De Klokkensteeg in Zwolle: een historisch en cultureel hart van de stad
september 25, 2025
Het complex IJsselhallen in Zwolle is lange tijd een centraal punt geweest in het culturele, sociale en economische leven van de stad. Sinds de jaren zeventig fungeerde het complex als locatie voor evenementen, markten en evenementen zoals beurzen, muziekfestivals en sportwedstrijden. Maar in 2024 begint het einde van een tijdperk: de sloop van de IJsselhallen. Deze sloop is onderdeel van een groter plan van de gemeente Zwolle om op het terrein een nieuwe woonwijk te realiseren. Het proces is niet alleen gericht op ruimtelijke vernieuwing, maar ook op duurzaamheid, met het circulaire sloopproces als centraal idee. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, de sloopplannen, het circulaire karakter van het project, en de toekomstplannen voor het terrein. Buiten het complex worden ook andere evenementenlocaties in Zwolle besproken, voor wie op zoek is naar alternatieven tijdens en na de sloop.
Geschiedenis van de IJsselhallen
De IJsselhallen zijn in 1972 opgericht om de wekelijkse veemarkt onderdak te bieden. In de jaren 80 en 90 volgden de uitbreidingen: in 1985 werd een tweede hal gebouwd, en in 1990 nog twee hallen. In het begin waren de hallen vooral georiënteerd op de veemarkt, maar met de jaren ontwikkelde het complex zich tot een veelzijdige locatie voor evenementen, zowel van een commerciële als culturele aard.
De IJsselhallen trokken jaarlijks ongeveer 400.000 tot 500.000 bezoekers, waardoor het een belangrijke aantrekkingskracht voor Zwolle werd. Naast de veemarkt werden er concerten georganiseerd, zoals die van Golden Earring, Status Quo en K3. Ook culturele evenementen zoals het Nederlandse IJsbeelden Festival en Holiday on Ice vonden hier hun plek. Tijdens de coronapandemie dienden de hallen als test- en vaccinatiecentrum voor de GGD. Een deel van het complex werd ook gebruikt voor tijdelijke accommodatie voor asielzoekers.
De wekelijkse veemarkt, die in 2001 definitief sloot vanwege ziektebestrijding in de veehouderij, was de oorspronkelijke reden voor de bouw van de IJsselhallen. De afwezigheid van deze markt had een negatieve impact op de omringende wijk. Het gebied verkommerde, met gesloten cafés en restaurants en leegstaande gebouwen die bespoten werden met graffiti. In 2012 noemde de VPRO de IJsselhallen zelfs de "lelijkste plek van Nederland".
Sloopplannen en circulaire aanpak
De gemeente Zwolle heeft besloten om het complex te slopen, met als doel om op het terrein een nieuwe woonwijk te bouwen. De sloop begint in februari 2024 en moet eind september 2024 zijn afgerond. De sloop gebeurt op circulaire wijze, wat betekent dat zoveel mogelijk materialen worden hergebruikt of hoogwaardig gerecycled. De aannemer Scheffer Groep uit Wezep voert de sloopwerkzaamheden uit. Deze aannemer heeft reeds ervaring met circulaire projecten en brengt alle vrijkomende materialen in kaart aan de hand van een vooraf opgestelde inventarisatie. Zo wordt bijvoorbeeld het beton uit de hallen gebruikt voor de productie van nieuw beton.
De Bogenhal, een monumentale hal, blijft behouden en wordt ontwikkeld tot een centraal punt in de nieuwe woonwijk. Deze hal wordt bedoeld als een hotspot voor activiteiten gerelateerd aan circulaire economie, kunstenaars, ondernemers en makers. De Bogenhal blijft dus een historische en culturele waarde voor Zwolle.
Nieuwe Veemarkt: woonwijk en economische groei
De Nieuwe Veemarkt is een van de centrale projecten van de gemeente Zwolle en wordt gebouwd op de locatie van de oude IJsselhallen. Dit project omvat ongeveer 750 woningen en is gericht op de wijk Kamperpoort. De wethouder van de stad, Gerdien Rots, benadrukt dat de circulaire sloop van de IJsselhallen de eerste zichtbare stap is in deze ontwikkeling. Het plan voor de Nieuwe Veemarkt is gemaakt in samenwerking met toekomstige bewoners, bewoners van de Kamperpoort en lokale ondernemers. Na de sloop wordt de grond voorbereid voor de bouw van de woningen, en worden ook de nodige wijzigingen in de bestemming van het terrein voorlegd aan de gemeenteraad.
