De geschiedenis en huidige toestand van de treinverbinding Zwolle-Kampen

De treinverbinding tussen Zwolle en Kampen is een belangrijk historisch en transportkundig verkeersader in het noordoosten van Nederland. Deze spoorlijn, die sinds 1865 in gebruik is, heeft zich ontwikkeld van een simpel verbinding tussen twee steden tot een moderne elektrische route met verbeterde infrastructuur. Het Kamperlijntje is op verschillende momenten herbekeerd, gemoderniseerd en aangepast aan de wisselende behoeften van reizigers en het landschap. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de geschiedenis, de technische ontwikkelingen, en de huidige toestand van de treinverbinding tussen Zwolle en Kampen, gebaseerd op feiten uit betrouwbare bronnen.

Geschiedenis van de treinverbinding Zwolle-Kampen

De spoorlijn Zwolle-Kampen werd geopend op 10 mei 1865 en was vanaf het begin een belangrijk verkeersknooppunt. Aan de vooravond van de opening was er op 22 april 1865 een proefrit en op 5 mei 1865 volgde een officiële keuring. Deze spoorlijn maakte onderdeel uit van de activiteiten van de Nederlandse Central-Spoorweg Maatschappij (NCS), die destijds verantwoordelijk was voor het beheer van verschillende spoorlijnen in het land.

In de eerdere jaren van de 19e eeuw werd de lijn al aangepast aan de groeiende transportbehoeften. Zo werd in 1871 een draaibrug over de Willemsvaart vervangen door een groter exemplaar van 27 meter, om de verbreding van de vaart te kunnen omvatten. Tijdens de bouw van deze nieuwe brug was er een tijdelijk hulpspoor in gebruik, dat in juni 1871 beschikbaar was. De nieuwe brug werd in gebruik genomen op 21 mei 1872.

In de jaren 1910 en 1920 vonden er belangrijke wijzigingen in de exploitatie plaats. In 1910 werd de afspraak geschrapt dat elke trein uit Utrecht naar Kampen moest rijden. In ruil hiervoor kreeg Kampen een nieuw station met twee overdekte perrons, en stonden er minstens zestien treinen per dag tussen Zwolle en Kampen. In 1923 begonnen proeven met benzine-motorrijtuigen, wat in 1924 volledig in gebruik werd genomen. Deze wijziging had betrekking op het reizigersvervoer, terwijl de goederentreinen nog steeds door stoomlocomotieven werden bediend.

Technische ontwikkelingen

In de jaren 1930 en 1940 volgden verdere veranderingen in de techniek en het vervoer. In september 1932 maakte de serie 1700 met oververhitter haar intrede op het baanvak. In 1937 reed een locomotief van de serie 7100 drie slagen tussen Kampen en Zwolle, waarvan er vijf met reizigers was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er beperkingen door het gebruik van oorlogsmaterieel en het wegvoeren van materieel. Na 1944 nam het gebruik van stoomlocomotieven weer toe, met een focus op goederentreinen.

In de jaren 1990 begonnen grote veranderingen. In 1994 werden de treinstellen DE-II 162 en 163 ingevoerd, en deze deden dienst tot 1997, waarop ze werden vervangen door Plan U-treinstellen. In 1998 volgde de invoering van de DM'90-treinstellen, die echter problemen bleken te hebben. Tijdelijk werd het DH-materieel ingezet, voordat uiteindelijk de DM'90-treinstellen het Kamperlijntje volledig bedienden.

In 1980 werd de klassieke beveiliging met armseinen vervangen door lichtseinen. De bediening van deze nieuwe beveiliging gebeurde vanuit Zwolle, wat het vervoer efficiënter maakte. Deze aanpassing was ook nodig om de DM'90-treinstellen in te kunnen zetten.

Modernisering en elektrificatie

In de jaren 2010 en 2017 vonden er grote moderniseringen plaats. In 2015 werd de elektrificatie van de spoorlijn tussen Zwolle en Kampen aangekondigd. De uitzet hiervan begon in het voorjaar van 2017, en in december van dat jaar was de lijn volledig elektrisch. De elektrificatie betrof het plaatsen van bovenleidingen, het aanleggen van nieuw ballast en schakelstations, en de bouw van het nieuwe station Zwolle Stadshagen.

Aan de hand van de werkzaamheden werd ook de maximale snelheid verhoogd tot 140 kilometer per uur tussen Zwolle Stadshagen en Kampen. Hierbij moesten een aantal seinen worden verplaatst en overwegen aangepast. In Kampen werd het perron verlengd en verbreed, zodat er slechts nog één perronspoor beschikbaar was. Ook het oude emplacement in Kampen werd opgebroken.

De werkzaamheden leidden tot enkele problemen. Zo bleek de bodemgesteldheid niet ideaal, waardoor de plannen voor een hogere snelheid niet volledig konden worden gerealiseerd. Tijdens de testritten in november 2017 bleek dat de spoorbaan niet stabiel genoeg was om te rijden met 140 kilometer per uur. Daarom moesten de treinen met een lagere snelheid rijden, wat gevolgen had voor de dienstregeling.

