Peter Snijders: Burgemeester van Zwolle en voorbeeldregio Zwolle
september 25, 2025
Het onderwijslandschap in Nederland is momenteel in beweging. Een van de meest opvallende ontwikkelingen is de opkomst van het Agora-onderwijs, een vernieuwend en alternatief model dat tegenwoordig steeds meer aandacht krijgt. In Zwolle, een stad in het centrale deel van Nederland, is het Agora-onderwijs het onderwerp van discussies, initiatieven en voorstellen. Deze stad, die al jaren in de ban zit van onderwijsgesprekken, staat op het punt om de vraag te stellen: Zal Agora-onderwijs ook in Zwolle een kans krijgen?
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de huidige situatie van Agora-onderwijs in Zwolle, de inspanningen van betrokken partijen en de bredere context van Agora-onderwijs in het Nederlandse onderwijssysteem. De informatie is gebaseerd op recente ontwikkelingen, initiatieven en persoonlijke bijdragen van betrokken individuen.
Inleiding
Agora-onderwijs is een innovatieve vorm van onderwijs waarbij leerlingen niet langer worden beoordeeld via cijfers, toetsen of huiswerk. In plaats daarvan leren leerlingen op basis van intrinsieke motivatie, doordat ze zelf bepalen welke leerdoelen ze willen bereiken. Dit model, dat oorspronkelijk is ontwikkeld in het zuiden van Nederland, is tegenwoordig aan het verspreiden naar andere regio's. In Zwolle zijn verschillende initiatieven gestart om Agora-onderwijs te bevorderen, terwijl tegelijkertijd ook kritiek klinkt.
Deze situatie plaatst Zwolle in een cruciale positie. Het is een stad met een sterke educatieve traditie, maar ook met een behoefte aan vernieuwing in het licht van groeiende zorgen over het aantal thuiszittende leerlingen. De komende paragrafen geven een gedetailleerde weergave van de huidige toestand en ontwikkelingen.
Agora-onderwijs in Zwolle: Initiatieven en Doelstellingen
In Zwolle is het Agora-onderwijs het onderwerp van een lopend initiatief geleid door Heidie van den Brink, een actieve voorstander van vernieuwend onderwijs. Van den Brink is vooral geïnteresseerd in het idee dat kinderen hun eigen leerpad kunnen bepalen, zonder de druk van traditionele beoordelingen. Zij ziet Agora-onderwijs als een mogelijke oplossing voor het probleem dat steeds meer jongeren "tussen wal en schip vallen" en niet langer betrokken raken bij het onderwijs.
Gesprekken met Onderwijsgroepen
Volgens informatie van de stichting Openbaar Onderwijs Zwolle en Regio (OOZ) zijn er al gesprekken geweest met initiatiefnemers van Agora-onderwijs. OOZ is een organisatie die verschillende scholen voor voortgezet onderwijs beheert, waaronder de Lassus Campus. Het doel van deze gesprekken is om te onderzoeken welke elementen van het Agora-onderwijs kunnen worden geïntegreerd in bestaande educatieve modellen.
Daarnaast is er ook contact gelegd met onderwijsgroep Landstede, een andere lokaal actieve scholenkoepel. Dit betekent dat de inspanningen om Agora-onderwijs in Zwolle te introduceren niet beperkt zijn tot één school of organisatie, maar dat het een bredere beweging is.
Campagnes en Bewustwording
Een belangrijk aspect van het initiatief van Heidie van den Brink is het creëren van bewustwording onder ouders en scholen. Ze wil dat Agora-onderwijs op de agenda komt van ouders en scholen, en daarom zijn er plannen om posters te plaatsen in de stad, bijvoorbeeld bij sportverenigingen. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van sociale media om aandacht te genereren.
Van den Brink benadrukt dat Agora-onderwijs niet automatisch leidt tot het oprichten van een nieuwe school. In veel gevallen wordt Agora-onderwijs aan het bestaande onderwijssysteem toegevoegd, waarbij een deel van het gebouw specifiek wordt toegewezen aan het Agora-model. Alleen als dit niet lukt, zou het mogelijk zijn om een volledig nieuwe school op te richten — een proces dat intensiever is en onder andere handtekeningen vereist.
De Huidige Toestand van Agora-onderwijs in Nederland
Agora-onderwijs is inmiddels aanwezig in verschillende delen van het land, vooral in het zuiden, waar het al jaren geleden is geïntroduceerd. Scholen in verschillende provincies, zoals Noord-Holland, Friesland en Gelderland, werken aan de opbouw van Agora-gemeenschappen. In deze regio’s zijn er scholen in verschillende fasen van implementatie: van oriëntatie tot uitvoering.
