Hanze Beachvolleybal in Zwolle: een steeds groeiende sportcultuur op zand
september 24, 2025
In het centrum van Zwolle ligt een gebouw dat ooit een van de grootste trekpleisters van de stad was: het voormalige V&D-gebouw. Gedurende jaren was dit gebouw een centrum van winkelplezier, sociale samenkomen en dagelijks verkeer. Het faillissement van V&D in 2001 liet een leegte achter, zowel fysiek als cultureel. Echter, het verhaal van dit pand is verre van voorbijkomen. Het gebouw heeft sindsdien verschillende fasen doorlopen — van leegstand en overleg over mogelijke toekomstige invulling, tot de tijdelijke hergebruik als concertlocatie en nu de vraag of het opnieuw een rol kan spelen in de stad. In deze artikel wordt het historische en huidige belang van het V&D-gebouw in Zwolle beschreven, met aandacht voor de wisselende rollen van het pand, de actieve rol van burgers en ondernemers in de toekomstige invulling, en de mogelijke toekomstige richting van deze centrale locatie.
Het V&D-gebouw in de geschiedenis van Zwolle
Het V&D-gebouw was gedurende decennia een centraal stadsicoon. Het was een plek waar jongeren hun schoolspullen kochten tijdens de jaarlijkse Schoolcampus, waar winkelende bezoekers hun fietsen parkeren, en waar het bruisende stadsleven zich ontvouwde. V&D, een bekend warenhuis in Nederland, had sinds zijn oprichting in 1903 een grote invloed op de stadsbeleving van Zwolle. De jaarlijkse Schoolcampus was een fenomeen dat vooral jongeren aantrok — winkels vulden zich met rugtassen, schriften, pennen en agenda’s, terwijl trendy merken zoals Ajax en O’Neill een sterke aantrekkingskracht hadden.
Het faillissement van V&D in 2001 was een schok voor de stad. Het leegstaande pand veroorzaakte niet alleen een fysieke leegte in het centrum, maar ook een economische. Het overdekte winkelcentrum van Zwolle raakte sterk getroffen, want V&D was een belangrijke aantrekkingskracht voor winkelend publiek. Het aantal open winkels verminderde tot het punt dat er meer lege winkels waren dan open winkels.
Opvolging door Hudson’s Bay
In het kader van het zoektocht naar een opvolger voor V&D in Zwolle, werd in 2017 een Canadese keten, Hudson’s Bay, gekozen. Op 20 september 2017 opende het gebouw opnieuw, met een officiële opening waarbij rijen mensen al op de deur stonden te wachten. De openingsceremonie verliep met plezier en enthousiasme — een meters breed lint werd doorgesneden, en het publiek werd met applaus welkom geheten.
Hudson’s Bay had in die tijd plannen om tien vestigingen in Nederland te openen, en Zwolle was daar onderdeel van. Echter, de plannen bleken niet te slagen zoals verwacht. In februari 2018 werd bekendgemaakt dat de uitbreiding tot twintig vestigingen was gestopt, en dat het aantal vestigingen beperkt zou blijven tot twaalf. Dit betekende dat Hudson’s Bay in Nederland geen verder groeivermogen had, en dat het Zwolle-pand opnieuw in onzekerheid werd geplaatst.
Leegstand en burgeractivisme
Na de sluiting van Hudson’s Bay in 2019 werd het V&D-gebouw opnieuw leeg. Dit leidde tot opnieuw een debat over de toekomstige functie van het pand. In het voorjaar van 2022 kocht de gemeente Zwolle het pand van de oude eigenaars, wat betekende dat de stad opnieuw in beslag genomen kon worden.
Een van de krachtige acties om de toekomst van het pand te beïnvloeden kwam van jongerenorganisatie SP Jongeren. Deze groep organiseerde in de herfst van 2022 een actie tegen de leegstand van het pand. Ze stelden voor om het pand om te vormen tot sociale woningen — zowel tijdelijke als permanente. De jongeren benadrukten dat wonen een basisrecht is en dat het pand niet in handen van marktmechanismen of vastgoedontwikkelaars moest blijven. In hun actie plakten ze posters en hielden spandoeken omhoog, terwijl ze voorbijgangers vroegen naar hun ideeën. Een van de jongeren benadrukte dat het vinden van een nieuwe woning voor jongeren ontzettend lastig was, en dat de onzekerheid een probleem was.