De verbinding bleef niet onaangedaan door de werkzaamheden. Tussen 5 juni en 28 augustus 2017 werden er geen treinen gereden; in plaats daarvan reden er bussen tussen Zwolle en Kampen. Op 4 juni 2017 reed de laatste trein in de oude vorm. Na de herstelling van het baanvak werd het gebruik van dieselmaterieel noodzakelijk, omdat de NS geen elektrisch materieel had dat geschikt was voor de nieuwe baan. De laatste trein met de oude DM’90, 3432, reed op 10 december 2017.

De nieuwe treinen werden in 2018 ingevoerd door Syntus, die een concessie had van 15 jaar. Syntus gebruikte de FLIRT 3-treinstellen van Stadler. Deze treinen waren elektrisch en hadden een hogere efficiëntie. In de zomer van 2017 werden ook de wissels gesaneerd, die eerder in 2014 waren geklemd. Deze sanering ging hand in hand met de ombouw van de spoorlijn.

Huidige toestand en dienstregeling

De huidige dienstregeling van de treinverbinding Zwolle-Kampen is aangepast aan de moderne eisen van reizigers. Sinds de elektrificatie en modernisering in 2017 rijden treinen regelmatig tussen Zwolle Stadshagen en Kampen. De dienstregeling is zo gepland dat reizigers regelmatige aansluitingen kunnen maken. Op zondagen rijden treinen elke halve uur in plaats van elk uur, wat de toegankelijkheid verhoogt.

Het nieuwe station Zwolle Stadshagen is een belangrijk knooppunt in het noordoosten van Nederland. Het station is ontworpen met moderne faciliteiten voor reizigers, inclusief vervoersinformatie, parkeerplaatsen en toegang tot de stad Zwolle. Het station ligt strategisch gelegen en verbindt het Kamperlijntje met andere regionale en nationale routes.

Ondanks de modernisering en elektrificatie bleven er enkele uitdagingen. Zo moet er nog steeds rekening worden gehouden met de bodemgesteldheid, die beperkingen oplevert voor de maximale snelheid. Bovendien is het ontbreken van een draaischijf in Kampen een historisch probleem geweest. Tijdens de jaren dat stoomlocomotieven werden gebruikt, moest de locomotief van de serie 2900 een rit met tender voor rijden, omdat de locomotief niet in beide richtingen kon draaien. Vandaag de dag is dit niet meer van toepassing, maar het historische aspect blijft een interessant onderdeel van de lijn.

Toekomstige ontwikkelingen

De spoorlijn Zwolle-Kampen is inmiddels volledig geïntegreerd in het regionale treinnetwerk en wordt regelmatig gebruikt door zowel reizigers als goederentreinen. De elektrificatie en de aanpassingen van het spoor en beveiliging hebben ervoor gezorgd dat de lijn veilig en efficiënt kan worden bediend. De toekomstige plannen voor de lijn zijn gericht op het verder verbeteren van de service en de bereikbaarheid.

Een belangrijk aspect is de mogelijkheid om de spoorlijn verder te verbreden of te verbindingen met andere regio's. Momenteel is de lijn onderdeel van het Syntus-concesbeheer en is de focus op het houden van een betrouwbare dienstregeling. Daarnaast zijn er plannen voor verbeteringen aan het perron in Kampen, zodat het station nog beter kan dienen als knooppunt in het regionale vervoer.

De toekomstige ontwikkelingen zullen ook aandacht krijgen voor duurzaam vervoer. De elektrificatie van de lijn is al een stap in die richting, en de gebruikte FLIRT 3-treinstellen zijn energie-efficiënter dan eerdere modellen. Verder zijn er plannen om elektrische treinen verder te ontwikkelen en te integreren in het bredere regionale vervoer.

Conclusie

De treinverbinding Zwolle-Kampen is een spoorlijn met een rijke geschiedenis, die zich heeft ontwikkeld van een eenvoudige verbinding in 1865 tot een moderne elektrische route in 2024. Doorheen de jaren zijn er tal van veranderingen gebeurd in de techniek, de exploitatie en de infrastructuur. De modernisering van de spoorlijn in 2017 heeft ervoor gezorgd dat de lijn weer betrouwbaar en efficiënt kan worden bediend. Het nieuwe station Zwolle Stadshagen is een symbool voor deze ontwikkeling en een belangrijk knooppunt in het noordoosten van Nederland.

De huidige dienstregeling is zo aangepast dat reizigers regelmatige aansluitingen kunnen maken, en de toekomstige plannen voor de lijn zijn gericht op duurzaam vervoer en verbeterde bereikbaarheid. De treinverbinding Zwolle-Kampen blijft een belangrijke verbinding in het regionale treinnetwerk en is een getuige van de technische en historische ontwikkelingen in het Nederlandse spoorwegsysteem.

Bronnen

  1. Kamperlijntje op Railwiki.nl

Related Posts