is doorgeknipt" in het Sranan Tongo, een creools dialect uit Suriname. Het symboliseert de afschaffing van de slavernij in het Nederlandse koloniale rijk in 1863, hoewel de werkelijke vrijheid voor slaven pas in 1872 volledig werd ingevoerd. In Zwolle is Keti Koti niet alleen een historisch evenement, maar ook een moment van maatschappelijke reflectie en bewustwording.
Shirley Kambel, voorzitter van het comité 30 juni / 1 juli Overijssel, benadrukt dat de herdenking ook een plaats is voor educatie en dialoog. In haar toespraak benadrukt ze de noodzaak om excuses van de Nederlandse staat en het Koningshuis te zien als een stap in het proces, maar waarschuwt tegelijkertijd voor vrijblijvendheid en het niet nemen van verantwoordelijkheid.
De rol van Zwolle en Overijssel
Zwolle is in de afgelopen jaren voorop gelopen in de herdenking van het slavernijverleden. De stad heeft een aantal initiatieven opgezet, zoals slavernijwandelingen en een groot wandkleed in de stad dat herinnert aan de geschiedenis. Daarnaast zijn er plannen voor een herdenkingsmonument, dat mogelijk in 2026 wordt onthuld.
Burgemeester Peter Snijders benadrukt in zijn toespraak het belang van het herkennen van alledaags racisme, zoals omschreven door sociologe Philomena Essed. Hij wijst erop dat racisme zich vaak subtiel uit, maar toch diep ingrijpt in het dagelijks leven. Dit benadrukt de noodzaak voor maatschappelijke verbinding en rechtvaardigheid.
De stichting Comité 30 juni / 1 juli Overijssel
Het comité 30 juni / 1 juli Overijssel is een stichting die opgericht is in 2020 en erkend is als een Culturele ANBI-instelling sinds 2024. De stichting heeft als doel om bewustwording te creëren over de gevolgen van de slavernij en hoe die nog steeds doorwerken in de huidige samenleving.
De stichting werkt zonder commerciële beloning. De bestuursleden ontvangen geen salaris, en gemaakte onkosten worden enkel vergoed als het redelijk en verantwoord is. Dit benadrukt de non-profit aard van het comité en het toewijding aan maatschappelijke verandering.
De stichting richt zich op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs) van de Verenigde Naties. Ze stelt zich in voor doel 10 (minder ongelijkheid), doel 11 (veerkrachtige steden), doel 16 (rechtvaardigheid en veiligheid) en doel 17 (samwerking).
Reflectie en toekomstplannen
Keti Koti is in Zwolle niet alleen een eenmalig evenement, maar ook een maatschappelijke beweging. Het doel is om mensen te laten beseffen dat de gevolgen van de slavernij nog steeds actueel zijn en dat actie nodig is in het heden.
Initiatieven zoals slavernijwandelingen en educatieve programma’s zijn slechts het begin. De stichting wil in de toekomst duurzame veranderingen teweegbrengen in de samenleving van Zwolle en Overijssel. Dit omvat het creëren van ruimte voor verhalen, educatie en dialoog.
De rol van de gemeente Zwolle
De gemeente Zwolle is in de afgelopen jaren actief geworden in het onderbouwen van Keti Koti. De ambtelijke organisatie heeft deelgenomen aan een leernetwerk over het slavernijverleden en is in gesprek gegaan met mensen uit verschillende culturele gemeenschappen over het aanstaande slavernijmonument.
De stichting en de gemeente werken samen met een toenemend aantal maatschappelijke organisaties. Deze samenwerking is gebaseerd op een oproep "na de komma", waarin benadrukt wordt dat structurele aandacht en blijvende betrokkenheid nodig zijn voor verandering en herstel. Iedereen is daarbij onmisbaar, benadrukt het comité.
Het slavernijmonument
Een van de belangrijkste projecten in de toekomst is het slavernijmonument in Zwolle. Dit monument is niet alleen een herinnering aan het verleden, maar ook een erkenning van het leed en een stap naar verbinding en rechtvaardigheid. Het monument zal worden onthuld, mogelijk in 2026, en zal een centrale plek krijgen in de stad.
Het monument dient als een symbool van herdenking en herstel, en benadrukt het belang van het werken aan een inclusieve samenleving. Het is een visuele en emotionele herinnering aan de geschiedenis en de invloed die die nog steeds heeft op het huidige maatschappelijke klimaat.
Samenleving en bewustwording
Een van de kernthema’s van Keti Koti in Zwolle is bewustwording van discriminatie en racisme. Hoewel discriminatie op grond van de wet verboden is, blijven mensen met een niet-wit uiterlijk dagelijks met deze kwestie te maken krijgen. Dit geldt onder andere in situaties waarin superioriteitsgevoelens en alledaags racisme aan de orde zijn.
De bestuursleden van het comité benadrukken dat discriminatie niet alleen een juridisch probleem is, maar ook een maatschappelijk en cultureel vraagstuk. Het is belangrijk dat iedereen zich bewust wordt van de invloed van het verleden op het heden en dat actie wordt genomen op maatschappelijk niveau.
Conclusie
Keti Koti in Zwolle is een jaarlijks evenement dat niet alleen gericht is op het herdenken van het slavernijverleden, maar ook op het erkennen van de doorwerking van dat verleden in de huidige samenleving. Het is een oproep tot actie en verandering, en benadrukt de noodzaak van sterke sociale normen, bewustwording en maatschappelijke verbinding.
De herdenking in 2025 benadrukt het thema herdenken, erkennen en handelen, en biedt ruimte voor reflectie, educatie en dialoog. De initiatieven en activiteiten van het comité 30 juni / 1 juli Overijssel en de gemeente Zwolle laten zien dat Keti Koti niet alleen een historisch moment is, maar ook een platform voor maatschappelijke verandering.
Het doel van Keti Koti in Zwolle is om een inclusieve en rechtvaardige samenleving te creëren, waarin iedereen zich gezien, gehoord en vrij voelt. Dit is een verantwoordelijkheid voor iedereen, van politici en bestuurders tot burgers en toeristen.