Dodenherdenking in Zwolle: Tradities, plechtigheden en herdenkingsactiviteiten

De dodenherdenking op 4 mei is in Nederland een belangrijk nationaal evenement dat het verlies en de inzet van burgers en soldaten gedurende de oorlog herdenkt. In Zwolle, net als in andere steden in het land, vinden jaarlijks plechtigheden plaats om dit moment van nagedachtenis en waardering te vieren. Deze herdenkingen zijn meestal ingetogen, maar volledig van betekenis. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de tradities, het programma en de betrokken partijen bij de dodenherdenking in Zwolle, met aandacht voor zowel de historische context als de praktische organisatie van de herdenkingsdagen.

Inleiding

De dodenherdenking in Zwolle is een gebeurtenis die elk jaar op 4 mei wordt georganiseerd. Deze dag dient om de slachtoffers van oorlogen en conflicten te herdenken. In Zwolle wordt de herdenking meestal voorafgegaan door de Stille Omgang, een traditie waarbij burgers stilzwijgend meelopen naar het centrale oorlogsmonument in het Ter Pelkwijkpark. Daar wordt een krans gelegd en worden voordrachten gegeven door verschillende personen, zoals burgemeester, scholieren en kunstenaars. De plechtigheid wordt vaak vergezeld door muziek en andere artistieke bijdragen. Deze activiteiten zijn bedoeld om de gebeurtenissen van de oorlog en de daaraan gerelateerde slachtoffers niet te vergeten.

De Stille Omgang

De Stille Omgang is een centraal onderdeel van de dodenherdenking in Zwolle. Het is een traditie die al jarenlang wordt uitgevoerd en waarbij burgers, instanties en verenigingen meelopen in stilte naar het centrale oorlogsmonument. De route van de Stille Omgang is meestal goed georganiseerd, en het verkeer langs de route wordt opgehouden om de stoet te kunnen passeren. In 2025 is de Stille Omgang gepland voor 4 mei, en wie wil meelopen moet tussen 19:00 en 19:10 uur op de Spinhuisbredehoek zijn. De stoet vertrekt om 19:10 uur en volgt een route die onder meer langs historische locaties in de stad loopt.

De route van de Stille Omgang in Zwolle is als volgt:

  • Menno van Coehoornsingel (voormalig Huis van Bewaring/Librije)
  • Stenen Pijp
  • Diezerkade
  • Brink
  • Rhijnvis Feithlaan
  • Bagijnesingel
  • Schoenkuipenbrug
  • Groot Wezenland
  • Burgemeester van Roijensingel
  • Sassenpoortenbrug
  • Sassenstraat
  • Nieuwe Markt
  • Samuël Hirschstraat (synagoge)
  • Schoutenstraat
  • Wolweverstraat
  • Wilhelminasingel
  • Ter Pelkwijkpark (centrale oorlogsmonument)

Deze route is zorgvuldig gekozen om symbolisch langs belangrijke historische en culturele locaties te lopen, waaronder de synagoge, die een belangrijk historisch en spiritueel symbool is in het herdenken van de oorlog.

Plechtigheid bij het centrale oorlogsmonument

De plechtigheid bij het oorlogsmonument in het Ter Pelkwijkpark is het hoogtepunt van de dodenherdenking in Zwolle. Deze plechtigheid wordt traditioneel geleid door ceremoniemeester Arjan Duijn, die een belangrijke rol speelt in het organiseren en leidinggeven van de ceremonie. Burgemeester Peter Snijders en andere stadspolitici nemen elk jaar aan het programma deel. In 2024 droeg burgemeester Snijders een gedicht voor, evenals scholier Tijn van Marion en stadsdichter Gertrüd Reinink. Gedeputeerde Erwin Hoogland en burgemeester Snijders legden samen een krans neer namens het openbaar bestuur.

Bij de plechtigheid zijn ook diverse groepen en organisaties betrokken, zoals het Kinderkoor Konstantijn, een kopergroep van het harmonieorkest De Bazuin Zwolle, studenten van Deltion College Zwolle en de Vereniging Veteranen Zwolle. Daarnaast zijn er ook kunstenaars en muzikanten betrokken, zoals trompettiste Alike Jonkman, sopraan Melissa van Voorst en celliste Isabelle Gouder de Beauregard. Deze bijdragen zorgen voor een rijke en emotionele sfeer tijdens de herdenking.

Herdenkingen op begraafplaatsen

Naast de centrale herdenking in het Ter Pelkwijkpark vindt er ook een reeks korte ceremonies plaats op verschillende begraafplaatsen in Zwolle. Deze ceremonies zijn een belangrijk onderdeel van de dodenherdenking en geven ruimte om individueel of in kleine groepen te herdenken. In 2025 zijn de ceremonies op de volgende locaties gepland:

  • 10:30 uur – Begraafplaats Kranenburg (burgemeester Snijders)
  • 11:00 uur – Begraafplaats Bergklooster (burgemeester Snijders)
  • 12:00 uur – Monument Meppelerstraatweg (wethouder Roelfs)
  • 12:30 uur – RK Kerkhof (wethouder Roelfs)
  • 13:30 uur – Begraafplaats Voorst (wethouder van Willigen)

Wethouder Spaans is bovendien aanwezig bij de herdenking in Windesheim. Deze ceremonies zijn open voor iedereen en geven een persoonlijke dimensie aan de dodenherdenking, waarbij families en vrienden van overledenen op hun eigen manier nagedachtenis kunnen betuigen.

