De Klokkensteeg in Zwolle: een historisch en cultureel hart van de stad
september 25, 2025
Openbare toiletten zijn een essentiële voorziening voor iedere reiziger, boodschappers of gewoon iemand die onderweg is. In Zwolle is er op dit moment een concrete oplossing voor beschikbare, betalende toiletten in de stationstunnel. Deze faciliteiten worden geëxploiteerd door Sanifair, een bedrijf dat bekend staat van de toiletten in Duitse rastplaatzen. Het SANIFAIR-concept, dat sinds december 2015 op 21 stations in Nederland actief is, zorgt ervoor dat reizigers een uniforme en hoge kwaliteit van toiletten kunnen verwachten.
In dit artikel wordt ingegaan op de aanwezige toiletten in Zwolle, de samenwerking van NS en Sanifair, de reacties van gebruikers, en de bredere maatschappelijke betekenis van toegankelijke toiletten. Ook wordt aandacht besteed aan acties zoals Wereld Toiletdag, waarbij lokale en nationale organisaties samenwerken om het toilettekenprobleem in Nederland aan te kaarten.
De toiletten in de stationstunnel van Zwolle zijn sinds enkele jaren operationeel onder de Sanifair-dienstverlening. Deze toiletten bevinden zich aan de kant van de AHtoGo en zijn toegankelijk via toegangspoortjes. Een bezoek betekent dat er een bedrag van 0,70 euro moet worden betaald, dat gebruikers kunnen inleveren bij een kiosk voor een korting op koffie of een ander drankje.
De keuze van Sanifair als partner van NS Stations en ProRail is gedaan om het kwaliteitsniveau van de toiletten te verhogen. Volgens Barend Kuenen, Directeur Retail & Services van NS Stations, is het van groot belang dat reizigers een schoon en aangenaam toilet kunnen gebruiken, met een herkenbare uitstraling. Het SANIFAIR-concept omvat 22 toiletgroepen op 21 stations, inclusief Zwolle, en deze zullen gedurende een periode van 10 jaar onder de verantwoordelijkheid van NS en ProRail blijven.
De toegangspoortjes zijn ontworpen om gebruikers te beveiligen en te voorkomen dat toiletten misbruikt worden. Dit betekent echter ook dat er een betaling verplicht is, wat bij sommige gebruikers kritiek oproept. Toch is het doel van Sanifair om toiletten schoon te houden en de bezoekers een positieve ervaring te bieden.
Op Wereld Toiletdag is er een actie geweest op NS Station Zwolle, waarbij de Toiletalliantie zich presenteerde. Deze alliantie bestaat uit de Maag Lever Darm Stichting en twaalf andere maatschappelijke organisaties, en vraagt om meer openbare en toegankelijke toiletten in Nederland. Tijdens deze actie waren er ludieke en komische toiletdames, "Spik en Span", die bezoekers hartelijk begroetten en gratis toegang tot de toiletten garandeerden.
Sanifair maakte de poortjes van de toiletten op deze dag open en stelde een donatie in voor de Maag Lever Darm Stichting. De bedoeling is om het bewustzijn te scherpen dat openbare toiletten voor veel mensen essentieel zijn om met de trein te reizen, boodschappen te doen of gewoon uit te gaan. Bernique Tool, directeur van de Maag Lever Darm Stichting en initiatiefnemer van de Toiletalliantie, benadrukt dat het doel is om in 2023 in elk stadscentrum een toilet beschikbaar te hebben op elke 500 meter.
De Toiletalliantie streeft naar een land waar geen enkele reiziger of consument zich thuis hoeft te houden vanwege het ontbreken van toegankelijke toiletten. De actie op NS Station Zwolle is een van de vele initiatieven die gericht zijn op het oplossen van dit probleem. Het is een stap in de goede richting, maar er is nog ruimte voor verbetering.
Sanifair werkt samen met Asito, een ander bedrijf dat openbare toiletten in Nederland opereert. Casper van het Hof, MD van Sanbene | Sanifair, benadrukt dat het bedrijf zich bewust van de noodzaak is om meer openbare toiletten beschikbaar te maken. Het doel is om het steeds makkelijker te maken om naar het toilet te gaan buiten je eigen huis, en dat de toiletten schoon en zoveel mogelijk bemonst zijn.
De samenwerking met Asito helpt bij het realiseren van deze doelen. Anne van der Wel, woordvoerder NS Nederland, en burgerraadslid Anneloes Krone van het CDA benadrukken het belang van toegankelijke toiletten in stadscentra. Op NS Station Zwolle is dit concreet te zien, waar Sanifair een betrouwbare en schoon toiletgroep aanbiedt.
