De Klokkensteeg in Zwolle: een historisch en cultureel hart van de stad
september 25, 2025
Het adres IJsselcentraleweg 6 in Zwolle is een locatie met een rijke geschiedenis en een veelbelovende toekomst. Tijdens meer dan 60 jaar was deze locatie de centrale energiebron voor Zwolle en omgeving. Tegenwoordig is het een symbool voor de overgang van traditionele energieproductie naar duurzame toepassingen en culturele activiteiten. In dit artikel worden de geschiedenis, huidige status en toekomstvisies van deze locatie besproken, met aandacht voor zowel historische context als huidige ontwikkelingen.
Historische achtergrond
De centrale op IJsselcentraleweg 6, bekend als de IJsselcentrale of Centrale Harculo, is opgericht in de jaren vijftig. Het werd gebouwd door de NV Elektriciteitsfabriek IJsselcentrale, een samenwerking tussen de gemeenten Zwolle, Deventer en Zutphen. De centrale had als doel de wederopbouw van de regio te ondersteunen door elektriciteit te leveren aan de opkomende stadsdelen. Aanvankelijk was de centrale een kolencentrale, waarin kolen werden verbrand om stoom op te wekken, die vervolgens een generator aandreef. In de loop der tijd zijn de verbrandingsprocessen aangepast; later werd er gestoken op olie en uiteindelijk op gas.
Naast het hoofdgebouw, waarin de kern van de energieopwekking plaatsvond, waren er ook werkplaatsen, olie-opslagtanks, dienstwoningen, pompgebouwen, een magazijn en een fabriekskantoor. Deze infrastructuur maakte de centrale niet alleen een technische, maar ook een sociale schakel in de regio. Vanaf 2012 was de centrale echter overbodig en diende alleen nog als back-up in noodgevallen. Het gebouw werd sindsdien als verouderd en niet rendabel beschouwd.
In 2018 is het hoofdgebouw van de centrale gesloopt. Deze sloop is officieel goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Overijssel, die een vergunning ex artikel 19d van de Natuurbeschermingswet 1998 verleenden aan Engie Energie Nederland N.V. De sloop vond plaats met aandacht voor de bescherming van vogels en hun broedplaatsen. Tijdens de broedperiode, vanaf half maart tot half oktober, zijn acties zoals het omtrekken van ketels of het opblazen van schoorstenen niet toegestaan.
Huidige toestand en gebruik
Hoewel het hoofdgebouw is gesloopt, zijn er nog steeds delen van de centrale behouden gebleven. Het dienstengebouw en het koelwaterhuis zijn in gebruik en vormen nu centraal voor een nieuwe toekomst. Deze locatie is onderdeel van een groter plan voor een duurzame toekomst in de regio. De overgang van een energiecentrale naar een duurzame en culturele toekomst is in volle gang, en het terrein is steeds meer in gebruik voor evenementen, tentoonstellingen en bedrijvigheid.
De Koelwaterhal
Een van de bekendste onderdelen van de locatie is de Koelwaterhal, die momenteel als een culturele ruimte dient. Deze ruimte heeft sinds haar opening verschillende tentoonstellingen georganiseerd, waaronder de solotentoonstelling ‘New Energy’ van kunstenaar Ronald A. Westerhuis. Westerhuis is internationaal bekend voor werken zoals het nationaal monument MH17 en de ‘Raw Olympic Flame’ voor de Olympische Spelen in Beijing. Zijn werk combineert industriële kracht met verfijnde esthetiek en verkent thema’s zoals vernieuwing en de relatie tussen mens en natuur.
De Koelwaterhal is niet alleen een kunstenaarsruimte, maar ook een populaire locatie voor evenementen en zakelijke bijeenkomsten. De NVM Business Regiobijeenkomst in juni 2023 is daar een goed voorbeeld van. Tijdens deze bijeenkomst werden visies op de toekomst van de regio besproken door zakelijke en maatschappelijke leiders. De locatie is goed bereikbaar en biedt ruimte voor netwerken en presentaties.
De infrastructuur van de Koelwaterhal is relatief beperkt. Er is geen ventilatie of verwarming, en elektriciteit is alleen beperkt beschikbaar in het magazijn en dienstengebouw. Er is geen lift of invaliden voorzieningen. Toch wordt de ruimte effectief gebruikt voor evenementen, zoals tentoonstellingen, workshops en zakelijke vergaderingen.