Voorbeelden van Agora-scholen
Een voorbeeld van een school die Agora-onderwijs introduceert is het Carmel College Salland in Raalte. Deze school heeft aangekondigd dat Agora-onderwijs vanaf het komende schooljaar deel uitmaakt van het educatieve aanbod. Dit initiatief wordt door Heidie van den Brink met enthousiasm begroet, hoewel ze ziet dat Zwolle op dit moment nog steeds geen concrete vooruitgang registreert.
In Noord-Holland is bijvoorbeeld de Amare Basisschool in Driehuis sinds 2023/2024 actief met Agora-onderwijs. Deze school biedt het model aan voor basisonderwijs, met een groep van 29 leerlingen. In Amsterdam werkt het Cartesius Lyceum aan de invoering van Agora-onderwijs voor voortgezet onderwijs, met een start in 2024/2025 en 23 leerlingen.
Kritische Blikken op Agora-onderwijs
Hoewel Agora-onderwijs steeds meer ondersteuning krijgt, zijn er ook kritische stemmen. In de bronnen wordt bijvoorbeeld een negatieve reactie genoemd waarin het model wordt aangemerkt als "flauwekul" en "ontonderwijs". Deze meningen maken duidelijk dat Agora-onderwijs niet voor iedereen het ideale antwoord is.
Een van de voornaamste kritiekpunten is dat Agora-onderwijs geen duidelijke criteria of een unificerend concept biedt. Een bron benadrukt dat het traditionele onderwijssysteem is toegespitst op het gemiddelde kind, wat voor sommige leerlingen niet de juiste aanpak is. Echter, de vraag rijst of Agora-onderwijs dan wel de juiste oplossing biedt of juist tot meer onzekerheid leidt.
Daarnaast is er ook bezorgdheid over de rol van de overheid en regio’s bij de invoering van Agora-onderwijs. In enkele opmerkingen wordt aangestipt dat het model vaak door lokale koepels of groepen wordt ingevoerd zonder duidelijke nationale richtlijnen. Dit kan leiden tot een ontstaan van regionale monopolisten, zoals in het voorbeeld van SOML, een organisatie met 8000 leerlingen en 1000 personeelsleden.
De Rol van Ouders en de Gemeenschap
Een ander aspect van Agora-onderwijs is de rol van ouders en de bredere gemeenschap. In Zwolle is er duidelijk een groeiende beweging onder ouders die op zoek zijn naar alternatieven voor het traditionele onderwijssysteem. Deze ouders zien in Agora-onderwijs een kans om hun kinderen meer invloed te geven op hun eigen leertraject.
Een onderzoek van oudervereniging Balans toont aan dat het aantal kinderen dat thuiszit en geen volwaardig onderwijs ontvangt, sterk is toegenomen in de afgelopen jaren. In 2024 waren er minstens 70.000 kinderen die niet betrokken waren bij het reguliere onderwijs, in vergelijking met ongeveer 15.000 in 2019. Deze cijfers benadrukken de dringendheid van het probleem.
Onderwijsdeskundige Rob Martens benadrukt dat motivatie in het traditionele onderwijssysteem vaak verloren gaat, waardoor kinderen hun passie verliezen. Agora-onderwijs biedt een alternatief, waarin leerlingen op basis van intrinsieke motivatie leren, in plaats van uit verplichting.
De Toekomst van Agora-onderwijs in Zwolle
Hoewel er nog geen concrete startdatum is voor Agora-onderwijs in Zwolle, zijn de initiatieven duidelijk aan het groeien. De gesprekken met OOZ en Landstede duiden op een bereidheid tot samenwerking. Bovendien is de bewustwording onder ouders en scholen duidelijk aanwezig, wat een belangrijke voorwaarde is voor de implementatie van een nieuw onderwijsmodel.
De vraag is echter of Zwolle in staat zal zijn om een Agora-school op te starten binnen de komende jaren. De ervaring in andere regio’s toont aan dat het proces lang kan duren, vooral wanneer het om het oprichten van een nieuwe school gaat. In veel gevallen wordt Agora-onderwijs eerst aan het bestaande onderwijssysteem toegevoegd, voordat het een eigen plek krijgt.
Conclusie
Agora-onderwijs is in Nederland een steeds belangrijkere trend geworden. In Zwolle is het model het onderwerp van initiatieven en discussies, terwijl tegelijkertijd ook kritiek klinkt. De inspanningen van Heidie van den Brink en andere betrokken partijen tonen duidelijk dat er een behoefte is aan alternatieve onderwijsmodellen, vooral in het licht van de groeiende zorgen over het aantal thuiszittende leerlingen.
De vraag is of Zwolle in staat zal zijn om Agora-onderwijs te implementeren, of dat het model eerst elders in het land zal wortel schieten. Binnenkort zullen de gesprekken en initiatieven meer duidelijkheid geven over de toekomst van Agora-onderwijs in Zwolle.