De Klokkensteeg in Zwolle: een historisch en cultureel hart van de stad
september 25, 2025
Wijthmen is een wijk aan de rand van de stad Zwolle in de provincie Overijssel. Met een oppervlakte van 734 hectare en ongeveer 600 inwoners, is Wijthmen een relatief kleine, maar snel groeiende wijk. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de demografische en economische gegevens van de wijk, de toekomstplannen, de infrastructuur en de toegankelijkheid. Het doel is om een gedetailleerd beeld te geven van Wijthmen, zowel vanuit de persoonlijke woonomgeving als vanuit de bredere gemeenschap.
Inwonergegevens en demografie
Wijthmen telt op het moment van de beschikbare data ongeveer 600 inwoners. De wijk is vooral bewoond door mensen in de leeftijd van 45 tot 65 jaar; 31,7% van de inwoners valt in deze leeftijdsgroep. De overige leeftijdsgroepen worden vertegenwoordigd door 21,7% ouderen (65 jaar of ouder), 20,8% jongeren tussen 25 en 45 jaar, 13,3% kinderen jonger dan 15 jaar en 11,7% jongeren tussen 15 en 25 jaar. De leeftijdsgroepen zijn stabiel, hoewel er enige verandering zichtbaar is in de aantallen mensen met een migratieachtergrond. In 2025 zijn er 25 inwoners uit Europa en 20 inwoners uit landen buiten Europa, terwijl het aantal inwoners met Nederlandse herkomst op 560 ligt.
Binnen de wijk is 45,0% van de inwoners ongehuwd, 44,2% is gehuwd, 6,7% is gescheiden en 4,2% is verweduwd. Deze verdeling geeft een beeld van een wijk met relatief stabiele huishoudens. Er zijn 240 huishoudens in Wijthmen, waarvan 25,0% eenpersoonshuishoudens zijn, 35,4% huishoudens zonder kinderen en 39,6% huishoudens met kinderen. De gemiddelde huishoudensgrootte is 2,4 personen, iets hoger dan het nationale gemiddelde van 2,1 personen.
Het inkomensniveau in Wijthmen is iets lager dan het nationale gemiddelde. Het gemiddelde inkomen per inkomensontvanger is €32.700, wat €4.700 minder is dan het landelijke gemiddelde van €37.400. Per inwoner ligt het gemiddelde inkomen op €27.300, €3.500 lager dan het landelijke gemiddelde. Het opleidingsniveau is vooral gericht op middelbaar onderwijs: 54,5% van de inwoners heeft HAVO, VWO of MBO 2-4, 27,3% heeft HBO of WO en 18,2% heeft VMBO of MBO 1.
Toekomstplannen en dorpsuitbreiding
Een van de belangrijkste thema’s voor de toekomst van Wijthmen is de dorpsuitbreiding. Momenteel zijn er plannen om 117 woningen te bouwen naast het Kulturhus. Deze uitbreiding wordt uitgevoerd door Kreator en Loostad, respectievelijk de ontwikkelaar en de bouwer van de eerste fase van het Dorpsplan. Deze woningbouwprojecten zullen de leefbaarheid en levensvatbaarheid van Wijthmen voor de komende decennia ondersteunen.
Daarnaast is er sprake van een grotere visie voor Zwolle als geheel. De gemeente heeft ambieuzere doelen voor de toekomstige bevolkingsgroei, namelijk een toename van ongeveer 125.000 inwoners naar 160.000 tot 180.000 inwoners. De website van Wijthmen.nl volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en biedt een directe link naar de sites van Kreator en Loostad voor meer informatie over de bouwprojecten.
Een ander belangrijk aspect van de dorpsuitbreiding is de noodzaak om het Kulturhus uit te breiden. Het gemeenschapscentrum is op de lange termijn te klein geworden door de verwachte groei. De Stichting Gemeenschapscentrum De Elshof werkt samen met de gemeente en andere partners om te komen tot een oplossing. Deze ontwikkeling wordt ook gevolgd via Wijthmen.nl.
Ouderenzorg en gemeenschapsactiviteiten
In fase 1 van het Dorpsplan Wijthmen is voorzien in ouderenzorg, met een focus op kwetsbare ouderen. De Stichting Ouderenzorg Wijthmen houdt via een eigen plek op de website de inwoners op de hoogte van deze ontwikkelingen. Daarnaast zijn er ruimtes op de website voor diverse lokale groepen en organisaties, zoals Plaatselijk Belang, Toneelgroep Sagezo en de klaverjasclub. Deze activiteiten onderstrepen de gemeenschapsgeaarde benadering van het dorpsleven in Wijthmen.
Historisch Wijthmen
De wijk heeft ook een rijke historie, die wordt belicht via de sectie "Historisch Wijthmen" op de website. Deze activiteit is een paradepaardje van de wijk en helpt om het dorp te positioneren als een plek met een sterke identiteit en historisch belang. Hierdoor wordt een link gelegd tussen het verleden en de toekomst van Wijthmen.