De IJsselcentrale als evenementenlocatie
De IJsselcentrale, ook wel bekend als de Centrale Harculo, is verder nog een populaire locatie voor evenementen. Het gebied biedt een unieke industriële sfeer en is ideaal voor zowel zakelijke als culturele gelegenheden. De locatie is goed bereikbaar via de IJsselcentraleweg en heeft voldoende parkeergelegenheid. Voor evenementen zijn er verschillende ruimtes beschikbaar, waaronder een magazijn, een dienstengebouw en de hijshal.
De locatie is goed geschikt voor tentoonstellingen, zoals de recente tentoonstelling ‘New Energy’ van Ronald A. Westerhuis en de latere tentoonstelling van kunstenaar Henk Helmantel. Deze tentoonstellingen zijn onderdeel van het Hanzejaar 2023-programma en worden mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de gemeente Zwolle. De entree voor deze tentoonstellingen bedraagt €9,50, en bezoekers worden automatisch vriend van de Koelwaterhal.
Duurzame toekomst
De IJsselcentrale is niet alleen een culturele schakel in de regio, maar ook een symbool voor de overgang naar een duurzame toekomst. Het plan voor de toekomstige bestemming van het terrein is gericht op duurzame energie en een evenwichtige relatie met de omgeving. De voormalige energiecentrale is nu een platform voor innovatie en duurzaamheid. De centrale is in ontwikkeling naar een duurzame toekomst, waarin technologieën en automatisering opnieuw centraal staan, net zoals in haar vroege jaren.
Het transitieproces is in volle gang, en er zijn al duidelijke plannen voor de toekomstige bestemming van het terrein. Het is een unieke combinatie van verleden, heden en toekomst die het terrein te bieden heeft. Het historische erfgoed van de centrale wordt behouden, terwijl er tegelijkertijd wordt geïnvesteerd in duurzame toepassingen en innovatieve projecten.
Bezoek aan IJsselcentraleweg 6
Bezoekers die willen komen naar IJsselcentraleweg 6 in Zwolle, zullen merken dat deze locatie uniek is in het landschap van de regio. Het adres is makkelijk te bereiken vanuit het centrum van Zwolle, en er zijn voldoende parkeerplaatsen beschikbaar. De locatie is ideaal voor zowel culturele activiteiten als zakelijke evenementen, en biedt een prachtige mix van industriële geschiedenis en toekomstvisies.
Bij een bezoek aan de Koelwaterhal is het verstandig om de tentoonstellingen en evenementen te checken op de officiële website van de Koelwaterhal of van Hanzejaar 2023. Voor zakelijke evenementen kan contact worden opgenomen met BOEi Eventlocaties of de beheerder van de IJsselcentrale. Voor kunstliefhebbers is het een unieke kans om werken van internationale kunstenaars te zien, zoals Ronald A. Westerhuis en Henk Helmantel.
Het is ook mogelijk om een bezoek te maken aan het dienstengebouw en het koelwaterhuis, die behouden zijn gebleven en waarin de geschiedenis van de centrale nog te zien is. Deze gebouwen vertellen het verhaal van meer dan 60 jaar energieopwekking in Nederland en zijn een levendig getuigenis van de industriële geschiedenis van de regio.
Conclusie
IJsselcentraleweg 6 in Zwolle is een locatie die een rijke historie heeft en een veelbelovende toekomst tegemoet gaat. Vanaf haar oprichting in de jaren vijftig als energiecentrale tot haar huidige bestemming als culturele en duurzame locatie, is de centrale een symbool voor verandering en vernieuwing. De sloop van het hoofdgebouw in 2018 maakte plaats voor nieuwe plannen en activiteiten, waaronder tentoonstellingen, zakelijke bijeenkomsten en innovatieve projecten.
De locatie is uniek in de regio en biedt bezoekers de kans om zowel historisch erfgoed te ontdekken als deel te nemen aan culturele en zakelijke activiteiten. Het is een plek waar verleden, heden en toekomst samenkomen, en waar duurzaamheid en innovatie centraal staan.