De Klokkensteeg in Zwolle: een historisch en cultureel hart van de stad
september 25, 2025
In de historisch rijke binnenstad van Zwolle vindt een interessante transformatie plaats: het gebouw aan de Diezerstraat 80, vroeger een bibliotheek, wordt omgetoverd naar een functie die het economische centrum van de stad verder zal ondersteunen. De historische waarde van het gebouw en de archeologische betekenis van het grondgebied maken deze verbouwing tot een project dat zowel cultureel als functioneel van betekenis is. Hieronder worden de historische, culturele en economische aspecten van deze transformatie nader toegelicht, met aandacht voor het verleden, huidige maatregelen en de toekomstige functie van het pand.
Historische en archeologische waarde van het gebied
Het plangebied rondom de Diezerstraat 80 is rijk aan historische en archeologische waarde. Het onderzoeksgebied tussen de Diezerstraat 80-82 en de Spoelstraat is aangewezen als een archeologisch toplocatie met een waardering van 100%. Dit betekent dat de kans op vondsten zeer hoog is, en dat een archeologisch onderzoek verplicht is bij ingrepen van meer dan 30 vierkante meter en 0,5 meter diep. Deze verplichting is gebaseerd op eerdere vondsten, waaronder in 1984 een mogelijke haven die mogelijk verwijst naar een Vissershaven die in 1329 genoemd werd in historische bronnen.
De Kruitmakerstoren, die zich in de buurt van de Spoelstraat bevindt, is historisch ook van betekenis. De archeologische verwachting in het gebied is daarom hoog, en het behoud van deze archeologische waarden is een uitgangspunt in het bestemmingsplan. Daarnaast is de cultuurhistorische structuur van het gebied in 2011 onderzocht, waarbij het gebouw aan de Diezerstraat 80 is hoog gewaardeerd. De achterliggende bebouwing is echter als indifferent gekwalificeerd.
Beschrijving van het bestemmingsplan
Het bestemmingsplan voor het gebouw aan de Diezerstraat 80 is opgesteld binnen het kader van het ‘Handboek bestemmingsplannen Zwolle’ en is afgestemd op de SVBP2012-standaarden. Het plan beoogt de bestaande functie van het pand te vervangen door detailhandel. Deze detailhandel is op alle lagen van de bebouwing toegestaan, en de behoefte aan een winkel is onderbouwd in een rapport dat als bijlage bij het plan is opgenomen.
De uitvoering van de verbouwing is gepland tussen zomer 2016 en najaar 2017, met een verwachte opening van de winkel in najaar 2017. De nieuwe functie wordt verwacht om meer bezoekers aan te trekken dan de huidige functie van de bibliotheek. De verandering is echter geen aanleiding voor wijzigingen in de verkeersinfrastructuur. Wel moet de nieuwe functie voldoen aan de eisen van de Zwolse Bouwverordening, met betrekking tot parkeervoorzieningen.
Ruimtelijke en stedenbouwkundige context
Het plangebied ligt binnen het kernwinkelgebied van de binnenstad van Zwolle en wordt aan drie zijden omringd door voetgängerstraten: de Diezerstraat, de Mandjesstraat en de Rodehaanstraat. Aan de zuidzijde van het plangebied loopt de Spoelstraat, waar in één richting autoverkeer mogelijk is en waar enkele openbare parkeerplaatsen liggen.
Het plan legt ook aandacht aan het behoud van de historische belevingswaarde en het karakter van de binnenstad. Bij nieuwbouw aan de zijde van de Spoelstraat is een passende stedenbouwkundige inpassing gewenst. Rooilijn, schaal, parcellering, goothoogte en dakvorm moeten passend zijn binnen het karakter van de historische binnenstad. Dit is verder uitgewerkt in de paragraaf over de bebouwingsstructuur van het bestemmingsplan.
Impact op detailhandel en consumentenverzorging
De transformatie van het pand van bibliotheek naar detailhandel speelt in op de behoefte aan versterking van de detailhandelsstructuur in Zwolle en de omliggende gemeenten. De locatie van het pand is strategisch, aangezien het centraal ligt in het centrum en als een spil fungeert voor de ruimtelijke en functionele structuur van de binnenstad. De vestiging van een winkel zoals Zara aan deze locatie kan een aanjager zijn voor de versterking van het winkelcircuit rondom de Diezerstraat.
Binnen de regio is slechts één ander pand dat groot genoeg is voor de vestiging van een Zara-winkel, maar deze locatie voldoet niet aan de eisen van het merk in termen van omvang van het centrumgebied en uitstraling van het pand. De transformatie van het bibliotheekpand is dus cruciaal voor de uitbreiding van de detailhandel in Zwolle.
Beleidsvoorbereiding en externe adviezen
Het bestemmingsplan is onderzocht op diverse beleidsvoorbereidingen, waaronder veiligheid, brandveiligheid en milieuaspecten. Waterschap en de gemeente hebben geen opmerkingen gemaakt over het voorontwerp van het plan. Brandweer IJsselland heeft geen relevante zaken voor de externe veiligheid gevonden, maar wel wordt aangeraden om het plan te toetsen m.b.t. bereikbaarheid en aanwezigheid van voldoende bluswater in overleg met de brandweer. De gemeente heeft kennis genomen van deze adviezen.
Drooglegging en riolering
Bij de verbouwing van het pand wordt rekening gehouden met de drooglegging van het gebied. In het plangebied wordt een ontwateringsdiepte van minimaal 0,7 meter gehanteerd, gemeten tussen de gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHG) en het maaiveld. Bij bouw zonder kruipruimte kan met een lagere ontwateringsdiepte worden volstaan.
Wat betreft de riolering, is er een onderscheid gemaakt tussen afvalwater en hemelwater. De aanleg en uitvoering van de riolering zijn onderdeel van de bouwmaatregelen en voldoen aan de lokale eisen.
Conclusie
Het gebouw aan de Diezerstraat 80 in Zwolle vertegenwoordigt een interessante case van transformatie van een historische functie naar een economisch belangrijke functie. De verbouwing van de bibliotheek naar detailhandel is niet alleen een reactie op de behoefte aan versterking van de winkelstructuur in de binnenstad, maar ook een strategische keuze die rekening houdt met de historische waarde en de archeologische betekenis van het grondgebied. De uitvoering van het project is gepland tussen 2016 en 2017, met een verwachte opening in najaar 2017. Het behoud van de historische en archeologische waarden is een kernaspect van het plan, en de stedenbouwkundige inpassing van het nieuwe pand dient passend te zijn binnen het karakter van de historische binnenstad. Deze transformatie maakt deel uit van een bredere strategie om de binnenstad van Zwolle te versterken als centrum voor detailhandel en cultuur.