Infrastructuur en toegankelijkheid
De infrastructuur van Wijthmen is gericht op zowel woon- als werkfunctie. In de buurt zijn er 383 adressen, waarvan 382 verblijfsobjecten en 1 standplaats. 43% van deze adressen ligt binnen de bebouwde kom, 57% daarbuiten. De gebruiksdoelen van de verblijfsobjecten zijn geregistreerd in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Deze registratie geeft inzicht in de functies van de gebouwen, zoals wonen, werken of combinaties daarvan.
Een belangrijk aspect van toegankelijkheid is de reisafstand tot essentiële voorzieningen zoals kinderopvang, basisonderwijs en voortgezet onderwijs. De gemiddelde reisafstand van inwoners van Wijthmen naar de dichtstbijzijnde voorzieningen is 5,0 kilometer, wat hoger ligt dan in de gemeente Zwolle en in het algemeen hoger is dan in het land als geheel. Deze gegevens zijn afgeleid uit een regionale vergelijking die de autowegafstanden berekent en rekening houdt met rijrichting.
Het aantal leerlingen en studenten in Wijthmen is ook van belang. Momenteel zijn er 1,3 leerlingen in het primair onderwijs en 5,0 in het voortgezet onderwijs per inwoner. In het MBO, HBO en WO zijn de cijfers respectievelijk 1,3, 1,3 en 5,0. Deze getallen tonen aan dat Wijthmen momenteel een relatief klein educatief profiel heeft, wat mogelijk verandert naarmate de dorpsuitbreiding verder vordert.
Energieverbruik per woningtype
Een ander interessant aspect is het gemiddelde gas- en elektriciteitsverbruik per woningtype in Wijthmen. Voor appartementen is het gemiddelde gasverbruik 1.240 en het elektriciteitsverbruik 3.350. Voor tussenwoningen is het gasverbruik 800 en het elektriciteitsverbruik 2.580. Deze gegevens zijn van belang voor inzicht in de energiebehoefte van de wijk en kunnen ondersteuning bieden bij toekomstige energieplannen.
Regulaties en lokale beheersmaatregelen
In verband met de groei van Wijthmen en de bouwactiviteiten is er sprake van een geurverordening voor het deelgebied Het Buyten van Zwolle. Deze verordening is vastgesteld door de gemeente Zwolle en geldt vanaf 29 maart 2022 tot 31 december 2023. De doelstelling van deze verordening is om geurhinder te beperken, vooral in gevoelige gebieden. De geurverordening is opgesteld op basis van artikel 6 van de Wet geurhinder en veehouderij.
De verordening bepaalt dat de geurbelasting in Wijthmen niet mag overschrijden bepaalde niveaus, gemeten in Europese odour units per m³. De geurgevoelige objecten zijn onder andere woningen, ziekenhuizen en scholen. De verordening is onderdeel van een bredere geurgebiedsvisie, waarin de gemeente Zwolle en haar partners werken aan een duurzamere en leefbare wijk.
Toekomstvisie en gemeenschapsontwikkeling
De gemeenschap in Wijthmen is in ontwikkeling. Met de dorpsuitbreiding en de toekomstplannen voor Zwolle als geheel, wordt de wijk in de toekomst sterker geïntegreerd in het stadsgebeed. Deze integratie heeft gevolgen voor de infrastructuur, de toegankelijkheid en de sociale samenhang. De gemeenschapsactiviteiten en de historische focus van Wijthmen spelen een belangrijke rol in de toekomstvisie van de wijk. Het Kulturhus, de ouderenzorg en de diverse lokale clubs en groepen zijn sleutelorganisaties in deze visie.
De website van Wijthmen.nl speelt een centrale rol in het informeren van inwoners over deze ontwikkelingen. Hier wordt de gemeenschap op de hoogte gehouden van de dorpsuitbreiding, de plannen voor het gemeenschapscentrum en andere belangrijke thema’s. De website is een digitale plek waar inwoners, bezoekers en betrokken partijen kunnen komen voor nieuws, evenementen en toekomstplannen.
Conclusie
Wijthmen is een wijk met een duidelijke toekomstvisie. Hoewel het nu een relatief kleine wijk is, zijn er plannen voor groei en ontwikkeling. De dorpsuitbreiding, de uitbreiding van het gemeenschapscentrum en de toekomstplannen voor Zwolle als geheel tonen aan dat Wijthmen een belangrijke rol speelt in de groei van de regio. De wijk heeft een stabiele bevolking, een relatief hoge leeftijdsgroep en een sterke gemeenschapszin. Met de huidige ontwikkelingen is te verwachten dat deze trends zich behouden of zich positief ontwikkelen in de toekomst.
De infrastructuur, de energiebehoefte en de regulaties tonen aan dat Wijthmen niet alleen een woonwijk is, maar ook een actieve en toekomstgerichte wijk. De combinatie van historische belichting, moderne uitbreidingen en een sterke gemeenschap maakt Wijthmen een unieke plek aan de rand van Zwolle.