Coronavirus in Nederland: Impact op de Maatschappelijke Structuren en Interieurontwerp
juli 8, 2025
De luchtkwaliteit in Nederland laat op veel plekken te wensen over. Vooral in bepaalde regio’s en gemeenten is de lucht aanzienlijk vervuild, wat gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Uit onderzoek blijkt dat enkele steden in de regio Zuid-Holland de ergste luchtkwaliteit kennen. In dit artikel geven we een overzicht van de meest vervuilde steden in Nederland, inclusief hun vervuilingsscores en de oorzaken van de slechte luchtkwaliteit.
De onderzoeken van het journalistieke platform Pointer (KRO-NCRV) laten zien dat de luchtkwaliteit in meerdere steden van Nederland aanzienlijk onder de aanbevolen waarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ligt. De vervuilingsscore wordt berekend op basis van de concentraties van stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM2,5). De scores zijn vergeleken met de aanbevolen waarden van de WHO, die als veilig worden beschouwd. Hieronder volgt een overzicht van de tien meest vervuilde gemeenten in Nederland:
Deze gemeenten zijn vooral gelegen in Zuid-Holland, wat duidt op een regionale concentratie van vervuiling. Slechts één gemeente, Utrecht, komt uit een andere provincie. De overige negen gemeenten zijn allen in Zuid-Holland gevestigd.
Deze scores duiden erop dat de concentraties van stikstofdioxide en fijnstof in deze gebieden meer dan twee keer boven de aanbevolen waarden van de WHO liggen. Dit is een ernstig probleem, aangezien zulke concentraties gezondheidsrisico’s met zich meebrengen, zoals astma, hart- en vaatziekten, beroertes en longkanker.
De slechte luchtkwaliteit in deze gemeenten wordt vooral veroorzaakt door de combinatie van industriële activiteiten, verkeer en het gebruik van houtkachels in woonwijken. De regio’s rondom Schiedam en Vlaardingen zijn omringd door zware industrie, waaronder scheepsbouw, chemische industrie en landbouw. Daarnaast zijn er veel snelwegen en een vliegveld, die bijdragen aan de luchtschadelijke stoffen.
In Schiedam is de lucht bijvoorbeeld 2,15 keer vervuinder dan de aanbevolen waarden van de WHO toestaan. Dit komt door de hoge concentraties van stikstofdioxide en fijnstof. De bewoners hebben hier te maken met zware scheepvaart voor de deur, chemische industrie aan de overkant van het water, meerdere snelwegen en een dichtbevolkt gebied met veel houtkachels.
In Rijswijk en Ridderkerk zijn de concentraties van stikstofdioxide en fijnstof eveneens aanzienlijk hoger dan de aanbevolen waarden. Deze gemeenten zijn ook gelegen in Zuid-Holland, wat aantoont dat de vervuiling in deze regio’s een breed verspreid probleem is.
De slechte luchtkwaliteit heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid van de inwoners. Volgens de GGD sterven Nederlanders gemiddeld tien maanden eerder door luchtvervuiling. De gezondheidskosten zijn daarbij aanzienlijk, en het aantal vroegtijdige sterfgevallen is hoog. Vooral kinderen en ouderen zijn kwetsbaarder voor luchtvervuiling, en kunnen daardoor astma of zelfs longkanker krijgen. Ook de kans op een beroerte is groter door luchtvervuiling.
Een bijkomend probleem is dat Nederland vergrijst. Iedere Nederlander loopt door luchtvervuiling een verhoogd risico op de ontwikkeling van astma of zelfs longkanker, maar kinderen en ouderen zijn extra kwetsbaar. Ook de kans op een beroerte is groter door luchtvervuiling. “Een op de zes beroertes zou er niet zijn geweest als we schone lucht zouden hebben”, zegt Marieke Dijkema van de GGD.
De Nederlandse overheid en gemeenten nemen maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. In 2020 is het Schone Lucht Akkoord getekend, dat gericht is op het verbeteren van de luchtkwaliteit in Nederland. Dit akkoord bevat maatregelen voor verkeer, scheepvaart, landbouw, industrie, de bouwsector en voor huishoudens.
De gemeente Rotterdam heeft al diverse maatregelen genomen, zoals strengere milieuzones en eisen aan bedrijven, en het aanbieden van stopcontacten voor schepen aan de kade, zodat zij hun dieselgeneratoren kunnen uitzetten. Echter, er is ook kritiek op de grote cruiseschepen die de stad aandoen en nog niet verplicht zijn om hun generatoren uit te zetten.
De overheid heeft ook nieuwe uitstoot-eisen vastgesteld voor de industrie. Innovatieve nieuwe technieken zijn lijdend voor deze eisen. Vanaf 2021 gaan ook de roetfilters van dieselauto’s worden gekeurd bij de apk. Ook komen er strengere normen voor auto’s, vrachtauto’s en brommers. Mobiele bouwmachines zoals veegmachines en aggregaten moeten ook schoner worden. Deze dieselmotoren nemen volgens het kabinet zo’n 10% van de gezondheidsschade (door vervuilde lucht) voor hun rekening.
De toekomst van de luchtkwaliteit in Nederland hangt af van de uitvoering van de maatregelen en de naleving van de strengere EU-normen. Volgens de landelijke GGD sterven Nederlanders gemiddeld tien maanden eerder door vervuilde lucht. Ook kost het de samenleving miljarden aan zorg en ziekteverzuim.
De overheid wil dat de luchtkwaliteit in Nederland in 2030 voldoet aan de strengere normen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dit is een grote uitdaging, vooral in dichtbevolkte, economisch drukke gebieden.
De luchtkwaliteit in Nederland is op veel plekken slecht, vooral in bepaalde regio’s en gemeenten. De meest vervuilde steden zijn vooral gelegen in Zuid-Holland, waaronder Schiedam, Rijswijk, Ridderkerk, Delft, Utrecht, Papendrecht, Vlaardingen, Rotterdam, Barendrecht en Hendrik-Ido-Ambacht. De vervuilingsscores zijn aanzienlijk hoger dan de aanbevolen waarden van de WHO, wat gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.
De overheid en gemeenten nemen maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren, maar de uitdagingen zijn groot. De toekomst van de luchtkwaliteit hangt af van de uitvoering van de maatregelen en de naleving van de strengere EU-normen. Het is belangrijk om de gezondheidsschade en de gezondheidskosten te verminderen, zodat de inwoners van Nederland gezonder kunnen leven.