De ligging van het terrein is strategisch: het grenst aan de snelweg A28 aan de ene kant en aan de oude binnenstad aan de andere kant. Deze locatie maakt het geschikt voor woningbouw, en het project speelt een rol in het oplossen van de huidige woningbehoefte in Zwolle. De Nieuwe Veemarkt wordt uitgevoerd op een manier die de leefbaarheid en het milieu in het oog houdt.
De toekomst van evenementenlocaties in Zwolle
Na de sloop van de IJsselhallen ontstaat een vraag naar een nieuwe evenementenlocatie in Zwolle. De gemeente riep in 2021 projectontwikkelaars op om plannen te maken voor zo’n locatie. Drie ontwikkelaars reageerden, waaronder het plan voor The Wave, een futuristisch ontwerp dat de grootste kans leek te maken. In het najaar van 2023 begon de gemeente echter te twijfelen aan de financiering van dit plan, en sindsdien is het onduidelijk of The Wave nog een kans maakt.
Tussen 2024 en 2025 moet de gemeenteraad een besluit nemen over de aangepaste plannen voor het gebied, waarna een aanbesteding volgt waarin marktpartijen zich kunnen inschrijven voor het ontwikkelen en exploiteren van een nieuwe evenementenhal. De plannen voor deze hal zijn nog niet volledig uitgewerkt, maar het wordt geplaatst bij Voorsterpoort Oost, naast de A28. De locatie moet minimaal 7.000 vierkante meter beslaan om mee te tellen in de landelijke eventmarkt.
Alternatieve evenementenlocaties in Zwolle
Tijdens en na de sloop van de IJsselhallen zijn er andere evenementenlocaties in Zwolle waar activiteiten kunnen worden georganiseerd of bijgewoond. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste locaties.
Theater De Spiegel
Theater De Spiegel is het grootste theater in Zwolle en maakt samen met Schouwburg Odeon deel uit van de Zwolse Theaters. Het is het enige theater in Nederland met een beweegbaar plafond, wat het geschikt maakt voor diverse evenementen. De zaal biedt ruimte voor 850 tot 1000 bezoekers en staat bekend om zijn diversiteit aan culturele activiteiten.
Theater ZZUit
ZZUit is een kleinschalig theater in Zwolle-Zuid. Het heeft een zaal voor maximaal 150 bezoekers en biedt circa één keer per maand een voorstelling in genres zoals muziek, cabaret, toneel en theatercolleges. Het is een populaire locatie voor lokale en regionale culturele activiteiten.
Hedon
Hedon is sinds 1973 een poppodium in Zwolle en organiseert optredens van zowel nationale als internationale artiesten. Bekende artiesten zoals Marco Borsato en UB40 zijn al opgetreden in dit populaire muziekpodium.
Eureka
Eureka is een sociaal-culturele vereniging die activiteiten verzorgt op cultuurgebied in Zwolle. De vereniging organiseert jamsessies, heeft een Open Podium en voert af en toe theatervoorstellingen uit. Eureka draait volledig op de inzet van haar leden en ontvangt geen subsidies.
Conclusie
De sloop van de IJsselhallen markeert het einde van een tijdperk in Zwolle, maar tegelijkertijd is het het begin van een nieuwe ontwikkeling: de Nieuwe Veemarkt. Dit project biedt niet alleen ruimte voor woningbouw, maar ook voor het behoud van cultuurhistorische waarden zoals de Bogenhal. Het circulaire sloopproces benadrukt de duurzame intentie van de gemeente, en het gebruik van hergebruikte materialen bij de bouw van de nieuwe wijk is een voorbeeld van toekomstgerichte bouwpraktijken.
Hoewel de oude IJsselhallen verdwijnen, blijft Zwolle een sterk evenementenbestemming. Theater De Spiegel, ZZUit, Hedon en Eureka zijn slechts een paar van de locaties waar culturele en maatschappelijke activiteiten worden georganiseerd. De toekomstige evenementenhal bij Voorsterpoort Oost kan een nieuwe centrale plek worden in het evenementenlandschap van Zwolle. Voor toeristen en lokale bezoekers is het verstandig om te informeren over alternatieve locaties, vooral tijdens de sloopperiode van de IJsselhallen.
De transformatie van het IJsselhallenterrein is een duidelijke beweging in de richting van duurzaamheid en ruimtelijke vernieuwing. Het project maakt gebruik van de historische en culturele waarde van het terrein, terwijl het tegelijkertijd antwoord geeft op de huidige behoeften van de stad. Voor wie Zwolle als bestemming heeft, is het belangrijk om bewust te zijn van deze veranderingen, zodat de stad blijft evolueren, maar haar karakter behoudt.