Artistieke en culturele hergebruik
Hoewel het pand leeg stond, werd het ook gebruikt voor tijdelijke culturele projecten. In september 2022 organiseerde artistiek-directeur Tibor Elferink van Common Ground een jazzconcert in het pand. Het publiek kreeg pas 24 uur van tevoren te horen dat het concert in het V&D-gebouw plaatsvond. Deze onverwachte locatie maakte het ervaring voor het publiek uniek — het leek bij veel bezoekers "magisch" om in een leegstaand gebouw midden in Zwolle te kunnen luisteren naar muziek.
De keuze voor de locatie was niet eenvoudig. Het gebouw moest aan veiligheidseisen voldoen, zoals brandveiligheid. De kelder was vol water en dus niet geschikt, en de nooduitgangen op de begane grond bleken de meest geschikte plek te zijn. Bovendien moest er rekening worden gehouden met akoestiek. Het resultaat was een intieme clubsfeer, waarbij muziek en publiek in een oude warenhuisruimte samenkwamen.
De toekomst van het V&D-gebouw
De toekomst van het V&D-gebouw in Zwolle blijft een open vraag. De gemeente heeft het pand gekocht, wat betekent dat er meer flexibiliteit is in de toekomstige invulling. Echter, het is nog onduidelijk welke richting de gemeente uiteindelijk zal kiezen. Mogelijke opties omvatten het ontwikkelen van een foodhall of een vershal, zoals voorgesteld door het Citycentrum Zwolle. Deze optie zou kunnen worden gerealiseerd in samenwerking met lokale ondernemers, waarbij het La Place restaurant een rol zou kunnen spelen als drager van het project.
Een andere optie is de bouw van een nieuw winkelcentrum, waarbij het huidige pand gesloopt zou worden. Of deze optie haalbaar is, blijft afwachten. Het is duidelijk dat de huidige situatie van het pand — leegstand en onzekerheid — niet duurzaam is. Er zijn zowel economische, culturele als sociale overwegingen die een rol spelen bij de toekomstige invulling van het gebouw.
De jongerenorganisatie SP Jongeren benadrukt dat er concrete stappen moeten worden genomen. Volgens hen moet de gemeente woningbouw voor jongeren prioriteit krijgen, en het V&D-gebouw zou een belangrijke rol kunnen spelen in het oplossen van het woonprobleem in Zwolle. Ze vinden dat het huidige plan van de gemeente te weinig perspectief biedt op het bouwen van nieuwe woonruimte.
Conclusie
Het V&D-gebouw in Zwolle is een symbool van verandering, leegstand en herwaardering. Van zijn oorspronkelijke functie als centraal warenhuis tot de tijdelijke hergebruik als concertlocatie, het pand heeft verschillende rollen gespeeld. Het faillissement van V&D in 2001 bracht een leegte met zich mee, die niet alleen fysiek, maar ook cultureel en economisch voelbaar was. De opvolging door Hudson’s Bay liet de stad hopen dat de functie van het pand zou worden hersteld, maar deze hoop bleek niet te verwezenlijken.
De huidige leegstand van het V&D-gebouw heeft geleid tot burgeractie en politieke betrokkenheid. Jongerenorganisaties zoals SP Jongeren hebben duidelijk gemaakt dat het pand een rol kan spelen in het oplossen van woonproblemen in Zwolle. Aan de andere kant benadrukken ondernemers en culturele organisaties de mogelijkheden van het pand als een spil voor voedsel- of culturele activiteiten.
De toekomst van het V&D-gebouw is onzeker, maar het is duidelijk dat het pand een belangrijke rol kan spelen in de toekomst van Zwolle. Zowel als woningbouwproject, als culturele locatie of als commerciële functie — de keuze ligt voorlopig bij de gemeente en haar partners. Wat wel duidelijk is, is dat het V&D-gebouw niet langer leeg mag blijven. Het heeft de stad teveel te bieden, en het is tijd dat het opnieuw een centrale functie krijgt in het stadsleven van Zwolle.