Aangepaste vormen van herdenken

In 2020 moest de dodenherdenking in Zwolle vanwege de coronapandemie in een aangepaste vorm plaatsvinden. Er waren geen grote optochten of feestelijke activiteiten, maar de herdenking was wel ingetogen en waardig. Burgemeester Peter Snijders legde een krans bij het centrale monument in het Ter Pelkwijkpark, en stadsdichter Jeroen Kraakman droeg een gedicht voor. Ook werd er een filmopname gemaakt van de herdenking met een toelichting van ceremoniemeester Arjan Duijn.

In de avond luidden de klokken van het Klokkenluidersgilde St. Michaël de grote klok van de Peperbus als symbool voor de Stille Omgang, die dat jaar niet doorging. Om 19:58 uur speelde Bert Dijkink van het gilde de Taptoe vanaf de Peperbus, wat aansloot bij een landelijke actie. De gemeente riep inwoners op om de vlag halfstok te hangen en de Nationale Dodenherdenking op televisie te kijken.

Deze aangepaste vorm van herdenken toonde aan dat de dodenherdenking ook in moeilijke tijden belangrijk blijft. Het bleef een moment van stilte, nagedachtenis en waardering voor alle slachtoffers van oorlog en conflicten.

Dodenherdenking in 2025

In 2025 is de dodenherdenking in Zwolle opnieuw gepland voor 4 mei. Het programma lijkt deels op eerdere jaren, maar er kan vanwege mogelijke veranderingen in tradities of organisatie iets anders zijn. De gemeente Zwolle heeft aangekondigd dat de herdenking in aangepaste vorm kan plaatsvinden, afhankelijk van de omstandigheden. Dit betekent dat het programma en de activiteiten mogelijk iets anders zijn dan in voorgaande jaren.

De dodenherdenking in Zwolle is een belangrijk evenement in de agenda van de stad en wordt elk jaar met respect en waardering uitgevoerd. Het is een moment waarop de stad en haar inwoners samen herdenken en reflecteren op de oorlog en haar gevolgen.

De rol van de gemeente en organisaties

De gemeente Zwolle speelt een centrale rol in de organisatie van de dodenherdenking. Samen met ceremoniemeester Arjan Duijn en andere betrokken partijen zorgt de gemeente ervoor dat de herdenking in een waardige en correcte vorm plaatsvindt. Daarnaast zijn er ook diverse organisaties en verenigingen die actief betrokken zijn bij de herdenking. Deze groepen bieden muziek, voordrachten en andere artistieke bijdragen die het programma rijk en betekenisvol maken.

De Vereniging Veteranen Zwolle en het Korps Nationale Reserve (Natres) zijn bijvoorbeeld traditioneel betrokken bij de plechtigheden. Ze leggen kransen en nemen deel aan de herdenking. Ook scoutingverenigingen, klokkenluidersgilden en andere groepen spelen een rol in de organisatie en uitvoering van de dodenherdenking.

De betekenis van dodenherdenking voor de gemeenschap

De dodenherdenking is niet alleen een historisch evenement, maar ook een moment van gemeenschapszin en waardering voor het verleden. Het is een gelegenheid om te reflecteren op de oorlog, de slachtoffers en de inzet van burgers en soldaten. Door de herdenking op te nemen in het jaarlijkse evenementenkalender van Zwolle, wordt er een band gecreëerd tussen het verleden en het heden.

De herdenking maakt ook duidelijk dat vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. Door de dodenherdenking en Bevrijdingsdag te vieren, herdenken we dat deze vrijheid dankzij de inzet van vele mensen mogelijk is. Deze evenementen zijn een symbool voor solidariteit, waardering en het delen van historie.

Conclusie

De dodenherdenking in Zwolle is een belangrijk en waardevol evenement dat elk jaar in mei plaatsvindt. Het is een moment van stilte, nagedachtenis en waardering voor alle slachtoffers van oorlogen en conflicten. De herdenking bestaat uit de Stille Omgang, plechtigheden bij het oorlogsmonument en herdenkingen op begraafplaatsen. Deze activiteiten worden traditioneel uitgevoerd en georganiseerd door de gemeente Zwolle en andere betrokken partijen.

De dodenherdenking is een gelegenheid om de geschiedenis en de inzet van burgers en soldaten niet te vergeten. Het is ook een moment om te reflecteren op de vrijheid en het belang van vrede. Door de herdenking in een open en waardig kader te plaatsen, draagt Zwolle bij aan het bewaren van historische herinneringen en het versterken van gemeenschapszin.

Bronnen

  1. Fotoreportage: Stille Omgang en Dodenherdenking in Zwolle
  2. Dodenherdenking Zwolle 4 mei 2017
  3. Dodenherdenking en Bevrijdingsdag 2020 in Zwolle
  4. Meerdere herdenkingen op 4 mei in Zwolle
  5. Evenementenkalender Zwolle 2025
  6. 4 en 5 mei: herdenken en vieren

Related Posts