Een voorbeeld van een samenwerking is de opening van toiletten door Sanifair en Asito, waarbij de toiletalliantie betrokken is. De betrokkenheid van maatschappelijke organisaties en lokale overheden is essentieel voor het realiseren van het visie van toegankelijke toiletten voor iedereen.
Hoewel Sanifair in Zwolle een betrouwbare en schoon toiletgroep aanbiedt, zijn er ook gebruikers die negatieve ervaringen hebben. Op Trustpilot en andere platforms zijn er 23 beoordelingen voor Sanifair, waarvan de meeste negatief zijn. Het gemiddelde cijfer is 1,7 van de 5, wat wijst op veel kritiek.
Een van de voornaamste klachten is de afwezigheid van wisselgeld en het feit dat de toiletten soms te smerig zijn om te gebruiken. Er zijn ook klachten over het feit dat het betaalmechanisme niet werkt, wat leidt tot meervoudige betalingen voor één gebruik. Bovendien zijn er klachten over het gedrag van medewerkers, die soms niet professioneel of respectvol zijn.
Een gebruiker meldde dat hij mindervalide is en een pas heeft voor toegang tot toegankelijke toiletten. Toch werd hij afgewezen, omdat hij geen rolstoel gebruikte. Dit is een schandalige situatie, waarin medewerkers niet professioneel gedrag vertonen. Sanifair-medewerkers mogen niet naar medische zaken vragen en moeten altijd toegang garanderen voor iedereen die een pas heeft.
Daarnaast zijn er klachten over het gebrek aan contactmogelijkheden. Er zijn geen telefoonnummers beschikbaar en de klantenservice is niet bereikbaar. Dit leidt tot frustratie bij gebruikers die problemen melden, maar geen feedback of oplossing krijgen.
Toch zijn er ook positieve ervaringen. Een gebruiker meldt dat hij op station Amsterdam Amstel een vriendelijke medewerker tegenkwam en een schone toiletgroep vond. Dit toont aan dat er ook goede ervaringen zijn, maar dat het niveau van service en hygiëne niet altijd consistent is.
NS is er ook aan bezig om de toegankelijkheid van toiletten in treinen te verbeteren. De VIRM-dubbeldekkers, SLT Sprinters, en Intercity’s Nieuwe Generatie (ICNG) krijgen allemaal rolstoeltoegankelijke toiletten met bioreactoren. Deze toiletten zijn ontworpen om hygienisch schoon te blijven en toegankelijk te zijn voor iedereen, ongeacht hun fysieke vermogens.
De bioreactoren zorgen ervoor dat de toileten schoon blijven en dat er minder onderhoud nodig is. De eerste modernisatie is eind 2016 klaar, en tussen 2018 en 2021 volgt de rest van de treinen. Dit is een belangrijke stap in de richting van toegankelijke reisinfrastructuur voor iedereen.
Naast de hygiëne en toegankelijkheid, worden de toiletten ook esthetisch afgestemd. De Mondriaan-stijl en de aanwezigheid van een babyverschoontafel zorgen voor een vriendelijke en gebruiksvriendelijke omgeving voor ouders en reizigers met kinderen.
Zowel NS als Sanifair is zich bewust van de verantwoordelijkheid die met openbare toiletten gepaard gaat. Het is niet alleen een kwestie van hygiëne en toegankelijkheid, maar ook van betrouwbaarheid en service. De samenwerking tussen NS, ProRail, Sanifair en Asito is een positief voorbeeld van hoe openbare faciliteiten verantwoordelijk en betrouwbaar kunnen worden aangeboden.
Toch is het duidelijk dat er ruimte is voor verbetering. Het verlagen van het bedrag dat voor gebruik van de toiletten moet worden betaald, het garanderen van wisselgeld, en het verbeteren van de servicekwaliteit zijn allemaal stappen in de goede richting. Ook het verbeteren van de communicatie en klantenservice is essentieel om het vertrouwen van gebruikers te winnen.
De aanwezigheid van openbare toiletten in Zwolle is een concrete en waarneembare oplossing voor reizigers en consumenten. De samenwerking tussen NS, ProRail en Sanifair zorgt ervoor dat deze toiletten schoon, toegankelijk en betrouwbaar zijn. De actie op Wereld Toiletdag benadrukt het belang van openbare toiletten in het algemeen en toont aan dat er bewustzijn is over het probleem.
Toch zijn er ook kritieken en klachten die wijzen op de noodzaak van verbetering. Het verlagen van de prijs, het verbeteren van de service en het garanderen van toegang voor iedereen zijn essentieel voor het realiseren van de visie van toegankelijke toiletten voor iedereen.
Openbare toiletten zijn niet alleen een hygiënische voorziening, maar ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is aan alle betrokken partijen om te zorgen dat deze voorziening toegankelijk, schoon en betrouwbaar is voor iedereen.